Την Τρίτη το Κοινοβούλιο ενέκρινε τις συμφωνίες που επιτεύχθηκαν στα τέλη του 2022 μεταξύ των διαπραγματευτών του και των εκπροσώπων των χωρών ΕΕ όσον αφορά σειρά σημαντικών νομοθετικών πράξεων στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων για την προσαρμογή στον στόχο του 55% για το 2030. Η δέσμη αυτή, γνωστή και ως «Fit for 55», είναι το σχέδιο με το οποίο η ΕΕ σκοπεύει να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, όπως προβλέπεται στην ευρωπαϊκή νομοθεσία για το κλίμα.
Μεταρρύθμιση του συστήματος εμπορίας εκπομπών
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τη μεταρρύθμιση του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών (ETS) με 413 ψήφους υπέρ, 167 κατά και 57 αποχές.
Οι νέοι κανόνες περιλαμβάνουν υψηλότερους στόχους για το ETS, καθώς οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στους τομείς που καλύπτει θα πρέπει να μειωθούν κατά 62% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2005. Επιπλέον, από το 2026 έως το 2034 θα καταργηθούν σταδιακά τα δωρεάν δικαιώματα εκπομπών για τις εταιρείες, ενώ θα δημιουργηθεί ένα ξεχωριστό, καινούριο ETS ΙΙ για τα καύσιμα που χρησιμοποιούνται στις οδικές μεταφορές και τα κτίρια. Το νέο σύστημα θα ορίσει συγκεκριμένες τιμές για τις εκπομπές από τους εν λόγω τομείς το 2027, που μπορεί να τεθούν σε ισχύ από το 2028, αν το ενεργειακό κόστος είναι εξαιρετικά υψηλό.
Το Κοινοβούλιο ψήφισε επίσης να συμπεριληφθούν στο ETS, για πρώτη φορά, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τη ναυτιλία (με 500 ψήφους υπέρ, 131 κατά και 11 αποχές), ενώ έδωσε επίσης «πράσινο φως» για την αναθεώρηση του ETS για τις αερομεταφορές (με 463 ψήφους υπέρ, 117 κατά και 64 αποχές). Η αναθεώρηση αυτή θα καταργήσει σταδιακά τα δωρεάν δικαιώματα εκπομπών στον τομέα των αερομεταφορών έως το 2026 και θα προωθήσει τη χρήση βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων.
Νέος μηχανισμός για την πρόληψη της διαρροής άνθρακα
Με 487 ψήφους υπέρ, 81 κατά και 75 αποχές, το Κοινοβούλιο ενέκρινε επίσης τον νέο μηχανισμό συνοριακής προσαρμογής άνθρακα της ΕΕ (CBAM). Ο μηχανισμός αυτός παρέχει κίνητρα σε τρίτες χώρες να θέσουν υψηλότερους στόχους για το κλίμα, ενώ διασφαλίζει ότι οι προσπάθειες που καταβάλλονται στην ΕΕ, αλλά και παγκοσμίως, δεν θα υπονομεύονται από τη μετεγκατάσταση της παραγωγής από την ΕΕ σε χώρες με λιγότερο αυστηρούς κανόνες.
Ο CBAM καλύπτει τον σίδηρο, τον χάλυβα, το τσιμέντο, το αλουμίνιο, τα λιπάσματα, την ηλεκτρική ενέργεια, το υδρογόνο και, σε ορισμένες περιπτώσεις, τις έμμεσες εκπομπές. Όσοι εισάγουν τέτοια αγαθά θα πρέπει να πληρώνουν τη διαφορά ανάμεσα στην τιμή άνθρακα που καταβλήθηκε στη χώρα παραγωγής και στην τιμή που θα καταβαλλόταν στο ETS, αν το αγαθό είχε παραχθεί στην ΕΕ.
Ο CBAM θα αρχίσει να εφαρμόζεται σταδιακά από το 2026 έως το 2034, παράλληλα με τη σταδιακή κατάργηση των δωρεάν δικαιωμάτων στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της ΕΕ.
Ένα Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα κατά της ενεργειακής φτώχειας
Οι ευρωβουλευτές ενέκριναν με 521 ψήφους υπέρ, 75 κατά και 43 αποχές τη συμφωνία με τα κράτη μέλη για τη σύσταση ενός Κοινωνικού Ταμείου της ΕΕ για το Κλίμα (SCF) το 2026, που θα έχει ως στόχο να διασφαλιστεί ότι η κλιματική μετάβαση θα υλοποιηθεί με τρόπο δίκαιο και χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς. Το νέο Ταμείο θα στηρίξει τα ευάλωτα νοικοκυριά, τις πολύ μικρές επιχειρήσεις και τους χρήστες μεταφορών που πλήττονται ιδιαίτερα από την ενεργειακή φτώχεια και την οικονομική αδυναμία στις μεταφορές.
Όταν τεθεί σε πλήρη λειτουργία, το SCF θα χρηματοδοτείται από τον πλειστηριασμό δικαιωμάτων του ETS II με μέγιστο ποσό 65 δισ. ευρώ, ενώ επιπλέον 25% θα καλύπτεται από εθνικούς πόρους:η συνολική αξία της χρηματοδότησης εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 86,7 δισ. ευρώ.
Επόμενα βήματα
Τα κείμενα θα πρέπει πλέον να εγκριθούν επίσημα από το Συμβούλιο. Στη συνέχεια θα δημοσιευτούν στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ και θα τεθούν σε ισχύ 20 ημέρες αργότερα.
Μέσω της ψήφισης των νομοθετικών πράξεων αυτών, το Κοινοβούλιο ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των πολιτών, οι οποίοι ζήτησαν η ΕΕ να επιτύχει και να επιταχύνει την πράσινη μετάβαση - βλ. προτάσεις 3(1), 3(8), 3(9), 11(1) and 11(7), της τελικής έκθεσης της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης.