Η μετανάστευση φαίνεται να προσφέρει σημαντική ώθηση στην απασχόληση και την ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας.
Η αύξηση των εργαζομένων από το εξωτερικό την τελευταία δεκαετία επέφερε αύξηση της συνολικής απασχόλησης, χωρίς να επηρεάσει την απασχόληση των Κυπρίων. Στην πραγματικότητα μάλιστα η απασχόληση των γηγενών αυξήθηκε. Θετική είναι η επίδραση και στο επίπεδο των μισθών, με το μέσο εισόδημα των Κυπρίων να είναι υψηλότερο από των μη Κυπρίων, ενώ η αύξηση της απασχόλησης δεν καλύπτει τα υφιστάμενα κενά στην αγορά εργασίας, καθώς υπάρχει περιθώριο απασχόλησης ακόμη περισσότερων εργαζομένων.
Οι θετικές μεταναστευτικές ροές και το υψηλό ποσοστό εργαζομένων από την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και τρίτες-χώρες στην κυπριακή αγορά εργασίας αποτελούν ένα από τα «μυστικά» της ανθεκτικότητας της κυπριακής οικονομίας και των υψηλών ρυθμών ανάπτυξης που καταγράφει. Χωρίς τη ροή δεκάδων χιλιάδων εργαζομένων από το εξωτερικό δεν θα ήταν δυνατή η ισχυρή δυναμική, που εμφανίζει η κυπριακή οικονομία.
Στην περίπτωση της Κύπρου αύξηση του πληθυσμού αυξάνει την κατανάλωση και κατά συνέπεια το ΑΕΠ. Οι μετανάστες αυξάνουν τη ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες, ενισχύοντας έτσι την οικονομική δραστηριότητα, γεγονός, που ακολούθως οδηγεί σε μεγαλύτερες επενδύσεις και ανάπτυξη σε τομείς όπως η στέγαση, η εκπαίδευση και η περίθαλψη.
Οι αλλοδαποί καλύπτουν θέσεις εργασίας, που υπό άλλες συνθήκες θα έμεναν κενές στη γεωργία, την οικοδομική βιομηχανία, τον τουρισμό και τις υπηρεσίες και με αυτόν τον τρόπο συμβάλλουν στη μεγέθυνση της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα και τη διατήρηση της παραγωγικότητας.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας της χώρας για την αγορά εργασίας και του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων η αύξηση των εργαζομένων από το εξωτερικό έφερε αύξηση της συνολικής απασχόλησης, χωρίς να επηρεάζεται η απασχόληση των Κυπρίων. Θετική είναι η επίδραση και στο επίπεδο των μισθών, με το μέσο εισόδημα των Κυπρίων να είναι υψηλότερο από των μη Κυπρίων.
Ειδικότερα, το 2014 η συνολική απασχόληση ανέρχονταν στο 53,5%, η απασχόληση των Κυπρίων στο 51,7%, των κοινοτικών υπηκόων στο 54,8% και των υπηκόων τρίτων χωρών στο 74,5%. Τα χρόνια, που ακολούθησαν, η Κύπρος βίωσε μια συνεχή περίοδο ανάπτυξης, παρά τις αρνητικές συγκυρίες (πανδημία, εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία).
Η συνεχιζόμενη ανάπτυξη της τελευταίας δεκαετίας δείχνει ότι συμβαδίζει με την αύξηση της απασχόλησης. Το 2023 η συνολική απασχόληση είχε αυξηθεί στο 61,4%, η απασχόληση των Κυπρίων έφτασε το 58,9% (από 51,7%), των κοινοτικών στο 77%, ενώ των υπηκόων τρίτων χωρών στο 66,1% εμφανίζοντας μικρή κάμψη. Σε απόλυτους αριθμούς οι ενεργοί ασφαλισμένοι (μισθωτοί και αυτοαπασχολούμενοι) στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων το 2023 ήταν 580.023, εκ των οποίων το 59,5% είναι Κύπριοι (345.302), το 17,1% κοινοτικοί (99.372) και το 22,8% από τρίτες χώρες.
Σε σχέση με το 2014, όπου οι ενεργοί ασφαλισμένοι ήταν 412.387 παρουσιάστηκε αύξηση σχεδόν 30% (167.636 άτομα). Οι Κύπριοι αυξήθηκαν το 2023 σε 345.302 ασφαλισμένους από 292.819 το 2014 (+15,20%), οι κοινοτικοί σε 99.372 από 73.047 (+26%) και οι ασφαλισμένοι από τρίτες χώρες σε 132.196 από 45.711 (+65%). Σε όλη αυτήν την περίοδο (2014-2023) θετικός είναι και ο ρυθμός αύξησης των μέσων μηνιαίων απολαβών. Ο μέσος μισθός το 2022 ήταν 2.202 Ευρώ από 1.892 Ευρώ το 2014.
Οι απολαβές ανδρών και γυναικών ακολουθούν την εξής πορεία : ο αριθμητικός μέσος όρος μισθών ανδρών και γυναικών από 1892 Ευρώ το 2014 ανήλθε σε 2.202 Ευρώ το 2022, ο μέσος μισθός των ανδρών από 2.051 Ευρώ το 2014 σε 2.361 Ευρώ το 2022, ενώ ο μέσος μισθός των γυναικών ανήλθε από 1.715 Ευρώ το 2014 σε 2006 Ευρώ το 2022.
Η αύξηση της απασχόλησης την τελευταία δεκαετία δεν καλύπτει τα υφιστάμενα κενά στην κυπριακή αγορά εργασίας και όπως δείχνουν τα στοιχεία υπάρχει χώρος για την απασχόληση περισσότερων εργαζομένων. Σημαντικό πάντως στοιχείο των αναλύσεων παραμένει η λεγόμενη στενότητα της αγοράς εργασίας. «Τόσο το ποσοστό απασχόλησης όσο και οι κενές θέσεις εργασίας σημείωσαν ιστορικό υψηλό το 2023, ενώ η εγγεγραμμένη ανεργία έφτασε στο χαμηλότερο επίπεδο από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2009, (5,9%).
Ταυτόχρονα οι ελλείψεις σε εργατικό δυναμικό αυξήθηκαν, ιδίως στον τομέα των υπηρεσιών», αναφέρει σε σχετική ανάλυση το ΔΝΤ, το οποίο, προσθέτει ότι η αντιμετώπιση της αναντιστοιχίας δεξιοτήτων και η αύξηση της προσφοράς εργασίας θα βελτιώσει τις μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης.
Παράλληλα, το ΔΝΤ σημειώνει ότι «η προσέλκυση υπηκόων τρίτων χωρών θα διαδραματίσει καίριο ρόλο στην άμβλυνση των ελλείψεων εργατικού δυναμικού σε συγκεκριμένους τομείς (π.χ. τον τουρισμό) καθώς και την αύξηση του εργατικού δυναμικού υψηλής ειδίκευσης (π.χ. στις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών - ΤΠΕ), ενώ η πρόσφατη Αναθεώρηση της Στρατηγικής για την Προσέλκυση Ξένων Επιχειρήσεων εστιάζει στη διευκόλυνση της μετακίνησης των εργαζομένων εντός της ΕΕ (μπλε κάρτα), των επιχειρηματιών (business visa) καθώς και την αντιμετώπιση των στεγαστικών περιορισμών».
Να σημειωθεί ότι η κυπριακή αγορά εργασίας προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες εργασίας σε εργαζόμενους από την Ελλάδα, με δυνατότητα υψηλών αποδοχών, ιδίως στον τομέα των ΤΠΕ ενώ η ανωτέρω επιτυχία της Κύπρου στηρίζεται στη νόμιμη μετανάστευση και κυρίως στην προσέλκυση υψηλού επιπέδου μεταναστευτικού πληθυσμού.
(*) Οι πληροφορίες προέρχονται από το Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων Λευκωσίας.