Ο ναός της Αγίας Κυριακής Απειράνθου, ένα από τα σπουδαιότερα εικονομαχικά μνημεία της βυζαντινής αυτοκρατορίας, και ο ναός του Αγίου Γεωργίου του Διασορίτη Χαλκείου, ένα από τα σημαντικότερα μεσοβυζαντινά μνημεία της Νάξου, θα είναι επισκέψιμοι για το κοινό, σύμφωνα με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.
Η Αγία Κυριακή θα είναι ανοικτή –κατά τους μήνες Αύγουστο και Σεπτέμβριο– δύο φορές την εβδομάδα, Τετάρτη και Σάββατο, από τις 9.00 ως τις 14.30 [open every Wednesday and Saturday, 9.00-14.30] και ο Άγιος Γεώργιος ο Διασορίτης θα ειναι ανοικτός –ως τις 30 Σεπτεμβρίου 2019– κάθε μέρα εκτός Σαββάτου και Κυριακής, από τις 10.30 ως τις 15.00 [open from Monday to Friday, 10.30-15.00].
Ο ναός της Αγίας Κυριακής είναι ένας μονόχωρος τρουλαίος ναός με μονόχωρο θολοσκεπές παρεκκλήσιο στη νότια πλευρά και καμαροσκεπή νάρθηκα στα δυτικά. Η τοιχοποιία του ναού και των δύο προσκτισμάτων του αποτελείται από αργολιθοδομή. Το μνημείο καλύπτεται με λιθόπλακες. Στο εσωτερικό φέρει ανεικονικό διάκοσμο με σταυρούς, πτηνά, γεωμετρικά και φυτικά θέματα, που χρονολογείται πιθανώς στην πρώτη περίοδο της Εικονομαχίας (726-787). Πρόκειται για ένα σπανιότατο τοιχογραφικό σύνολο, από μια δύσκολη περίοδο του ελληνικού μεσαίωνα, όταν την αυτοκρατορία της Κωνσταντινούπολης ταλάνιζε η εικονομαχική έριδα. Οι υπόλοιπες παραστάσεις χρονολογούνται στον 13ο αιώνα.
Το έργο συντήρησης και αποκατάστασης του βυζαντινού ναού της Αγίας Κυριακής βραβεύτηκε –το 2018– με τον Grand Prix, κορυφαία διάκριση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την πολιτιστική κληρονομιά / Βραβείο Europa Nostra.
Για περισσότερες πληροφορίες παρακαλούμε να απευθύνεστε στην Αρχαιολογική Συλλογή Απειράνθου (τηλ. 22850 61725).
Ο ναός του Αγίου Γεωργίου του Διασορίτη ανήκει στον τύπο του απλού τετράστυλου σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού με νάρθηκα. Ο τοιχογραφικός διάκοσμος του ιερού βήματος και του κυρίως ναού χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 11ου αιώνα, ενώ αυτός του νάρθηκα από τον 12ο αιώνα και ύστερα. Οι παραστάσεις του Χριστού Παντοκράτορα στον τρούλο, της Παναγίας στην αψίδα του ιερού βήματος και των σκηνών του Δωδεκαόρτου στις καμάρες εντάσσονται στο καθιερωμένο –στους μεσοβυζαντινούς χρόνους– εικονογραφικό πρόγραμμα. Οι συνθέσεις του νάρθηκα καταδεικνύουν την ταφική χρήση του, την οποία επιβεβαιώνουν τα ταφικά αρκοσόλια των πλευρικών τοίχων του.
Ο Άγιος Γεώργιος ο Διασορίτης, ένα από τα ελάχιστα κατάγραφα μνημεία της μεσοβυζαντινής Νάξου, φαίνεται ότι ήταν ο ιδιωτικός ναός ενός εύπορου κτήτορα. Η αφιέρωσή του στον άγιο Γεώργιο, οι τέσσερις παραστάσεις του ίδιου αγίου, καθώς και εκείνες άλλων στρατιωτικών αγίων, έφιππων και ιστάμενων, υποδεικνύουν τη στρατιωτική ιδιότητα του κτήτορα.
Η είσοδος για το κοινό και στους δύο ναούς θα είναι ελεύθερη.
Αγία Κυριακή Απειράνθου
Άγιος Γεώργιος Διασορίτης στο Χαλκί