Στην καρδιά της Αθήνας (και, πιθανότατα, σε όλη την επικράτεια που υπάρχουν αρχαιολογικά και άλλα αξιοθέατα) βασιλεύει η παράνομη ξενάγηση χιλιάδων τουριστών, είτε μέσω διεθνών ιστοσελίδων, που διαφημίζουν δωρεάν ξενάγηση (αλλά με υποχρεωτικό πουρμπουάρ...), είτε από ταξιτζήδες και άλλες ομάδες ατόμων, που αξιοποιούν το αξίωμα “στην Ελλάδα είσαι ό,τι δηλώσεις”.
Ετσι, καθημερινά χιλιάδες ανύποπτοι τουρίστες ξεναγούνται από άτομα που δηλώνουν ξεναγοί, χωρίς, βεβαίως, καμιά άδεια και χωρίς να κόβουν κάποια απόδειξη παροχής υπηρεσιών, με αποτέλεσμα τα δημόσια ταμεία να χάνουν ένα απροσδιορίστου ύψους έσοδο, αλλά, σύμφωνα με τους γνωρίζοντες, ανέρχεται σε πολλά εκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Το εντυπωσιακό είναι ότι ουσιαστικά δεν υπάρχει θεσμικό πλαίσιο ελέγχου γι αυτήν την δραστηριότητα, άσχεται αν οι νόμοι απαγορεύουν τέτοιου είδους ξεναγήσεις.
Οι όποιες περιπτώσεις εντοπίζονται, συνήθως προκύπτουν από τυχαίους ελέγχους της Αστυνομίας ή μετά από συγκεκριμένη καταγγελία στην Αστυνομία, η οποία θα πρέπει να προλάβει επ'αυτοφώρω την παράνομη ξενάγηση.
Αυτό συνέβη σήμερα, όταν μετά από καταγγελία ξεναγών, στην Πύλη του Αδριανού και στο Ζάππειο συνελλήφθησαν ένας Αμερικανός και μια Κινέζα, που βρέθηκαν χωρίς άδεια και παραστατικά πληρωμής για τις ξεναγήσεις.
Ο Αμερικανός, μάλιστα, έλεγε στο αστυνομικό τμήμα ότι δεν έχει κάνει κανένα έγκλημα καί γιατί η Αστυνομία δεν συλλαμβάνει τούς ταξιτζήδες πού είναι παράνομοι, τα seg ways, τα τρενάκια κλπ. Προφανώς, ο άνθρωπος γνώριζε καλά ότι η παραοικονομία συνεχίζει να οργιάζει στην τουριστική Ελλάδα του 2014, παρά τα μνημόνια και τον υποτιθέμενο εκσυγχρονισμό της κρατικής μηχανής στη συλλογή εσόδων.
Παρεπιμπτόντως, ο Αμερικανός, που προβάλλεται από τη διεθνή ιστοσελίδα δωρεάν ξεναγήσεων στην Αθήνα ως ο “σταρ” των ξεναγήσεων, είναι παντρεμένος μέ Ελληνίδα και δουλεύει part-time και σε ξενοδοχείο (μάλλον για να βρίσκει επιπλέον πελατεία). Η εν λόγω ιστοσελίδα, προφανώς, για να αποφύγει τον έλεγχο, δεν ξεναγεί μέσα στο χώρο της Ακρόπολης, αλλά απέξω, λέγοντας ότι υπάρχουν τόσα άλλα υπέροχα μέρη της Αθήνας για να δουν τα ...θύματα.
Το γεγονός αυτό καταγγέλθηκε και στο υπουργείο Τουρισμού για την επιβολή προστίμων, με διαβεβαιώσεις ότι το υπουργείο θα ασχοληθεί με το θέμα. Η Τουριστική Αστυνομία, πάντως, που θα μπορούσε να επιβάλλει τάξη στο ζήτημα αυτό, είναι αποψιλωμένη από προσωπικό και δεν έχει ουσιαστική δυνατότητα ελέγχων.
Τι λέει ο νόμος
Επισημαίνεται ότι η νομοθεσία περί ξεναγήσεων προβλέπει, μεταξύ άλλων, ότι:
Δικαίωμα ξενάγησης επ΄ αμοιβή στη χώρα μας έχουν:
-Δικαίωμα ξενάγησης με αμοιβή στη χώρα μας έχουν μόνον οι επαγγελματίες ξεναγοί, δηλαδή οι κατέχοντες άδεια του υπουργού Τουρισμού και αντίστοιχο θεωρημένο δελτίο ταυτότητας του υπουργείου Τουρισμού.
v Κατ΄ εξαίρεση, είναι νόμιμη, βάσει του Π.Δ. 340/1996, με το οποίο τροποποιήθηκε το Π.Δ. 273/ 1993, η επ΄ αμοιβή ξενάγηση, που πραγματοποιείται από επαγγελματία ξεναγό, υπήκοο Κ-Μ της Ε.Ε. και κράτους Ε.Ζ.Ε.Σ. πλην Ελβετίας, που συνοδεύει ομάδα τουριστών προερχομένη από κράτος μέλος του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, σε ταξίδι κλειστών θυρών ( δηλαδή ορισμένης χρονικής διάρκειας και καθορισμένης διαδρομής) και σε χώρους εκτός μουσείων και ιστορικών μνημείων.
Ο ξεναγός υπήκοος Κ-Μ της Ε.Ε., ο οποίος επιθυμεί να κάνει χρήση του ανωτέρω αναφερόμενου δικαιώματος πρέπει να είναι εφοδιασμένος με τα εξής:
1. Είτε με άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, η οποία του χορηγήθηκε σύμφωνα με τη νομοθεσία του Κράτους Μέλους καταγωγής ή προελεύσεώς του.
2. Είτε με βεβαίωση, η οποία του χορηγήθηκε από αρμόδια αρχή του Κράτους Μέλους καταγωγής ή προελεύσεώς του και με την οποία πιστοποιείται ότι αυτός άσκησε το επάγγελμα του ξεναγού με πλήρη απασχόληση επί δύο έτη ή επί ισοδύναμη περίοδο με μειωμένο ωράριο κατά τη διάρκεια των δέκα τελευταίων ετών και κατέχει έναν ή περισσότερους τίτλους σπουδών, μεταδευτεροβάθμιας ή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, οι οποίοι αποδεικνύουν γνώσεις του ελληνικού πολιτισμού ή μεγάλων χρονικών περιόδων του. Στη βεβαίωση αυτή πρέπει να αναφέρονται ρητά: α) οι συγκεκριμένοι τίτλοι σπουδών, που κατέχει ο ξεναγός ( ονομασία τους, ημερομηνία, ίδρυμα που τους χορηγήθηκε κ.τ.λ.) και β) το μάθημα ή ο συγκεκριμένος κύκλος μαθημάτων , εκ των διδασκομένων για την απόκτηση του τίτλου, από τη διδαχή των οποίων αποδεικνύονται οι γνώσεις του ελληνικού πολιτισμού.
Οι εν λόγω ξεναγοί Κ-Μ της Ε.Ε. πρέπει να φέρουν επίσημη μετάφραση από τις αρμόδιες αρχές του Κ-Μ καταγωγής ή προελεύσεως τους, των ανωτέρω δικαιολογητικών, την οποία οφείλουν να παρουσιάσουν οποτεδήποτε τους ζητηθεί από εξουσιοδοτημένο όργανο προς το σκοπό αυτό, σύμφωνα με την εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία.
Δικαίωμα ξενάγησης χωρίς αμοιβή:
Δικαίωμα ξενάγησης χωρίς αμοιβή βάσει του άρθρου 28 του Ν.3498/ 24- 10 2006 « Ανάπτυξη του ιαματικού τουρισμού και άλλες διατάξεις» έχουμε στις εξής δύο περιπτώσεις :
-Μόνιμοι αρχαιολόγοι του Υπουργείου Πολιτισμού, κατόπιν άδειας της Γενικής Δ/νσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς μόνον όταν ξεναγούν επίσημους προσκεκλημένους και αντιπροσωπείες που επισκέπτονται τη χώρα.
-Εκπαιδευτικoί που συνοδεύουν τους φοιτητές ή σπουδαστές ή τους μαθητές του σχολείου τους.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση πρέπει να αποδεικνύεται ότι πρόκειται για φοιτητές Πανεπιστημίων ή σχολείων και να επιδεικνύεται η λίστα των ονομάτων τους στο εξουσιοδοτημένο όργανο για τον σκοπό αυτό.
Οι εν λόγω, κατ΄ εξαίρεση άδειες ξενάγησης σε εκπαιδευτικούς χορηγούνται από την αρμόδια Δ/νση του ΥΠΠΟ προσκομίζοντας τα απαραίτητα δικαιολογητικά που ορίζει το Υπουργείο Πολιτισμού και ελέγχονται από τους φύλακες των αρχαιολογικών χώρων και μνημείωνκαθώς και από κάθε άλλο εξουσιοδοτημένο όργανο προς το σκοπό αυτό.
Απαγορεύεται
Απαγορεύεται ρητά η ξενάγηση και επιβάλλονται διοικητικές και ποινικές κυρώσεις, βάσει του άρθρου 10 του Ν. 710/77 σε:
-Τουριστικούς συνοδούς (tour managers, tour escorts, tour leaders, couriers, reps ) όταν αυτοί παραβαίνοντας τα καθήκοντά τους παρέχουν υπηρεσίες ξεναγού σε άτομα ή σε ομάδα τουριστών που συνοδεύουν ( είτε καθ΄ οδόν, προς και από τα αεροδρόμια, λιμάνια, ξενοδοχεία, κέντρα εστιάσεως και αναψυχής, παραλίες, λουτρά, θέατρα, κ.τ.λ., είτε εντός, είτε εκτός τουριστικού λεωφορείου, π.χ. αρχαιολογικούς τόπους, μνημεία, μουσεία κ.τ.λ, είτε εν πλω, είτε σε οποιονδήποτε άλλο χώρο ή άλλο μέσο μεταφοράς).
-Οδηγούς Τουριστικών λεωφορείων διότι – πέραν της ευθείας παραβίασης των περί ξεναγήσεων διατάξεων- θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια των επιβαινόντων- τουριστών, όταν κατά την οδήγηση «ξεναγούν» από μικροφώνου. Το ίδιο ισχύει και για οδηγούς και ιδιοκτήτες ταξί, λιμουζινών, ενοικιαζομένων εν γένει οχημάτων, μηχανών, τουριστικών πρακτορείων, εργαζομένων σε ξενοδοχεία, εστιατόρια, τουριστικών καταστημάτων και γενικά για οποιον διενεργεί ξεναγήσεις χωρίς να έχει τις νόμιμες προϋποθέσεις και προσόντα.
-Διοικητικές και ποινικές κυρώσεις επιφυλάσσει η ισχύουσα νομοθεσία και για τους ιδιοκτήτες ή δ/ντές ή υπάλληλους τουριστικών γραφείων ή άλλων τουριστικών επιχειρήσεων, όταν αναθέτουν ξεναγήσεις σε άτομα που στερούνται την άδεια του ξεναγού.