Περιφέρεια Κρήτης: Ο Στρατηγικός Σχεδιασμός Ανάπτυξης την περίοδο 2015-2019

Ενημέρωση για τον Στρατηγικό Σχεδιασμό Ανάπτυξης της Περιφέρειας Κρήτης τη περίοδο 2015-2019 έγινε χθες Πέμπτη στη Βουλή, από τον Περιφερειάρχη Σταύρο Αρναουτάκη, των μελών της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Περιφερειών παρουσία των Υπουργών Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού  Γιώργου Σταθάκη, και του αναπληρωτή Υπουργού Υγείας Παύλου Πολάκη. Ο Περιφερειάρχης παρουσίασε στους Υπουργούς και στους Βουλευτές της Επιτροπής με Πρόεδρο τον Δημήτρη Γάκη,  το έργο της Περιφέρειας κατά την προηγούμενη Προγραμματική Περίοδο, ενώ στη συνέχεια αναφέρθηκε αναλυτικά στις προτεραιότητες του στρατηγικού σχεδιασμού και ανάπτυξης της Περιφέρειας τη περίοδο 2015-2019, τονίζοντας παράλληλα ότι η Περιφέρεια διεκδικεί πρόσθετες χρηματοδοτήσεις από τα τομεακά προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ και από άλλες Ευρωπαϊκές πηγές.

Ο Περιφερειάρχης έκανε ειδική αναφορά σε όλα τα μεγάλα έργα της Κρήτης δίνοντας έμφαση στις υποδομές και στις δράσεις για την ανάπτυξη του πρωτογενή τομέα, του τουρισμού, της καινοτομίας,  της ενίσχυσης της  επιχειρηματικότητας με την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας κ.α. Μάλιστα ο Περιφερειάρχης αναφερόμενος στα έργα υποδομής επισήμανε την προτεραιότητα-αναγκαιότητα ενός σύγχρονου ΒΟΑΚ χωρίς διόδια με την βοήθεια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και με ρήτρα διαθεσιμότητας. Ο Περιφερειάρχης στην ομιλία του αναφερόμενος στον ΒΟΑΚ, στην αναβάθμιση των εναέριων μεταφορών αλλά και στο νέο ΕΣΠΑ ανέφερε μεταξύ άλλων:

«Εντείνουμε τις προσπάθειες μας και αυξάνουμε την πίεση προς όλες τις κατευθύνσεις προκειμένου να δρομολογηθούν βιώσιμες και ρεαλιστικές  λύσεις για την αποκατάσταση του διαπιστωμένου ελλείμματος  της Κρήτης για έναν σύγχρονο και ασφαλή ΒΟΑΚ . Στο σημείο αυτό θα ήθελα να τονίσω  για μια ακόμη φορά τη  θέση μας: Θέλουμε την υλοποίηση του έρχου χωρίς διόδια με τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και με ρήτρα διαθεσιμότητας.

Συνεργαζόμαστε με την τοπική αυτοδιοίκηση και τους αρμόδιους κοινωνικούς εταίρους για την επιτάχυνση των διαδικασιών υλοποίησης του νέου αεροδρομίου στο Καστέλι με τρόπο που θα εξασφαλίσει  την αναβάθμιση των εναέριων μεταφορών στο Ηράκλειο, χωρίς να υποβαθμίζεται  ο ρόλος του σημερινού αεροδρομίου, το οποίο θα πρέπει να παίξει το ρόλο του κατά το βέλτιστο τρόπο μέχρις ότου ολοκληρωθούν οι διαδικασίες κατασκευής του νέου αεροδρομίου.

Θεωρώ καθοριστική:

1. την επιλογή του ΕΦΕΠΑΕ και συγκεκριμένα της Αναπτυξιακής Κρήτης, ως ενδιάμεσου φορέα για την υλοποίηση της δράσης υποστήριξης των ΜΜΕ στο πλαίσιο του ΠΕΠ 2007-2013 , σε αντικατάσταση των τραπεζών, καθώς επίσης και

2. την αποκέντρωση της δράσης στις Περιφέρειες όσον αφορά στη διαδικασία της αξιολόγησης ,η οποία πρέπει να σημειώσουμε ότι ήταν υποδειγματική ως προς τους χρόνους αλλά και την ποιότητα της δουλειάς

Από το πρόγραμμα αυτό θα επωφελούνται  στην Κρήτη 968 επιχειρήσεις με συνολική επιχορήγηση 65 εκ ευρώ. Είναι σημαντικό ότι οι περισσότεροι επιχειρηματίες κατάφεραν να διαχειριστούν τα προβλήματα των capital controls και  ως εκ τούτου ολοκληρώνουν τα επενδυτικά τους σχέδια .

Νέο ΕΣΠΑ

Το νέο επιχειρησιακό πρόγραμμα της Κρήτης και γενικότερα το νέο ΕΣΠΑ ανοίγει νέους ορίζοντες στην ανάπτυξη του τόπου μας με τις καινοτόμες στρατηγικές επιλογές που έχουμε κάνει , ενώ παράλληλα αντιμετωπίζει κρίσιμα θέματα που αφορούν στην κοινωνική συνοχή των κατοίκων του νησιού μας , όπως αυτό της καταπολέμησης της φτώχειας και της κοινωνικής ένταξης.

Το νέο επιχειρησιακό πρόγραμμα της Κρήτης επιδιώκει αλλά και απαιτεί για την επιτυχία του, περισσότερο από ποτέ, τη συνεργασία , τη συνέργεια , τη συνευθύνη.

Συμπληρωματικά με το νέο ΠΕΠ ΚΡΗΤΗΣ ο προϋπολογισμός του οποίου ανέρχεται σε 460 εκ ευρώ, διεκδικούμε πρόσθετες σημαντικές χρηματοδοτήσεις από τα τομεακά προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ, καθώς και από άλλες ευρωπαϊκές πηγές για τη χρηματοδότηση σημαντικών αναπτυξιακών έργων . Την επόμενη πενταετία επιδιώκουμε να κινητοποιήσουμε ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους ύψους 1,5 δις ευρώ. Επειδή αναγνωρίζουμε τη σημασία και τη δυνατότητα της κινητοποίησης πρόσθετων ευρωπαϊκών  πόρων οργανώσαμε το δικό μας γραφείο στις Βρυξέλλες κατά τρόπο αποτελεσματικό προσαρμοσμένο στα δεδομένα της εποχής μας .

Το νέο ΠΕΠ ΚΡΗΤΗΣ όπως και το ΕΣΠΑ 2014-2020 έχει μια διαφορετική φιλοσοφία και στόχευση σε σχέση με τα προηγούμενα  προγράμματα, που εκτός των άλλων απαιτεί αλλαγή νοοτροπίας και τρόπου δουλειάς . Tα πέντε κεντρικά χαρακτηριστικά του.

Πρώτον, είναι προσανατολισμένο στην ενίσχυση των οικονομικών δραστηριοτήτων και της υγιούς επιχειρηματικότητας. Βασικό κριτήριο επιτυχίας του προγράμματος είναι η ανάληψη νέων επιχειρηματικών πρωτοβουλιών και η ενίσχυση καινοτόμων εξωστρεφών δραστηριοτήτων.

Δεύτερον, είναι εστιασμένο σε τέσσερις τομείς στους οποίους εξειδικεύεται η περιφερειακή οικονομία:

• Τους ήδη εδραιωμένους : τον αγροδιατροφικό και τον πολιτιστικό- τουριστικό που πρέπει να ανασυγκροτηθούν να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα και την εξωστρέφεια τους.

•  Τους αναδυόμενους τομείς του περιβάλλοντος, της ενέργειας  και της γνώσης που αποτελούν μια σημαντική παρακαταθήκη για το μέλλον της Περιφέρειας.

Τρίτο, η καινοτομία διαπερνά οριζόντια όλες τις επενδυτικές δραστηριότητες. Χωρίς τη συστηματική εισαγωγή καινοτόμων λύσεων δεν θα είμαστε σε θέση να ανταγωνιστούμε στην παγκόσμια αγορά. Σαν Περιφέρεια έχουμε το προνόμιο να διαθέτουμε μια ισχυρή εκπαιδευτική και ερευνητική βάση διεθνούς επιπέδου και παγκόσμιας αναγνώρισης. Στόχος μας είναι να εξασφαλίσουμε τις προϋποθέσεις για τη σύζευξη της έρευνας με την παραγωγή στο πλαίσιο της στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης.

Τέταρτο, επικεντρώνεται στην αναστροφή των επιπτώσεων της κρίσης στο ανθρώπινο δυναμικό στην αντιμετώπιση της φτώχειας και της περιθωριοποίησης.

Πέμπτο, επιδιώκει την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και την ορθολογική διαχείριση των περιβαλλοντικών πόρων. Στη νέα προγραμματική περίοδο πρέπει να κατακτήσουμε ένα αναβαθμισμένο επίπεδο περιβαλλοντικής και ενεργειακής διαχείρισης με έξυπνες παρεμβάσεις στους τομείς των υδάτων των αποβλήτων και στην εξοικονόμηση ενέργειας.

Αποτελεί σημαντική κατάκτηση και αποτέλεσμα διεκδίκησης το γεγονός ότι οι Περιφέρειες της χώρας θα διαχειριστούν το 30% των πόρων του νέου Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης εστιάζοντας στις συγκεκριμένες ανάγκες του πρωτογενή τομέα της Περιφέρειας και σε μια πιο αποτελεσματική κινητοποίηση των ωφελούμενων από τις δράσεις του προγράμματος .

Έχουμε τη βούληση και θα επιδιώξουμε την υλοποίηση της στρατηγική έξυπνης εξειδίκευσης που ενέκρινε το ΠΣ Κρήτης με στόχο:

•  την ανάπτυξη και ταχύτερη ενσωμάτωση καινοτομιών στην παραγωγή και στις λειτουργικές διαδικασίες του οικονομικού συστήματος και της διοίκησης,

•  την ανάπτυξη των διασυνδέσεων μεταξύ κλάδων καθώς και,

• την οικοδόμηση επιχειρηματικών δικτύων και συμπλεγμάτων που θα αποτελέσουν μια στέρεα βάση συνεργασίας μεταξύ μικρομεσαίων επιχειρήσεων και παραγωγών.

Έχουμε τη βούληση και θα επιδιώξουμε την υλοποίηση της στρατηγικής για την καταπολέμηση της φτώχειας και την κοινωνική ένταξη ,την οποία επίσης ενέκρινε το ΠΣ Κρήτης με στόχο  :

•  την κοινωνική προστασία των ατόμων που αδυνατούν να εξασφαλίσουν αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης

•  την ενίσχυση των προοπτικών απασχόλησης και της καταναλωτικής ικανότητας των ευπαθών  ομάδων

•  την ανάπτυξη ενός μοντέλου ενίσχυσης της εμπιστοσύνης και αναβάθμισης της σχέσης μεταξύ τοπικής αυτοδιοίκησης και κοινωνίας των πολιτών

Όμως η μέχρι σήμερα εμπειρία μας από την ενεργοποίηση των δράσεων καταπολέμησης της φτώχειας είναι αποκαρδιωτική  γιατί έχουμε βιώσει την υπερσυγκέντρωση του κράτους ,την απουσία της περιφέρειας στη λήψη των αποφάσεων και τέλος την αδικαιολόγητη καθυστέρηση σε θέματα κρίσιμα όπως  π.χ αυτά που αφορούν  στην πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και την ενεργοποίηση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας.  

Διαθέτουμε όλες τις  προϋποθέσεις για να υλοποιήσουμε με τους αρμόδιους φορείς του τόπου μας τη στρατηγική μας για τη διαχείριση των απορριμμάτων μιας και αποτελούμε τη μοναδική περιφέρεια που έχει σήμερα εγκεκριμένο ΠΕΣΔΑ συμβατό με τον Εθνικό Σχεδιασμό. Παράλληλα, προχωράμε στο σχεδιασμό συνεκτικών περιφερειακών στρατηγικών και σε άλλους τομείς όπως η εξοικονόμηση ενέργειας.

Επιπλέον δημιουργούμε στην Κρήτη ένα διαρκή Περιφερειακό Μηχανισμό για την παρακολούθηση της αγοράς εργασίας με τη συνεργασία του Πανεπιστημίου Κρήτης , σ’ αυτήν την κρίσιμη για την ανεργία και ειδικότερα την ανεργία των νέων εποχή, που θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην λήψη των αποφάσεών μας σχετικά με την προώθηση της απασχόλησης και την κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού.

Η Περιφέρεια Κρήτης υποστηρίζει τους δύο μεγάλους Δήμους του νησιού Ηράκλειο και Χανιά επειδή εκπληρώνουν τις προϋποθέσεις που θέτει το ΣΕΣ , προκειμένου να υλοποιήσουν σχέδια βιώσιμης αστικής ανάπτυξης και για το λόγο αυτό διατίθεται  από το νέο ΠΕΠ Κρήτης, ποσό 24 εκ ευρώ.

Επιπλέον των δύο αυτών χωρικών παρεμβάσεων στον αστικό χώρο, η Περιφέρεια Κρήτης προγραμματίζει να προσκαλέσει τους ΟΤΑ Α βαθμού σε διαβούλευση προκειμένου να σχεδιάσουν ολοκληρωμένα προγράμματα ανάπτυξης τα οποία αφ’ ενός θα αντιμετωπίζουν διαπιστωμένα αναπτυξιακά προβλήματα και αφ’ εταίρου θα αναδεικνύουν  τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτουν οι περιοχές αυτές .

Έχουν εξειδικευτεί δράσεις που αντιστοιχούν στο 45 % του προϋπολογισμού του ΠΕΠ Κρήτης  με αποφάσεις που πήρε η Επιτροπή Παρακολούθησης. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η Διαχειριστική Αρχή μπορεί να εκδώσει   προσκλήσεις για την υποβολή προτάσεων για τις δράσεις που έχουν εξειδικευτεί . Έχουν εκδοθεί προσκλήσεις  για δράσεις που αντιστοιχούν στο 45% του προγράμματος δίνοντας προτεραιότητα σε τομείς που είτε  είναι κοινωνικά αναγκαίοι είτε  έχουν εξασφαλίσει τις λεγόμενες «αιρεσιμότητες», δηλαδή προϋποθέσεις που έθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη χρηματοδότηση έργων. Οι περισσότερες «αιρεσιμότητες» αποτελούν αντικείμενο των αρμόδιων εθνικών αρχών και θέτουν τις δράσεις σε αναμονή μέχρις ότου εκπληρωθούν. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι δε θα αποτελέσουν πραγματικό εμπόδιο για την υλοποίηση του αναπτυξιακού μας σχεδιασμού ούτε και αιτία για απώλεια πόρων.

Οι εντάξεις ανέρχονται σήμερα  στο ποσό των 10 εκ ευρώ ενώ μέχρι τέλος Ιουνίου 2016  θα εκτιναχθούν στο ποσό των 140 εκ ευρώ, δηλαδή το 30% του προγράμματος.

Θα ήθελα επίσης να επισημάνω το ρόλο των φορέων και δη των ΟΤΑ Α και Β βαθμού  για την επιτυχή υλοποίηση των αναπτυξιακών  προγραμμάτων. Η εξασφάλιση της επιχειρησιακής και διαχειριστικής τους επάρκειας και ικανότητας να σχεδιάσουν , να ωριμάσουν και υλοποιήσουν έργα αποτελεί κλειδί της επιτυχίας.

Η ενδυνάμωση των φορέων προκειμένου να υποστηρίξουν την αναπτυξιακή διαδικασία είναι ένα από τα μείζονα ζητήματα που θα πρέπει να μας απασχολήσουν το επόμενο διάστημα. Στόχος μας είναι η  κατάκτηση κοινής αντίληψης για τους στόχους που έχουμε θέσει αλλά και τις προϋποθέσεις για την επίτευξή τους».