Εκτός από τον υπερ-τουρισμό, άλλο ένα μεγάλο πρόβλημα που σχετίζεται με την αυξημένη επισκεψιμότητα του διάσημου ελληνικού νησιού εγείρουν οι περιβαλλοντολόγοι, οι οποίοι ανησυχούν για ανησυχητική ρύπανση του περιβάλλοντος από τις τοξικές ουσίες που εκπέμπουν στην ατμόσφαιρα τα κρουαζιερόπλοια.
Εξαιρετικά υψηλές συγκεντρώσεις επικίνδυνων για την υγεία λεπτόκοκκων μικροσωματιδίων (UFP) γύρω από τα κρουαζιερόπλοια και τα επιβατηγά πλοία στην καλδέρα της Σαντορίνης μέτρησαν οι ειδικοί επιστήμονες από τον Γερμανικό Οργανισμό Προστασίας Φυσικού Περιβάλλοντος (NABU) σε συνεργασία με την Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία.
Οι μετρήσεις κατέδειξαν ότι τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι 100 φορές υψηλότερα σε σχέση με περιοχές που έχουν καθαρό αέρα. Ο εγνωσμένου κύρους εμπειρογνώμονας σε θέματα ποιότητας αέρα Δρ. Axel Friedrich, μετά το πέρας των μετρήσεων στις 18 και 19 Σεπτεμβρίου 2018, όταν διάφορα πλοία και κρουαζιερόπλοια επισκέφθηκαν το δημοφιλές νησί με τουρίστες από όλο τον κόσμο, δήλωσε ότι «τα επίπεδα των ατμοσφαιρικών ρύπων που προκάλεσαν τα πλοία ήταν τρομακτικά υψηλά».
Τα λεπτόκοκκα σωματίδια συνδέονται με σοβαρά προβλήματα υγείας όπως οι καρδιαγγειακές και αναπνευστικές παθήσεις, συμπεριλαμβανομένων των εγκεφαλικών επεισοδίων και του καρκίνου, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρο θάνατο.
Οι ειδικοί επισήμαναν ότι τα πλοία στη Μεσόγειο επιτρέπεται να λειτουργούν με μαζούτ και χωρίς τη χρήση αντιρρυπαντικών φίλτρων, καθώς απουσιάζουν αντίστοιχες νομοθετικές ρυθμίσεις όπως ισχύουν για τα αυτοκίνητα και τα φορτηγά. Ως εκ τούτου, τα καυσαέρια των κινητήρων των πλοίων περιέχουν τεράστιες ποσότητες λεπτόκοκκων σωματιδίων καθώς και καρκινογόνους ατμοσφαιρικούς ρύπους, όπως η αιθάλη, που έχουν σημαντικό μερίδιο και στην κλιματική αλλαγή.
Έχουμε έρθει αντιμέτωποι με ένα τεράστιο πρόβλημα ατμοσφαιρικής ρύπανσης, συνεπώς απαιτούνται άμεσες πολιτικές ενέργειες για την προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος, δήλωσε η κ. Κωνσταντίνα Ντεμίρη, Υπεύθυνη Πολιτικής της ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ.
Ο Υπεύθυνος Πολιτικής για τις Μεταφορές στη NABU, κ. Sönke Diesener, ανέφερε χαρακτηριστικά: «Οι άνθρωποι που ζουν στα ελληνικά νησιά, καθώς και οι τουρίστες που τα επισκέπτονται, υποφέρουν από την έκθεση στις εκπομπές αέριων ρύπων των πλοίων. Έχουμε δει αυτές τις υψηλές συγκεντρώσεις ατμοσφαιρικών ρύπων σε πολλά διαφορετικά λιμάνια της Μεσογείου αλλά και σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, αυτό δεν αποτελεί δικαιολογία για τις ναυτιλιακές εταιρείες ώστε να συνεχίζουν την απερίσκεπτη ρύπανσή τους. Επιπλέον, η Ελλάδα πρέπει να στηρίξει στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό τις προσπάθειες για τον χαρακτηρισμό της Μεσογείου ως Περιοχή Ελέγχου Εκπομπών Θείου (SECA) με μέγιστο όριο περιεκτικότητας σε θείο 0,1% για τα καύσιμα πλοίων, όπως συμβαίνει ήδη στη Βόρεια Θάλασσα και τη Βαλτική. Αυτό θα βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα του αέρα στην περιοχή και θα ενθαρρύνει τη χρήση τεχνολογιών μείωσης εκπομπών».
Η κ. Philippa Hobson, εκπρόσωπος του Βρετανικού Καρδιολογικού Ιδρύματος δήλωσε: «Σε παγκόσμιο επίπεδο, σχεδόν 6 στους 10 θανάτους που σχετίζονται με την ατμοσφαιρική ρύπανση προκαλούνται από καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο. Η έρευνά μας δείχνει ότι ακόμη και η βραχυπρόθεσμη έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση -μόλις μία ή δύο ώρες- μπορεί να έχει μόνιμο, αρνητικό αντίκτυπο στην καρδιά και την κυκλοφορία του αίματος. Για ασθενείς που πάσχουν ήδη από παθήσεις καρδιάς και κυκλοφορικού, ακόμη και βραχυχρόνια έκθεση σε πολύ ρυπασμένο αέρα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού επεισοδίου στις επόμενες 24 ώρες».
Κάθε χρόνο, περισσότεροι από δύο εκατομμύρια τουρίστες επισκέπτονται τη Σαντορίνη. Το 2015, επισκέφτηκαν το νησί 636 κρουαζιερόπλοια, με περισσότερους από 790.000 επιβάτες, φέρνοντάς τη στην πρώτη θέση των ελληνικών λιμένων με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα από κρουαζιερόπλοια, ξεπερνώντας ακόμα και το λιμάνι του Πειραιά.
Λόγω των κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών πιέσεων που προκάλεσε αυτή η μεγάλη εισροή επισκεπτών, η Σαντορίνη επέβαλε μέγιστο όριο 8.000 επιβάτες κρουαζιέρας ανά ημέρα.