Ο Σύνδεσμος Τουριστικών Επιχειρήσεων Κύπρου (ΣΤΕΚ), σε συνεργασία με τη Σχολή Επισιτιστικών, Ξενοδοχειακών και Τουριστικών Σπουδών του KES College και το KES Research Centre (μη κερδοσκοπικός, ερευνητικός οργανισμός, ο οποίος ιδρύθηκε το 2019 και έχει καταχωρηθεί στο Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας Κύπρου) διεξήγαγε έρευνα για τον εντοπισμό εμποδίων και τη διαμόρφωση κινήτρων για την προσέλκυση προσωπικού στον ξενοδοχειακό τομέα της Κύπρου.
Το ερωτηματολόγιο της εν θέματι έρευνας αποτελείτο από 37 ερωτήσεις που στόχευαν στην καταγραφή των δημογραφικών στοιχείων και την άποψη των συμμετεχόντων σχετικά με το πρόβλημα της έλλειψης προσωπικού στις ξενοδοχειακές μονάδες της Κύπρου. Στην έρευνα συμμετείχαν 29 ξενοδοχεία πέντε αστέρων, 26 ξενοδοχεία τεσσάρων αστέρων, 5 ξενοδοχεία τριών αστέρων, 2 οργανωμένα διαμερίσματα και πέντε 5 τουριστικά χωριά, συνολικής δυναμικότητας 18.408 κλινών. Στόχος της έρευνας ήταν η καταγραφή των απόψεων της τουριστικής βιομηχανίας, ώστε να υπάρξει πιο συγκεκριμένη εικόνα για το εύρος του προβλήματος, και προτάσεις για την αντιμετώπισή του.
Τη μεγαλύτερη συμμετοχή με ποσοστό 32,2%, είχαν ξενοδοχεία της ελεύθερης επαρχίας Αμμοχώστου, ακολούθως, τα ξενοδοχεία της επαρχίας Λεμεσού, με ποσοστό 28,8% και τέλος, τα ξενοδοχεία στις άλλες περιοχές. Η έρευνα έγινε με συλλογή πρωτογενών δεδομένων και χρήση ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου από 13/02/23 έως 17/03/23.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας:
-η έλλειψη προσωπικού αναδεικνύεται ως το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα ξενοδοχεία πέντε και τεσσάρων αστέρων,
-η έλλειψη Κυπρίων στη στελέχωση της τουριστικής βιομηχανίας είναι πολύ μεγάλη και ως εκ τούτου, αποτελεί τεράστιο πλήγμα στο παρεχόμενο τουριστικό προϊόν (συγκεκριμένα το 51% των ερωτηθέντων χαρακτήρισε πάρα πολύ μεγάλη την έλλειψη προσωπικού από την Κύπρο και το 32% σημαντική),
-χάνει δυναμική το προσωπικό από τρίτες χώρες καθώς, σύμφωνα με τα δεδομένα της έρευνας, η εισαγωγή αλλοδαπών εργαζομένων συμβάλλει μερικώς για φέτος στην κάλυψη των αναγκών του τουριστικού τομέα, όμως η λύση αυτή φαίνεται σε βάθος 5ετίας να έχει ουδέτερη προς αρνητική επίδραση στην ποιότητα του τουριστικού προϊόντος της Κύπρου,
-οι ανάγκες είναι ιδιαίτερα αυξημένες τους καλοκαιρινούς μήνες. Συγκεκριμένα, την περίοδο αυτή οι άμεσες ανάγκες μόνιμου προσωπικού ανέρχονται ανά ξενοδοχειακή μονάδα, κατά μέσον όρο, στα 50 άτομα, ενώ του εποχικού, στα 40 άτομα, με αυξητική τάση,
-υπάρχουν μεγάλες διαφοροποιήσεις μεταξύ των ξενοδοχειακών μονάδων καθώς σε κάποιες μονάδες οι άμεσες ανάγκες ανέρχονται ακόμα και στα 100 άτομα, αφού φέτος η έλλειψη προσωπικού είναι πολύ μεγαλύτερη από τα χρόνια πριν από την πανδημία,
-οι βασικότερες αιτίες της έλλειψης προσωπικού αποδίδονται στην εποχικότητα του επαγγέλματος, στην επαγγελματική ανασφάλεια, στην έλλειψη ανέλιξης στον κλάδο, στον χαμηλό μισθό και τις ώρες εργασίας,
-το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στα εστιατόρια και στην κουζίνα των ξενοδοχείων, ενώ οι μεγαλύτερες ελλείψεις εντοπίζονται στις εξής ειδικότητες: μάγειρες, ζαχαροπλάστες - αρτοποιούς και εργαζόμενους στο μπαρ,
-η έλλειψη προσωπικού μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία των ξενοδοχείων, την υπηρεσία καθαριότητας των δωματίων, τη συντήρηση και ασφάλεια του ξενοδοχείου, την κουζίνα, τα εστιατόρια, τις παρεχόμενες υπηρεσίες στην πισίνα και την παραλία,
-Οι κύπριοι εργοδότες είναι πάντως ικανοποιημένοι από την πρόσληψη προσωπικού από τρίτες χώρες, διότι καλύπτονται τα κενά.
Επίσης, σημειώνεται ως θετική και χρήσιμη η επιλογή του ΣΤΕΚ να δώσει ευρεία δημοσιότητα στην παρουσίαση αυτής της έρευνας, σε μια χρονική συγκυρία, κατά την οποία μεγάλη μερίδα επιχειρηματιών του τουρισμού προσπαθούν να πείσουν για την ανάγκη αδειοδότησης πρόσθετου εργατικού δυναμικού από τρίτες χώρες. Σε αντίθεση με τα συμπεράσματα της έρευνας, κύκλοι της τουριστικής βιομηχανίας προσπαθούν να αποσυνδέσουν τους κακούς ή μέτριους ή περιστασιακούς μισθούς που προσφέρονται σε Κύπριους και Κοινοτικούς πολίτες (μαζί με την πλημμελή εφαρμογή της συλλογικής σύμβασης) από την έλλειψη ενδιαφέροντος ακόμα και για βραχυπρόθεσμη απασχόληση στην τουριστική βιομηχανία. Οι ερωτηθέντες (διευθυντικά στελέχη) ανέφεραν ότι η αύξηση της χρονικής διάρκειας της μερικής απασχόλησης δεν θεωρείται κίνητρο για προσέλκυση ημεδαπού προσωπικού.
Παράλληλα, καθίσταται αναγκαία η προώθηση διαλόγου συνδικαλιστικών φορέων, εργοδοτών και κράτους, ενώ και το κράτος θα πρέπει να προωθήσει τον διάλογο με στόχο να καταστήσει, εκ νέου, ελκυστικό το επάγγελμα του ξενοδοχοϋπάλληλου για τους κύπριους εργαζόμενους.
Τέλος, σε μια πρώτη εκτίμηση για την φετινή τουριστική περίοδο, η οποία ξεκίνησε τον προηγούμενο μήνα με ιδιαίτερα θετικές ενδείξεις, οι ανάγκες προσωπικού υπολογίζονται γύρω στις έξι 6.000, ενώ τον αριθμό ανεβάζει σημαντικά το άνοιγμα του Casino Resort, την προσεχή καλοκαιρινή σεζόν.