Όλοι οι πολίτες της ΕΕ και οι υπήκοοι τρίτων χωρών που εισέρχονται ή εξέρχονται από την ΕΕ θα ελέγχονται με τη χρήση βάσεων δεδομένων, π.χ. αυτών που αφορούν τα απολεσθέντα και κλαπέντα έγγραφα, βάσει του νέου κανονισμού που υπερψήφισε το ΕΚ την Πέμπτη 16 Φεβρουαρίου. Ο νέος κανονισμός είχε ήδη συμφωνηθεί ανεπισήμως με το Συμβούλιο στις 5 Δεκεμβρίου 2016.
«Η προστασία των εξωτερικών μας συνόρων σημαίνει ότι χτίζουμε μία ισχυρή ασπίδα κατά της τρομοκρατίας στην Ευρώπη και προστατεύουμε το δικαίωμα στη ζωή, το βασικότερο όλων των δικαιωμάτων. Κάθε ζωή που σώζουμε αξίζει όλον αυτόν τον κόπο και οι συστηματικοί έλεγχοι στα σύνορα μας αποτελούν ένα υποχρεωτικό βήμα για την εξασφάλιση της προστασίας των πολιτών μας», δήλωσε η εισηγήτρια Monica Macovei (ΕΣΜ, Ρουμανία).
Ο νέος κανονισμός που παρουσιάστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Δεκέμβριο του 2015 θα τροποποιήσει τον κώδικα συνόρων του Σένγκεν (SBC). Βάσει των διατάξεών του τα κράτη μέλη θα υποχρεούνται να διενεργούν συστηματικούς ελέγχους σε όλα τα πρόσωπα που διέρχονται τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ με τη χρήση βάσεων δεδομένων που αφορούν τα απολεσθέντα και κλαπέντα έγγραφα, το σύστημα πληροφοριών του Σένγκεν και άλλων σχετικών βάσεων δεδομένων της ΕΕ. Οι έλεγχοι θα είναι υποχρεωτικοί σε όλα τα εναέρια, θαλάσσια και χερσαία σύνορα, τόσο κατά την είσοδο όσο και κατά την έξοδο προσώπων.
Ο νέος κανονισμός αποτελεί ένα μέτρο αντιμετώπισης των τρομοκρατικών απειλών στην Ευρώπη, σε συνέχεια και των πρόσφατων επιθέσεων στις Βρυξέλλες, το Παρίσι και το Βερολίνο καθώς και ένα μέσο για την αντιμετώπιση του φαινομένου των «ξένων μαχητών» που εγκαταλείπουν την ΕΕ για να ενταχθούν σε τρομοκρατικές ομάδες, όπως το ISIS στη Συρία και το Ιράκ.
Το νομοθετικό ψήφισμα εγκρίθηκε με 469 ψήφους υπέρ, 120 κατά και 42 αποχές.
Στοχευμένοι έλεγχοι σε περιπτώσεις μεγάλων καθυστερήσεων
Σε περιπτώσεις όπου οι συστηματικοί αυτοί έλεγχοι προκαλούν μεγάλες καθυστερήσεις στη διέλευση των χερσαίων και θαλάσσιων συνόρων, θα δίνεται η δυνατότητα στις χώρες της ΕΕ να διενεργούν μόνο «στοχευμένους» ελέγχους, υπό την προϋπόθεση ότι η αξιολόγηση κινδύνων έχει δείξει ότι κάτι τέτοιο δεν θα αποτελέσει απειλή για τη δημόσια τάξη και την εσωτερική ασφάλεια.
Ο «στοχευμένος» έλεγχος θα αποτελείται από έναν τουλάχιστον συνήθη έλεγχο για τη διαπίστωση της εγκυρότητας του ταξιδιωτικού εγγράφου και την εξακρίβωση της ταυτότητας του ταξιδιώτη.
Μεταβατική περίοδος
Στα εναέρια σύνορα, τα κράτη μέλη θα μπορούν να χρησιμοποιούν τους «στοχευμένους» ελέγχους για μία μεταβατική περίοδο έξι μηνών από την έναρξη ισχύος του κανονισμού. Η περίοδος αυτή θα μπορεί να παραταθεί κατά ανώτατο όριο για ακόμη 18 μήνες σε εξαιρετικές περιπτώσεις, π.χ. όπου τα αεροδρόμια δεν διαθέτουν τις απαραίτητες εγκαταστάσεις για την εκτέλεση των συστηματικών ελέγχων με τη χρήση βάσεων δεδομένων και χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα.
Ο κανονισμός θα τεθεί σε ισχύ την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ. Οι διατάξεις του νέου κανονισμού θα είναι στη συνέχεια άμεσα εκτελεστές. Η Δανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιρλανδία θα εξαιρεθούν από την εφαρμογή του νέου κανονισμού.