Η ανόητη, πού είμαι; Τι έχω πει;
Πού έχω αφήσει ο πόθος μου κι ο νους να πλανηθεί;
Τα ’χω χαμένα, οι θεοί πήραν το λογικό μου.
Οινώνη, κόκκινο η ντροπή βάφει το πρόσωπό μου.
Η Φαίδρα του Ρακίνα βασίζεται στο γνωστό μύθο του Ιππόλυτου και της Φαίδρας, που έχει συγκινήσει λογοτέχνες και τραγικούς ποιητές από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, από τον Ευριπίδη και τον Σενέκα ως τη Σάρα Κέιν. Σε αντίθεση με τον Ιππόλυτο του Ευριπίδη, η τραγωδία του Ρακίνα (1677) εστιάζει στο βίωμα της ερωτικής απόρριψης, που εκφράζεται στο πρόσωπο της ερωτοχτυπημένης Φαίδρας, μητριάς του Ιππόλυτου. Στην αρχή του έργου, ο Ιππόλυτος, εκμεταλλευόμενος την απουσία του πατέρα του, Θησέα, σχεδιάζει να το σκάσει με την Αρικία, κόρη αντίπαλου οίκου. Κι ενώ η Φαίδρα εκμυστηρεύεται στην τροφό της, Οινώνη, τον έρωτά της για τον Ιππόλυτο, λίγο αργότερα η είδηση του θανάτου του Θησέα την ωθεί να κάνει εξομολόγηση και στον ίδιο τον Ιππόλυτο, που όμως την αποκρούει με ψυχρότητα. Τα πάντα ανατρέπονται όταν η είδηση του θανάτου του Θησέα αποδεικνύεται ψευδής και ο βασιλιάς επιστρέφει στην πόλη. Ελπίζοντας να προλάβει τη καταστροφή της κυράς της, η τροφός λέει στον βασιλιά ότι ο Ιππόλυτος αποπειράθηκε να βιάσει τη μητριά του. Ο Ιππόλυτος αρνείται να εκθέσει τη Φαίδρα και φεύγει, εξόριστος και κουβαλώντας την κατάρα του πατέρα του. Το τέλος είναι γνωστό: ο Ιππόλυτος κατακρημνίζεται από το άρμα του και η Φαίδρα αποκαλύπτει την αλήθεια και κατόπιν αυτοκτονεί. Το έργο τελειώνει μέσα σε ατμόσφαιρα θλίψης, αλλά και εξιλέωσης.
Τι λέει, όμως, η ίδια η σκηνοθέτης για τη Φαίδρα του Ρακίνα;
Η κλασική τραγωδία του Ρακίνα Φαίδρα, αριστούργημα του γαλλικού 17ου αιώνα, που αντλεί τις πηγές της από τον Πλούταρχο και τον Βιργίλιο και εμπνέεται το θέμα της από τα έργα Ιππόλυτος του Ευριπίδη και Φαίδρα του Σενέκα, παρουσιάζεται στο θέατρο της της Μικρής Επιδαύρου, πολύ κοντά στην Τροιζήνα, όπου διαδραματίζεται η πλοκή.
«Δεν ξέρω, αλλά τη Φαίδρα νιώθω να τη στοιχειώνει το ελληνικό τοπίο», σχολιάζει ο ποιητής και μεταφραστής Στρατής Πασχάλης, που σχεδόν 30 χρόνια μετά την πρώτη εκδοχή της μετάφρασης σε ελεύθερο στίχο, επανέρχεται με μια νέα μεταφραστική εκδοχή, η οποία μέσα από μια γλώσσα σύγχρονη αποδίδει τη μορφολογία του πρωτότυπου έργου με μέτρο και ομοιοκαταληξία, όσο το δυνατόν πιο πιστά στις τονικότητες και τους ρυθμούς του.
Η νέα αυτή μετάφραση, που παρουσιάζεται για πρώτη φορά, αναδεικνύει τη μουσικότητα του πρωτότυπου κειμένου και επιτρέπει μια νέα δραματουργική, σκηνοθετική και ερμηνευτική προσέγγιση του έργου με έμφαση στο διάλογο ανάμεσα στη μουσική των γλωσσών. Θραύσματα του κειμένου θα ακουστούν ηχογραφημένα στα γαλλικά από ηθοποιούς που ανήκουν στην πρωτοπορία της σύγχρονης γαλλικής σκηνής: Valérie Dréville, Matthieu Sampeur, Cédric Eeckhout, Mélodie Richard, François Loriquet, Farida Rahouadj κ.ά.
Έφη Θεοδώρου
Με ελληνικούς και αγγλικούς υπέρτιτλους
Μετάφραση: Στρατής Πασχάλης
Σκηνοθεσία: Έφη Θεοδώρου
Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη
Κοστούμια: Άγγελος Μέντης
Μουσική: Κορνήλιος Σελαμσής
Κίνηση: Γιώργος Σιώρας- Δεληγιάννης
Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος
Βοηθός σκηνοθέτη: Ηλιάνα Καλαδάμη
Βοηθός κινησιολόγου: Μυρτώ Δελημιχάλη
Παίζουν: Μαρία Σκουλά (Φαίδρα), Γιάννος Περλέγκας (Θησέας), Γιάννης Παπαδόπουλος (Ιππόλυτος), Γιωργής Τσαμπουράκης (Θηραμένης), Μαριάννα Δημητρίου (Οινώνη), Πηνελόπη Τσιλίκα (Αρικία), Ελένη Μπούκλη (Ισμήνη/Πανόπη)
Συμπαραγωγή: ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης
Εισιτήρια:
KANONIKO 25€, ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ & 65+ 10€, ΑΝΕΡΓΩΝ & ΑΜΕΑ 5€
Εκδοτήρια Φεστιβάλ Αθηνών (Πανεπιστημίου 39),