Σε περίπου 110 εκατ. ευρώ υπολογίζεται το συνολικό όφελος για τους κλάδους που προμηθεύουν τις ξενοδοχειακές μονάδες της Κρήτης με τελικά διατροφικά προϊόντα και πρώτες ύλες το 2014, ενώ μόνο στο Δήμο Χερσονήσου το όφελος θα ξεπεράσει τα 38,5 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, λόγω των εισαγωγών, ένα σημαντικό τμήμα αυτής της αξίας εκρέει εκτός της Κρητικής οικονομίας.
Στην εκτίμηση αυτή καταλήγει η έρευνα με τίτλο «Διερεύνηση του ρόλου του τουρισμού στην παραγωγική δομή και οικονομία του Δήμου Χερσονήσου με βάση τη προσέγγιση των Περιφερειακών Δορυφόρων Λογαριασμών Τουρισμού», που ανέλαβε κατ’ ανάθεση του Δήμου Χερσονήσου το Εργαστήριο Ερευνών και Δορυφόρων Λογαριασμών Τουρισμού (ΕΡΕΔΟΛΟΤ) του τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Πατρών.
Η έρευνα υπογραμμίζει,ωστόσο, ότι σημαντικό τμήμα των ανωτέρων αξιών εκρέει εκτός της οικονομίας της Κρήτης, δεδομένου ότι η συντριπτική πλειονότητα ιδίως των κατεψυγμένων και μεταποιημένων προϊόντων στα τρόφιμα και τα ποτά προέρχεται από εισαγωγικές δραστηριότητες ακόμα και σε είδη που παράγονται στη νήσο. Κύριοι παράγοντες που δυσχεραίνουν την είσοδο κρητικών αλλά και ελληνικών προϊόντων στα ξενοδοχεία αποτελούν:
-Η αδυναμία ανταγωνισμού των εγχώριων προϊόντων έναντι των εισαγόμενων σε επίπεδο κόστους.
-Η διαρκή συμπίεση του κόστους διατροφής των τουριστών που ακολουθείται από το σύνολο σχεδόν των ξενοδοχείων, η οποία εντείνεται με την τιμολογιακή πολιτική που επιβάλει η λογική της απεριόριστης κατανάλωσης του all-inclusive.
-Η αδυναμία ανταπόκρισης της παραγωγής στην έντονη εποχικότητα της ζήτησης
-Η απουσία οργανωμένων τοπικών παραγωγικών και διανεμητικών δομών ικανών για την τροφοδότηση των ξενοδοχείων με προϊόντα στην αναγκαία ποσότητα και τον απαιτούμενο χρόνο παράδοσης.
Τα ευρήματα αποκαλύπτουν το μέγεθος της συνολικής ζητούμενης ποσότητας στα πλαίσια παραγωγής και διάθεσης όλων των υπηρεσιών εντός των ξενοδοχειακών μονάδων (διαμονής & εστίασης), παρέχοντας την αναγκαία πληροφόρηση για την χάραξη πολιτικών σύνδεσης της τουριστικής κατανάλωσης τόσο με τον πρωτογενή όσο και με τον δευτερογενή τομέα της εγχώριας παραγωγικής δομής.
Ειδικότερα, τα μεγέθη προκύπτουν από δείκτες ημερήσιας κατά κεφαλήν κατανάλωσης προϊόντων για περισσότερες από 100 ομάδες προϊόντων. Στην αναπτυσσόμενη λίστα περιέχονται πάνω από 2.000 επιμέρους τελικά προϊόντα και πρώτες ύλες όλων των ειδών, όπως τρόφιμα, ποτά, χαρτικά, χημικά προϊόντα, είδη καθαρισμού και άλλα αναλώσιμα, τα οποία χρησιμοποιούνται από τις ξενοδοχειακές μονάδες ως ενδιάμεσα προϊόντα στα πλαίσια της παραγωγικής τους διαδικασίας.
Από τα συλλεχθέντα στοιχεία προκύπτει ότι στην ευρύτερη κατηγορία των διατροφικών προϊόντων τα φρούτα και λαχανικά και ιδιαίτερα τα φρέσκα βρίσκονται στην πρώτη θέση με ημερήσια κατά κεφαλήν κατανάλωση που κυμαίνεται μεταξύ 500-600 γραμμαρίων. Σημαντική είναι επίσης η κατανάλωση σε γαλακτοκομικά προϊόντα, ενώ στα κρέατα, τα πουλερικά και τα ψαρικά κυριαρχούν αυτά σε κατεψυγμένη μορφή. Οι συνολικές ζητούμενες ποσότητες τόσο σε επίπεδο δήμου όσο και περιφέρειας, προκειμένου οι ξενοδοχειακές μονάδες να ανταπεξέλθουν στην παροχή υπηρεσιών εστίασης προς τις προβλεπόμενες για το 2014 τουριστικές ροές, απεικονίζονται στις δύο τελευταίες στήλες του ακόλουθου πίνακα. Η κατανάλωση των ακόλουθων προϊόντων θα προσεγγίσει τα εκτιμώμενα επίπεδα εφόσον οι γενικότερες προβλέψεις των διεθνών και εθνικών φορέων για 18,5 εκ. αφίξεις σε επίπεδο χώρας επαληθευτούν.
Πίνακας 1 : Κεφαλήν κατανάλωση ανά διανυκτέρευση και συνολικές ζητούμενες ποσότητες βασικών διατροφικών κατηγοριών
Σημαντικό στο πλαίσιο σχεδιασμού και προγραμματισμού πολιτικών σύνδεσης της τουριστικής κατανάλωσης με την εγχώρια πρωτογενή παραγωγικής δομή αποτελεί το γεγονός ότι η κατανάλωση σε φρέσκα φρούτα και λαχανικά ξεπερνά το 50% της συνολικής κατανάλωσης βασικών διατροφικών προϊόντων. Επίσης, βάση των εκτιμώμενων ποσοτήτων δύναται η προγραμματισμένη παραγωγή και διάθεση ειδών που καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες, όπως αλλαντικά, τυριά και κατεψυγμένα κρέατα.
Στον πίνακα 2 απεικονίζονται επιλεγμένα προϊόντα με σειρά μεγέθους προβλεπόμενης κατανάλωσης για το έτος 2014. Η λίστα, χωρίς να είναι εξαντλητική, εμφανίζει ορισμένα προϊόντα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον παραγωγικό ιστό της Κρήτης, καθόσον παράγονται ή δύναται να παράγονται από την υφιστάμενη αγροτική και μεταποιητική παραγωγική δομή.
Πίνακας 2 : Κεφαλήν κατανάλωση ανά διανυκτέρευση και συνολικές ζητούμενες ποσότητες επιλεγμένων διατροφικών προϊόντων
Στο ακόλουθο διάγραμμα εμφανίζεται η εποχική διακύμανση στην κατανάλωση των προϊόντων, που στην συντριπτική τους πλειοψηφία ακολουθεί την εποχικότητα των διανυκτερεύσεων στα καταλύματα του Δήμου Χερσονήσο
Ο προγραμματισμός δράσεων για την σύνδεση της τουριστικής κατανάλωσης με την εγχώρια παραγωγή θα όφειλε να δώσει έμφαση στην καλλιέργεια φρέσκων φρούτων και λαχανικών η περίοδος συγκομιδής των οποίων συγκλίνει με την τουριστική περίοδο, την περίοδο δηλαδή όπου η κατανάλωση των τουριστών συντελείται.
Είναι εύκολα αντιληπτό, τονίζεται στην έρευνα, ότι η αύξηση των τουριστικών ροών (αφίξεις & διανυκτερεύσεις) πυροδοτεί ανάλογη αύξηση στην ζήτηση προϊόντων. Εφόσον μια οικονομία αδυνατεί να ανταπεξέλθει παραγωγικά στο μέγεθος της συντελούμενης κατανάλωσης τότε ενισχύονται οι εισαγωγικές δραστηριότητες. Καθόσον ο τουρισμός αποτελεί ένα φαινόμενο μέσω του οποίου εισρέουν χρηματικές ροές στην οικονομία ενός προορισμού, έχει ιδιαίτερη αξία η κατά το δυνατόν μέγιστη συγκράτησή τους διότι πληθαίνουν οι κύκλοι εμφάνισης και επανεμφάνισης των ροών στα πλαίσια διαδοχικών συναλλαγών μεταξύ των εγχώριων παραγωγικών κλάδων. Κατά αυτόν τον τρόπο μεγιστοποιούνται τα οφέλη που προκύπτουν από τις πολλαπλασιαστικές επιδράσεις της αρχικής τουριστικής δαπάνης στο εγχώριο προϊόν, τη προστιθέμενη αξία και την απασχόληση της περιφερειακής αλλά και εθνικής οικονομίας. Συνεπώς αποτελεί στρατηγική επιλογή η ανάπτυξη νέων ή/και η ενδυνάμωση των υφιστάμενων διακλαδικών σχέσεων μεταξύ του ξενοδοχειακού κλάδου και του πρωτογενή και δευτερογενή τομέα παραγωγής, δεδομένου ότι μεγάλο τμήμα της συνολικής κατανάλωσης πραγματοποιείται εντός των καταλυμάτων.
Η Έρευνα Κατανάλωσης Προϊόντων στα Ξενοδοχειακά Καταλύματα προσδιόρισε ποσοτικά για πρώτη φορά την ενδιάμεση κατανάλωση των ξενοδοχειακών μονάδων τόσο σε επίπεδο δήμου όσο και μια πρώτη προσέγγιση σε επίπεδο περιφέρειας. Η διαχρονική παρακολούθηση της εξελικτικής πορείας στην κατανάλωση επιμέρους προϊόντων και των μεταβολών που ενεργοποιούνται στην ζήτησή τους από τις αυξομειώσεις στα μεγέθη των διανυκτερεύσεων, και ει δυνατόν σε συσχέτιση με τα ανά εθνικότητα καταναλωτικά μοτίβα, μπορεί να αξιοποιηθεί από όλους όσους σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με τον τουρισμό. Στόχος του ερευνητικού εγχειρήματος αποτελεί η κατασκευή ενός εργαλείου που να παρέχει σε όρους υλικούς (και όχι μόνο) την αναγκαία πληροφόρηση τόσο στους παραγωγικούς φορείς για την επιχειρησιακή τους λειτουργία, όσο και στη τοπική αυτοδιοίκηση για την χάραξη στοχευμένης τουριστικής και ευρύτερης οικονομικής πολιτικής (π.χ. αγροτικής πολιτικής). Μιας πολιτικής με επίκεντρο την οργανική σύνδεση της τουριστικής κατανάλωσης με την εγχώρια παραγωγική δομή, με σκοπό αφενός την ενδυνάμωση των υφιστάμενων παραγωγικών κλάδων της περιφέρειας και των ενδο-διακλαδικών τους σχέσεων, αφετέρου την επένδυση σε νέες δραστηριότητες εν καιρώ παραγωγικής συρρίκνωσης.
Σημειώνεται ότι αντίστοιχη έρευνα έχει γίνει και για τα προϊόντα που καταναλώνονται στα πλαίσια του πρωινού, η οποία περιέχει λίστα με περισσότερα από 300 προϊόντα και προβλέψεις κατανάλωσης για το 2014.