Τις μεγάλες απώλειες από τη σερβική τουριστική αγορά θα επιχειρήσεις να καλύψει τα επόμενα χρόνια η Ελλάδα.
Οι αφίξεις Σέρβων τουριστών προς την χώρα μας το 2019, αυτές υπερέβησαν σε αριθμό το 1 εκατ. Οι Σέρβοι ξόδεψαν 356 εκατ. ευρώ ενώ η μέση διάρκεια παραμονής τους ήταν 8,4 ημέρες. Υπενθυμίζεται ότι η Σερβία είναι μία χώρα περίπου 7 εκατ.
Το 2020, λόγω της πανδημίας και του ξαφνικού κλεισίματος των συνόρων σημειώθηκε κατακόρυφη πτώση των αφίξεων από Σερβία (περίπου 60 χιλιάδες). Επίσης, για οικονομικούς λόγους, υπήρξε διστακτικότητα στην επιλογή της Ελλάδας ως προορισμού για το καλοκαίρι 2021. Πολλοί Σέρβοι, κυρίως μη εμβολιασθέντες νεαράς ηλικίας, επέλεξαν για τις διακοπές τους άλλους προορισμούς, όπως το Μαυροβούνιο, την Αλβανία, την Αίγυπτο αλλά και την Τουρκία. Σημαντικό ρόλο φαίνεται να έπαιξε ο «αθέμιτος ανταγωνισμός» από τις ανωτέρω χώρες, οι οποίες, σε αντίθεση με την Ελλάδα, δεν έθεσαν περιορισμούς (π.χ. πιστοποιητικό εμβολιασμού, τεστ PCR ή αντιγόνου αντισωμάτων) για την είσοδο στη χώρα.
Σύμφωνα με το Ελληνο-Σερβικό Επιμελητήριο Β. Ελλάδος από τα 3,4 εκατ. τουριστών περίπου που συγκέντρωσε η Σερβία το 2018 και αλλά 3,7 εκατ. το 2019, το 30% κατευθύνθηκαν στο Βελιγράδι. Οι Έλληνες τουρίστες προβαίνουν, συνήθως, σε δύο διανυκτερεύσεις όταν επισκέπτονται τη Σερβία. Είναι χαρακτηριστικό πως το 2018 τη Σερβία επισκέφτηκαν 71.359 Έλληνες, οι οποίοι πραγματοποίησαν 129.750 διανυκτερεύσεις. Το έτος 2019, συνεχίστηκε η ίδια τάση,. Βέβαια, κατά το έτος 2020 οι εν λόγω ροές σημείωσαν κατακόρυφη πτώση (βλ. κατωτέρω πίνακα αφίξεων στη Σερβία από διάφορες χώρες.
Η Σερβία ως τουριστικός προορισμός
Η Σερβία δεν είναι προορισμός μαζικού τουρισμού, ωστόσο διαθέτει μια ποικιλία από τουριστικά προϊόντα. Ο τουρισμός επικεντρώνεται στα βουνά και τα ιαματικά λουτρά της χώρας, τα οποία επισκέπτονται κυρίως εγχώριοι τουρίστες, το Βελιγράδι και σε μικρότερο βαθμό, το Νόβι Σαντ. Αυτές οι δύο πόλεις είναι οι προτιμώμενες επιλογές ξένων τουριστών αλλά και τα δύο τρίτων όλων των ξένων. Τα πιο διάσημα ορεινά θέρετρα είναι το Kopaonik, το Stara Planina και το Zlatibor. Υπάρχουν επίσης πολλά ιαματικά λουτρά-spa-, τα μεγαλύτερα από τα οποία είναι η Vrnjacka Banja, η Soko Banja και η Banja Koviljaca. Ο τουρισμός διακοπών πόλης και συνεδρίων αναπτύσσεται στο Βελιγράδι και στο Νόβι Σαντ. Ο τουρισμός στην Σερβία, από το 2014 έως και το 2019, σημείωνε συνεχή αύξηση. Όμως αυτή η πορεία ανακόπηκε απότομα το 2020, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, με τις αφίξεις ξένων τουριστών, αλλά και τον εσωτερικό τουρισμό, να παρουσιάζουν σημαντική μείωση.
Ειδικότερα, η τουριστική θερινή περίοδος του 2020 αναδείχθηκε ως η πιο δύσκολη για τον εγχώριο τουρισμό. Η διακήρυξη της πανδημίας και η προσωρινή αναστολή όλων των εμπορικών διεθνών πτήσεων στη Σερβία, καθώς και το κλείσιμο των συνόρων, επηρέασαν τα ξενοδοχεία και άλλες εγκαταστάσεις διαμονής, καφετέριες, εστιατόρια, καθώς και ταξιδιωτικά γραφεία. Σύμφωνα με τον Σύλλογο Τουρισμού του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Σερβίας, οι απώλειες στον τουρισμό λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού τους πρώτους έξι μήνες του 2020, εκτιμώνται σε περίπου 300 εκατ. ευρώ. Οι ξενοδόχοι υπολόγισαν τις απώλειές τους σε 230 εκατ. ευρώ εξ αιτίας ακυρωμένων κρατήσεων, ενώ τα πρακτορεία είχαν αντίστοιχες ζημίες ύψους 50-70 εκατ. ευρώ. Παρόλο που περίπου 200.000 κουπόνια διακοπών διανεμήθηκαν στη Σερβία, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του Επιχειρηματικού Συλλόγου της Βιομηχανίας Ξενοδοχειακών και Εστιατορίων της χώρας (HORES), έως τα τέλη Ιουνίου 2020, μόνο τα μισά ξενοδοχεία στη Σερβία ήταν ανοιχτά με ποσοστό πληρότητας λίγο περισσότερο από 10%. Κατά το έτος 2020 καταγράφηκαν 6,2 εκατ. διανυκτερεύσεις στην Σερβία, μέγεθος μειωμένο κατά 38,4% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, με την μεγαλύτερη πτώση να παρατηρείται τον Απρίλιο 2020 (-94,6% σε σχέση με τον Απρίλιο του 2019). Εξ' αυτών των 6,2 εκατ. διανυκτερεύσεων, οι 4,9 εκατ. Αφορούσαν εγχώριους τουρίστες (περίπου 80%) και οι υπόλοιπες περίπου 1,3 εκατ. Διανυκτερεύσεις, ξένους τουρίστες. Σε σχέση με το 2019, οι διανυκτερεύσεις από εγχώριους τουρίστες μειώθηκαν κατά 18,6%, ενώ οι διανυκτερεύσεις από ξένους τουρίστες μειώθηκαν κατά 68,5%.
Ο συνολικός αριθμός των τουριστών εκτιμήθηκε σε περίπου 1.820.000 εκατ. τουρίστες (μειωμένος κατά 50,7% σε σχέση με το 2019), με τους εγχώριους τουρίστες να ανέρχονται σε περίπου 1.374.000 (αριθμός μειωμένος κατά 25,4% σε σχέση με το 2019). Οι δε ξένοι τουρίστες υπολογίστηκαν σε περίπου 445.000 (αριθμός μειωμένος κατά 76% σε σχέση με το 2019). Οι περισσότεροι ξένοι τουρίστες που επισκέφτηκαν τη Σερβία ήταν από τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, ακολουθούμενοι από τους Κροάτες, τους Βούλγαρους, τους Τούρκους, τους Ρώσους, τους Μαυροβούνιους, τους Ρουμάνους, τους Κινέζους και τους Γερμανούς. Τέλος, αναφέρεται ότι κυριότερους προορισμούς αποτέλεσαν οι εγκαταστάσεις ‘’spa’’ (κυρίως Vrnjacka Banja και Sokobanja) και οι ορεινά θέρετρα (κυρίως Zlatibor και Kopaonik).
Υπάρχουν μόνο τρία αεροδρόμια με τακτική κίνηση επιβατών. Το πρώτο είναι το Αεροδρόμιο Nikola Tesla του Βελιγραδίου. Αναφέρεται ενδεικτικά, ότι εξυπηρέτησε 255 εκατομμύρια επιβάτες το 2019 και αποτελεί ένα κόμβο της ναυαρχίδας της αεροπορικής εταιρείας Air Serbia που πετά σε 59 προορισμούς σε 32 χώρες. Ωστόσο, κατά το 2020, ο αριθμός αυτός μειώθηκε σε 76,6 εκατομμύρια, σημειώνοντας μείωση 70%. Τον Ιούνιο του 2021 οι αριθμοί ήταν επίσης χαμηλότεροι κατά περίπου 80% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2019. Το δε αεροδρόμιο Nis-Constantine the Great εξυπηρετεί, κυρίως, αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους. Πρόσφατα άρχισε να δέχεται πτήσεις και το πρώην στρατιωτικό αεροδρόμιο Μοράβα.