"To Σχέδιο Β είναι τώρα Σχέδιο Α", δήλωσε ο Φινλανδός υπουργός Οικονομικών Alexander Stubb, μετά το τέλος του Eurogroup, που απέρριψε το αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης για παράταση του ελληνικού προγράμματος, που λήγει στις 30 Ιουνίου. Ο υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης, ωστόσο, άφησε ένα μικρό περιθώριο για συμφωνία της ύστατης στιγμής μέχρι την Τρίτη, που θα οδηγήσει την κυβέρνηση να ζητήσει από τους ψηφοφόρους να πουν "Ναι" στο δημοψήφισμα της άλλης Κυριακής.
Το Σχέδιο Β αφορά τους χειρισμούς όλων των μηχανισμών της ΕΕ για την αντιμετώπιση μιας ελληνικής χρεοκοπίας, ώστε να μην μεταδοθούν οι επιπτώσεις σε άλλες χώρες της ευρωζώνης. Η ελληνική χρεοκοπία μπορεί να συντελεσθεί στην πιθανή περίπτωση που δεν πληρωθούν οι δόσεις στο ΔΝΤ στις 30 Ιουνίου και θελήσει η κυρία Λαγκάρντ να ενεργοποιήσει αμέσως την κήρυξη πτώχευσης.
Σύμφωνα με το Spiegel, δεν είναι μόνο οι υπουργοί οικονομικών της ευρωζώνης που προετοιμάζονται για μια ελληνική χρεοκοπία, αλλά και εμπειρογνώμονες σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, που θα εισηγηθούν τα μέτρα, που απαιτούνται.
Στην Ελλάδα, ο έλεγχος στην κίνηση κεφαλαίων θεωρείται πολύ πιθανός (ίσως από τη Δευτέρα- αυτό θα γίνει γνωστό την Κυριακή μετά την απόφαση της ΕΚΤ), μετά και τις ουρές, που σχηματίζονται στα ΑΤΜ. Οι έλεγχοι αυτοί θα τεθούν σε εφαρμογή από την Τράπεζα της Ελλάδος σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Μέχρι τώρα, η ΕΚΤ με τα λεγόμενα δάνεια έκτακτης ανάγκης κρατά στη ζωή τις ελληνικές τραπεζες, δίνοντας σχεδόν 90 δισ.ευρώ. Η ζήτηση, όμως, τώρα αυξάνεται δραματικά, γι αυτό και ο έλεγχος στην κίνηση κεφαλαίων φαίνεται αναπόφευκτος.
Όλες οι εκτιμήσεις στα διεθνή ΜΜΕ συγκλίνουν στην ακτίμηση ότι η Αθήνα θα βρεθεί στη δίνη μιας κατάστασης πτώχευσης την επόμενη εβδομάδα, εκτός και αν ο κ.Τσίπρας αποσύρει το δημοψήφισμα, όπως τονίζει το Spiegel (ή υπάρξει η "συμφωνία της ύστατης στιγμής", που είπε ο κ.Βαρουφάκης).
H δέσμη μέτρων
Σύμφωνα με πληροφορίες του newmoney, η δέσμη μέτρων θα κινηθεί σε τέσσερις κατευθύνσεις:
- Επιβολή κεφαλαικών ελέγχων με τον καθορισμό ημερησίων ορίων συναλλαγών για όλους τους καταθέτες. Η Τράπεζα της Ελλάδος ήδη έχει επεξεργαστεί σενάρια για την επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων. Σύμφωνα με πληροφορίες μεταξύ άλλων προβλέπουν οτι οι τράπεζες θα μείνουν κλειστές για επτά ημέρες. Στο διάστημα αυτό οι πελάτες δεν θα έχουν πρόσβαση στα καταστήματα και συνεπώς στις θυρίδες η εξυπηρέτηση θα γίνεται μέσω των ΑΤΜ με ημερήσιο όριο αναλήψεων 200 ευρώ.
- Αποκλεισμός του ελληνικού τραπεζικού συστήματος απο το σύστημα διατραπεζικών πληρωμων TARGET. Μεσω του συγκεκριμένου συστήματος γίνονται όλες οι πληρωμές απο τράπεζα σε τράπεζα. Με τον αποκλεισμό απο το TARGET δεν θα είναι δυνατόν να γίνουν πληρωμές. Εκτιμάται οτι η καραντίνα του τραπεζικού συστήματος με την αποβολή από το TARGET θα διαρκέσει το πολύ μια εβδομάδα. Στη συνέχεια θα αποκατασταθεί προκειμένου να αρχίσουν σταδιακά οι πληρωμές ώστε να αρχίσει η επιστροφή στην ομαλότητα.
- Σειρά μέτρων προστασίας του χρηματοοικονομικού συστήματος της Ευρωζώνης όχι όμως της Ελλάδας από τον κινδυνο μιας ελληνικής χρεοκοπίας, Η ΕΚΤ θα παρέχει χωρίς όρια ρευστότητα στο τραπεζικό σύστημα προκειμένου να ελεγχθούν οι πιέσεις που θα δημιουργήσει η αδυναμία της χώρας να αποπληρώσει τους πιστωτές.Ηδη η ΕΚΤ έχει αυξήσει τις μηνιαίες αγορές ομολόγων στα πλαίσια της πολιτικής ποσοτικής χαλάρωσης προκειμένου να ενισχύσει τα επίπεδα ρευστοτητας του τραπεζικου συστήματος.
- Μέτρα ανθρωπιστικής βοήθειας προς την Ελλάδα σε περίπτωση που η χώρα βρεθεί στη δίνη μιας ανεξέλεγκτης πτώχευσης. Η Ευρωζώνη θα διαθέσει κονδύλια για να εξασφαλιστεί η κάλυψη βασικών αναγκών και να μην επικρατήσει χάος.
Τι είναι o έλεγχος στην κίνηση κεφαλαίων (capital controls)
Το τι σημαίνει έλεγχος κεφαλαίων εξηγεί το vima.gr, υπενθυμίζοντας και τι έγινε στην Κύπρο.
- Τα capital controls είναι η επιβολή περιοριστικών μέτρων στην κίνηση κεφαλαίων στις τράπεζες.
- Πρόκειται για πολύ δύσκολη απόφαση, καθώς έρχεται σε πλήρη αντιδιαστολή με μια από τις βασικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ενωσης, εκείνη της ελεύθερης κίνησης κεφαλαίων.
- Η απόφαση λαμβάνεται κάτω από αυστηρές προϋποθέσεις, για λόγους που σχετίζονται με το δημόσιο συμφέρον, ως ύστατο μέτρο θωράκισης της οικονομίας.
- Όπως ορίζει το νομικό πλαίσιο του 1993, την αρμοδιότητα για τα capital controls την έχει ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος, αλλά η απόφαση δεν μπορεί να εφαρμοστεί εάν δεν συναινέσει ο υπουργός Οικονομικών και δεν χορηγήσει τη σχετική έγκριση η Κομισιόν.
- Τα capital controls επιβάλλονται μόνο όταν υπάρχει φόβος πως οι τράπεζες δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν μπροστά σε ένα μαζικό κύμα φυγής καταθέσεων.
- Για να επιβληθούν οι περιορισμοί θα πρέπει προηγουμένως η ΕΚΤ να έχει σταματήσει να στηρίζει τις τράπεζες μέσω του ELA.
- Η επιβολή capital controls προβλέπει κλείσιμο των τραπεζών για κάποιες ημέρες, προκειμένου να κοπάσει ο πανικός.
Τι έγινε στην Κύπρο
Δεδομένου ότι δεν υπάρχει άλλο παράδειγμα στην ευρωζώνη επιβολής capital controls, εκτός από την Κύπρο, οποιαδήποτε πρόβλεψη για το τι μπορεί να αποφασιστεί (ως Plan B στην κρίση) είναι παρακινδυνευμένη.
Ολοι όμως γνωρίζουν τι έγινε στην Κύπρο:
- Περιορίστηκε στα 300 ευρώ το ύψος των ημερήσιων αναλήψεων.
- Οσοι ταξίδευαν στο εξωτερικό έπαιρναν περιορισμένα χρήματα. Το ποσό αυτό στην περίπτωση της Κύπρου ήταν 2.000 ευρώ.
- Στους φοιτητές του εξωτερικού επιτρεπόταν ως 5.000 ευρώ το τρίμηνο.
- Δικαιολογητικά απαιτούνταν στην Κύπρο και για συναλλαγές εσωτερικού, αν αυτές γίνονταν μέσω της μεταφοράς ποσών από τραπεζικό λογαριασμό σε τραπεζικό λογαριασμό εντός Κύπρου.
- Απαγορεύτηκε η εξαγωγή συναλλάγματος για επενδύσεις στο εξωτερικό.
- Οι επιταγές χρησιμοποιούνταν μόνο για καταθέσεις στο όνομα του δικαιούχου.
- Οι προθεσμιακές καταθέσεις που έληγαν τον επόμενο μήνα της επιβολής των περιορισμών παρατάθηκαν τουλάχιστον ένα μήνα και στη συνέχεια μόνο ένα μέρος αυτών μπορούσε να μεταφερθεί σε λογαριασμό όψεως.
- Η πλήρης άρση των capital controls στην Κύπρο έγινε δύο χρόνια μετά την εφαρμογή τους.