Aκόμη και αν 500 μίλια μακριά, στα νότια, ίσως να πέφτουν ρωσικοί πύραυλοι, το εκθεσιακό κέντρο Crocus Expo της Μόσχας πρόκειται να φιλοξενήσει τη διεθνή τουριστική έκθεση MITT στις 15-17 Μαρτίου, όμως το κλίμα αναμφισβήτητα θα είναι αμήχανο.
Η MITT, η οποία αυτοαποκαλείται η μεγαλύτερη εμπορική Β2B έκθεση της Ρωσίας στα ταξίδια και τον τουρισμό που προσελκύει αντιπροσώπους της τουριστικής βιομηχανίας από όλο τον κόσμο, θα διεξαχθεί για πρώτη φορά υπό τη σκιά του πολέμου. Πέρυσι, συμμετείχαν 611 εκθέτες από 28 χώρες και 52 περιοχές της Ρωσίας.
Η ερώτηση που προκύπτει συνήθως σε αυτή την έκθεση είναι «πού θα ταξιδέψουν οι φέτος Ρώσοι;». Υπό κανονικές συνθήκες, η απάντηση θα περιλάμβανε προορισμούς όπως οι Γαλλικές Άλπεις, οι ακριβές βίλες της βορειοανατολικής Ισπανίας και οι παραλίες του Αιγαίου και του Ιονίου. Φέτος, η ερώτηση θα είναι «θα μπορούν να ταξιδέψουν οι Ρώσοι;» και εάν θα μπορούν, «πού θα είναι επιθυμητοί;».
Πριν από τον πόλεμο, ο ρωσικός πληθυσμός ήταν ένα από τα πιο σημαντικά οικονομικά γρανάζια της παγκόσμιας ταξιδιωτικής βιομηχανίας. Και όχι μόνο λόγω των πλούσιων Ρώσων και των θαλαμηγών τους, που ταξίδευαν στις μαρίνες της Μεσογείου. Το μεγαλύτερο μέρος των τελευταίων δύο δεκαετιών, όλο και περισσότεροι Ρώσοι τουρίστες ταξιδεύουν. Την τριετία πριν την πανδημία, έκαναν περίπου 40 εκατομμύρια ταξίδια στο εξωτερικό ετησίως. Σύμφωνα με μελέτη της Visa το 2018, οι Ρώσοι ξοδεύουν κατά μέσο όρο 1.676 δολάρια ΗΠΑ ανά άτομο σε κάθε ταξίδι τους στο εξωτερικό. Το ρούβλι τροφοδοτούσε τις ιταλικές παραλίες, τα ισπανικά μπαρ, τα γαλλικά εστιατόρια.
Το πρώην ισχυρό ρούβλι και η υγιής πορεία των Ρωσικών κρατήσεων πριν τον πόλεμο
Ωστόσο, αυτή η ταξιδιωτική δυναμική είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα εκλείψει. ΤΤο ρούβλι έχει συρρικνωθεί σε λιγότερο από ένα σεντ, σε πολύ λιγότερο από μια δεκάρα. Ακόμη χειρότερα, ο αποκλεισμός της Ρωσίας από το διεθνές τραπεζικό σύστημα SWIFT στις 2 Μαρτίου σημαίνει ότι ακόμη και οι κάτοικοι της Αικατερινούπολης και του Βόλγκογκραντ που έχουν διαθέσιμα εισοδήματα θα δυσκολευτούν να τα αξιοποιήσουν πέρα από τα σύνορά τους.
Δεν είναι όμως μόνο θέμα συρρίκνωσης του νομίσματος. Είναι ότι αυτά τα 40 εκατομμύρια Ρώσων τουριστών που είναι τόσο ευπρόσδεκτοι στην Ευρώπη τα τελευταία 20 χρόνια, είναι πλέον ουσιαστικά personae non gratae. Το κλείσιμο του εναέριου χώρου της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου σε αεροσκάφη με ρωσική νηολόγηση στις 27 Φεβρουαρίου – ένα οδόφραγμα που έχει επίσης τοποθετηθεί από την Ελβετία, τις ΗΠΑ και τον Καναδά – έχει κάνει αδύνατα τα ταξίδια σε πολλούς από τους προορισμούς που οι ταξιδιώτες από τη Μόσχα και την Αγία Πετρούπολη θεωρούν αγαπητούς. Η πτώση ήταν γρήγορη. Έρευνα της Forward Keys έδειξε ότι, αμέσως πριν από την εισβολή, η ρωσική αγορά εξερχόμενων ταξιδιών ήταν πολύ υγιής για τον Μάρτιο, τον Απρίλιο και τον Μάιο. Αυτές οι κρατήσεις θα έχουν πλέον ακυρωθεί.
Η απουσία των Ρώσων θα είναι αισθητή σε δημοφιλείς προορισμούς της Ευρώπης, της Μεσογείου και της Ελλάδας. Η Κρήτη, η Ρόδος και η Κέρκυρα είναι οι τρεις αγαπημένοι προορισμοί τους στη χώρα μας. Οι Ρώσοι τουριστικοί πράκτορες ανέφεραν άλμα 38% στη ζήτηση για την Ελλάδα το 2017 (σε σύγκριση με το 2016), καθώς οι πελάτες τους αναζητούσαν φθηνά πακέτα και καλές καιρικές συνθήκες. Η Ιταλία βρίσκεται επίσης ψηλά στις προτιμήσεις τους, έχοντας υποδεχθεί 1,2 εκατομμύρια Ρώσους το 2018 και 1,4 εκατομμύρια το 2019.
Παγωμένος ο εξερχόμενος τουρισμός της Ρωσίας μέχρι να λήξει ο πόλεμος και οι κυρώσεις
Οι επόμενοι μήνες θα είναι δύσκολοι για οποιονδήποτε προορισμό βασίζεται στους Ρώσους σε σημαντικό αριθμό, επισημαίνει στην Τelegraph το μέλος του Finn Travel Advisory Board και πρώην πρόεδρος του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ταξιδιών και Τουρισμού (WTTC) David Scowsill.
Η αγορά εξερχόμενου τουρισμού της Ρωσίας θα καταρρεύσει, προειδοποιεί, και θα παραμείνει παγωμένη έως ότου υπάρξει λύση στην κρίση της Ουκρανίας και αρθούν οι κυρώσεις και τα τραπεζικά πρωτόκολλα. Η υποτίμηση του ρουβλίου και ο πληθωρισμός στο εσωτερικό θα σταματήσουν οποιαδήποτε εξερχόμενη ροή. Και, φυσικά, οι Ρώσοι δεν θα μπορούν να ταξιδεύουν κατά τη διάρκεια του 2022, καθώς οι ρωσικές αεροπορικές εταιρείες απαγορεύεται ουσιαστικά να πετούν.
Ένα παγκόσμιο πρόβλημα επικαλύπτει ένα άλλο
Δεν υπάρχει, επισημαίνει ο κ. Scowsill, εύκολη λύση για τους προορισμούς που εξαρτώνται από τις τουριστικές ροές των Ρώσων, καθώς ένα παγκόσμιο πρόβλημα επικαλύπτει ένα άλλο. Η κατάσταση επιδεινώνεται από το φαινόμενο Covid και οι πληγείσες χώρες δεν μπορούν απλώς να αναπληρώσουν τις ρωσικές αφίξεις με άλλες εθνικότητες. Οι Κινέζοι, οι Κορεάτες και οι Ιάπωνες τουρίστες είτε απαγορεύεται να ταξιδέψουν στο εξωτερικό είτε εξακολουθούν να υπόκεινται σε αυστηρούς περιορισμούς.
Μεγάλος χαμένος της πολεμικής σύγκρουσης στην Ουκρανία είναι και η Τουρκία. Το 2018, η Τουρκία υποδέχθηκε 4,5 εκατομμύρια Ρώσους, κυρίως στα μεσογειακά θέρετρα της, όπως η Αττάλεια, το Olu Deniz και το Fethiye, αλλά και στην Κωνσταντινούπολη, ενώ ο αριθμός τους το 2019 ανέβηκε σε 5,3 εκατομμύρια. Η κυβέρνηση Ερντογάν επιχείρησε να περπατήσει σε τεντωμένο σκοινί τις τελευταίες ημέρες, προσπαθώντας να διατηρήσει σχέσεις και με τα δύο έθνη, την Ουκρανία και τη Ρωσία, με την οποία έχει στενούς δεσμούς και δεν έχει κλείσει τον εναέριο χώρο της στα ρωσικά αεροσκάφη. Ωστόσο η δυσχερής συγκυρία για τους Ρώσους δεν θα τους επιτρέψει να ταξιδέψουν στην Τουρκία καθώς δεν θα έχουν την οικονομική δυνατότητα να το κάνουν.
Το Ρωσικό κενό, ευκαιρία για τους ταξιδιώτες από τη Δύση
Ωστόσο, οι λάτρεις του ήλιου από τη Δύση μπορεί να ανακαλύψουν μια απροσδόκητη συνέπεια του πολέμου στην Ουκρανία, που θα είναι μια πληθώρα προσφορών για ταξίδια σε παραθαλάσσιους προορισμούς στην Τουρκία και την Αίγυπτο, καθώς τα θέρετρα θα προσπαθήσουν να γεμίσουν Ρωσικό κενό.
Ορισμένοι μάλιστα μπορεί ακόμα και να χαμογελούν για την εξέλιξη αυτή καθώς οι Ρώσοι συχνά επικρίνονται για την αγένειά τους. Το 2019, έρευνα της YouGov σε ευρωπαίους ταξιδιώτες έδειξε ότι οι Ρώσοι έχουν «κακή φήμη» για τους Δανούς, τους Σουηδούς, τους Νορβηγούς και τους Φινλανδούς, αλλά και τους Γερμανούς.