Το διοικητική συμβούλιο του Πράσινου Ταμείου του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας αποφάσισε την ένταξη του έργου της μελέτης «Ειδικό Χωρικό Σχέδιο Σαντορίνης» στον Α.Π. 3: «Λοιπές Δράσεις Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου» του Χρηματοδοτικού Προγράμματος «Δράσεις Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου».
Στο πλαίσιο αυτό αποφασίστηκε η διάθεση συνολικού ποσού 250.000 ευρώ πλέον ΦΠΑ για την υλοποίηση του έργου, το οποίο θα βαρύνει τον προϋπολογισμό του Πράσινου Ταμείου.
Τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια (ΕΧΣ) του ν. 4447/2016 επιτρέπουν τη χωρική οργάνωση και ανάπτυξη περιοχών ανεξαρτήτως διοικητικών ορίων που μπορεί να λειτουργήσουν ως υποδοχείς σχεδίων, έργων και προγραμμάτων υπερτοπικής κλίμακας ή στρατηγικής σημασίας, ή για τις οποίες απαιτείται ειδική ρύθμιση των χρήσεων γης και των λοιπών όρων ανάπτυξής τους. Επίσης, με ΕΧΣ μπορεί να καταρτιστούν και για προγράμματα αστικής ανάπλασης ή και περιβαλλοντικής προστασίας ή αντιμετώπισης των συνεπειών από φυσικές καταστροφές.
Για την έγκριση ΕΧΣ απαιτείται ένα σύνολο επιμέρους μελετών (κύρια πολεοδομική μελέτη, στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, γεωλογική μελέτη, ενδεχομένως μελέτη υδατορεμάτων, και κατά περίπτωση και άλλες μελέτες) Όπως είναι γνωστό, η Σαντορίνη παρουσιάζει κατά τα τελευταία χρόνια πολύ ισχυρή τουριστική ανάπτυξη (συμπεριλαμβανομένων και ειδικότερων συνιστωσών όπως ο τουρισμός κρουαζιέρας και ο τουρισμός διαμοιρασμού), συγκεντρώνει έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον, αλλά υφίσταται και συνέπειες του φαινομένου που συνοπτικά αποδίδονται με τον όρο "υπερτουρισμός".
Τίθενται μείζονα θέματα επιβάρυνσης των μεταφορικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών υποδομών, της αγοράς κατοικίας, της αγροτικής δραστηριότητας (αμπελοκαλλιέργεια για οινοπαραγωγή), φέρουσας ικανότητας ζωνών με αυξημένη ευαισθησία κλπ. Αποτελεί απόφαση της Κυβέρνησης να υπάρξει διυπουργικό πρόγραμμα για την προσαρμογή της Σαντορίνης στις πιέσεις αυτές. Στο πλαίσιο αυτό, είναι αναγκαία η πολεοδομική αναδιοργάνωση του νησιού μέσω επανακαθορισμού χρήσεων γης, όρων δόμησης και άλλων παραμέτρων, δεδομένου ότι ο σήμερα ισχύον πολεοδομικός καθεστώς έχει ξεπεραστεί από τις εξελίξεις.
Το καταλληλότερο εργαλείο σχεδιασμού για την περίπτωση είναι το ΕΧΣ, γιατί αφενός διαθέτει μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά τον προσδιορισμό των ορίων της περιοχής επέμβασης σε σύγκριση με τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια (πχ. ενδεχομένως να απαιτηθεί κάλυψη από το σχεδιασμό και ορισμένων ακατοίκητων νησίδων), και αφετέρου γιατί διαδικαστικά αναπτύσσεται σε ένα ενιαίο στάδιο και συνεπώς μπορεί να ολοκληρωθεί ταχύτερα από ένα ΤΧΣ, κάτι που αποτελεί αναγκαιότητα λαμβανομένης υπόψη της ανάγκης ταχείας αντιμετώπισης των προαναφερόμενων θεμάτων. Το ΕΧΣ θα υποστηριχθεί από ορισμένες άλλες τεχνικές μελέτες που βρίσκονται σε εξέλιξη ή προγραμματίζονται (κυρίως για τη χωροθέτηση νέου λιμανιού, για ΧΥΤΑ, και για το οδικό δίκτυο).
Η μελέτη ΕΧΣ των 250.000 ευρώ από το Πράσινο Ταμείο για το νησί της Σαντορίνης θα διερευνήσει τη αναγκαιότητα κάλυψης και ορισμένων νησίδων. Η μελέτη θα συμπεριλάβει ως επιμέρους συνιστώσες της τις κατηγορίες μελετών που προαναφέρονται, καθώς και υποστηρικτική κυκλοφοριακή μελέτη.
Η αναγκαία προετοιμασία για την προώθηση του ΕΧΣ βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΕΝ, σε συνεργασία με το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών και τον αρμόδιο για το Συντονισμό του Κυβερνητικού Έργου Υφυπουργό, καθώς και με τον οικείο Δήμο.