Η Μεσόγειος αποτελεί τον δημοφιλέστερο τουριστικό προορισμό στον κόσμο. Τα τελευταία χρόνια 1 στους 3 ταξιδιώτες παγκοσμίως επιλέγει για διακοπές μεσογειακή χώρα, αφήνοντας περί τα 300 δισ.ευρώ ετησίως στη Μεσόγειο ή πάνω από το 25% των παγκόσμιων ταξιδιωτικών δαπανών.
Αυτή η τουριστική έκρηξη, όμως, έχει και τις παρενέργειές της, απειλώντας το μέλλον της Μεσογείου και κατ’ επέκταση και του τουρισμού της, που στηρίζει όλες τις τοπικές οικονομίες. Η μεγάλη απειλή, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του World Wildlife Fund (WWF), είναι η ρύπανση από πλαστικά.
Εκτιμάται ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν περισσότεροι από 150 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών στη Μεσόγειο Θάλασσα. Εάν αυτό συνεχισθεί, λέει η έκθεση, μέχρι το 2025 στη θάλασσα της Μεσογείου θα αντιστοιχεί για κάθε έναν τόνο πλαστικού τρεις τόνοι ψαριών και μέχρι το 2050 ενδέχεται τα πλαστικά να έχουν περισσότερο βάρος από τα ψάρια.
Τα πλαστικά αντιπροσωπεύουν το 95% των αποβλήτων στην ανοιχτή θάλασσα, στον βυθό και στις παραλίες της Μεσογείου, με την υψηλότερη επιβάρυνση να προέρχεται κυρίως από την Τουρκία και την Ισπανία. Ακολουθούν η Ιταλία, η Αίγυπτος και η Γαλλία.
Οι τουρίστες στην περιοχή προκαλούν το 40% των σκουπιδιών, που καταλήγουν στη θάλασσα κάθε καλοκαίρι.
«Μεγάλα πλαστικά τεμάχια τραυματίζουν, πνίγουν και συχνά σκοτώνουν θαλάσσιους οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένων προστατευόμενων και απειλούμενων ειδών, όπως οι θαλάσσιες χελώνες. Αλλά πιο ύπουλα είναι τα μικρο-πλαστικά, που φτάνουν σε επίπεδα ρεκόρ στη Μεσόγειο Θάλασσα», αναφέρει η έκθεση, τονίζοντας ότι η συγκέντρωση μικροπλαστικών στη Μεσόγειο είναι σχεδόν τέσσερις φορές υψηλότερη από ό, τι στον Βόρειο Ειρηνικό Ωκεανό.
Αν και περιέχει μόνο το 1% του ύδατος του πλανήτη, η Μεσόγειος είναι μια ημι-κλειστή θάλασσα με μεγάλη ανθρώπινη δραστηριότητα. Ως αποτέλεσμα, γίνεται μια «πλαστική παγίδα», όπου, σύμφωνα με το WWF, βρίσκεται το 7% όλων των μικροπλαστικών αποβλήτων παγκοσμίως.
Αυτά τα μικροσκοπικά πλαστικά κομμάτια τρώγονται από ψάρια ή άλλα θαλασσινά είδη και στη συνέχεια καταλήγουν στο ...στομάχι μας. Κατά μέσο όρο, κάποιος που τρώει ψάρια στην Ευρώπη θα μπορούσε να καταναλώνει έως και 11.000 τεμάχια μικροπλαστικού ετησίως, τονίζει η έκθεση.
Το WWF καλεί τους ταξιδιώτες να κατανοήσουν την ευθύνη τους, περικόπτοντας (ή εξαλείφοντας εντελώς) τα πλαστικά μιας χρήσης, όπως τα καλαμάκια, τα πλαστικά μπουκάλια νερού και τα αντικείμενα όπως τα αναλώσιμα φουσκωτά παιχνίδια στην πισίνα.
Οι τουρίστες, ωστόσο, δεν είναι ο μόνος παράγοντας που επιδεινώνει το πρόβλημα στη Μεσόγειο. Υπάρχουν μεγάλες διαφορές στη διαχείριση πλαστικών απορριμμάτων στις περισσότερες μεσογειακές χώρες.
Από τα 27 εκατομμύρια τόνους πλαστικών αποβλήτων που παράγονται κάθε χρόνο στην Ευρώπη, μόνο το ένα τρίτο ανακυκλώνεται, σύμφωνα με την έκθεση. Το ήμισυ του συνόλου των πλαστικών αποβλήτων στην Ιταλία, τη Γαλλία και την Ισπανία καταλήγει ακόμα σε χώρους υγειονομικής ταφής παρά στην ανακύκλωση. Επιπλέον, τα ανακυκλωμένα πλαστικά αντιπροσωπεύουν σήμερα μόνο το 6% της ζήτησης πλαστικών στην Ευρώπη.
«Τα καλά νέα είναι ότι είναι δυνατόν να καθαριστούν και να προστατευθεί η Μεσόγειος Θάλασσα από τα πλαστικά. Αλλά αυτό απαιτεί τη δέσμευση και τη συνεργασία όλων: κυβερνήσεων, επιχειρήσεων και πολιτών», αναφέρει η έκθεση που καταθέτει πολλές συστάσεις για δράσεις που μπορούν να αναληφθούν σε διεθνές και εθνικό επίπεδο, όπως:
- Να επιλέγουμε βιοδιασπώμενα ή ανακυκλωμένα υλικά αντί πλαστικών: βιοδιασπώμενο οδοντικό νήμα και όχι νάιλον. ξύλινες χτένες μαλλιών ή μανταλάκια ρούχων, γυάλινα μπουκάλια και ποτήρια.
- Να αποφεύγουμε προϊόντα μίας χρήσης: για παράδειγμα, οδοντόβουρτσες ή ξυράφια με αντικαταστάσιμες κεφαλές, όχι πλαστικά καλαμάκια, πλαστικές τσάντες αγορών, μπουκάλια νερού, πιατικά και μαχαιροπίρουνα, στυλό και αναπτήρες.
- Να φυλάμε τα τρόφιμα σε γυάλινα δοχεία και όχι σε πλαστικά.
- Να αποφεύγουμε σαπούνια και καλλυντικά προϊόντα που περιέχουν μικροπλάσματα, ελέγχοντας τα συστατικά για πολυαιθυλένιο, πολυπροπυλένιο ή χλωριούχο πολυβινύλιο - όλα αυτά είναι πλαστικά.
- Να βάλουμε στη ζωή μας τις διαδικασίες απόρριψης και ανακύκλωσης στην πόλη ή την κοινότητά μας, ανακυκλώνοντας όσο το δυνατόν περισσότερο.
- Να ζητάμε από τα καταστήματα και τα σούπερ μάρκετ και τον δήμο μας, να μειώσουν τα περιττά πλαστικά, να προωθήσουν βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις, να βελτιώσουν τη διαχείριση των αποβλήτων και να επενδύσουν στην ανακύκλωση.
- Να γίνουμε υπεύθυνοι πολίτες: να αποφεύγουμε τα πλαστικά αντικείμενα μιας χρήσης και να απομακρύνουμε όλα τα απορρίμματα (τσιγάρων, συσκευασιών και πλαστικών παιχνιδιών) με τον κατάλληλο τρόπο από τις ρυπογόνες παραλίες και το περιβάλλον.
Προφανώς, οι τουριστικοί φορείς και στην Ελλάδα οφείλουν να αναλάβουν πρωτοβουλία προς αυτήν την κατεύθυνση, με πρώτο βήμα να παροτρύνουν τα ξενοδοχεία και τις άλλες τουριστικές επιχειρήσεις να ενθαρύννουν την πελατεία τους για τις παραπάνω χρήσεις...