Το Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών Μονάχου IfO προέβη σε νεότερες και ειδικότερες εκτιμήσεις για το δημοσιονομικό κόστος του “shutdown” της γερμανικής οικονομίας, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, το οποίο έχει δραματικές επιπτώσεις στο σύνολο των εγχώριων κλάδων οικονομικής δραστηριότητας.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του IfO, στο ευνοϊκότερο όλων σενάριο διάρκειας της κρίσης 1 μήνα και διάρκεια ανάκαμψης επίσης 1 μήνα, με σχετικά χαμηλή απώλεια παραγωγικότητας και υποχώρηση του ΑΕΠ κατά 5,1%, το κόστος για τη γερμανική οικονομία θα ανέλθει από 180 δισ. ευρώ (ετησιοποιημένο) έως το αστρονομικό ποσό των 729 δισ.ευρώ σε περίπτωση διάρκειας της κρίσης 3 μήνες και ανάταξης της οικονομίας 4 μήνες, με βαθιά απώλεια παραγωγικής ικανότητας.
Στην περίπτωση αυτή, την δυσμενέστερη όλων, η υποχώρηση του ΑΕΠ από το IfO υπολογίζεται σε 20,6%. Κάθε επιπλέον εβδομάδα του “shutdown” εκτιμάται ότι κοστίζει στη γερμανική οικονομία μεταξύ 25 δισ ευρώ και 57 δισ. ευρώ, δηλαδή 0,7% έως 1,6% υποχώρηση του ΑΕΠ, ανάλογα με το «βάθος» των απωλειών στην εγχώρια παραγωγή. Αντίστοιχα, το Ινστιτούτο διαβλέπει απώλεια έως και 1,8 εκατ. θέσεων εργασίας υποχρεωτικής ασφάλισης (αντιστοιχούν σε 1,35 εκατ. θέσεις πλήρους απασχόλησης), ενώ η επιβάρυνση στους δημόσιους προϋπολογισμούς εκτιμάται σε τουλάχιστον 200 δισ. ευρώ, μη συνυπολογιζομένων των διαφόρων έκτακτων προγραμμάτων στήριξης της οικονομικής δραστηριότητας και παροχών που ήδη λαμβάνονται.
Α. Δεδομένης της παντελούς απουσίας παρόμοιου οικονομικού γεγονότος στη σύγχρονη ιστορία και προκειμένου να διαχειριστεί την εγγενή πολυπλοκότητα και απροσδιοριστία του δυναμικού φαινομένου της εν εξελίξει πανδημίας, το IfO επικέντρωσε τους υπολογισμούς του αποκλειστικά στην πλευρά της δημιουργίας του ΑΕΠ (παραγωγή), δηλαδή της συνολικής προστιθέμενης αξίας όλων των αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται στη χώρα, σε ορισμένο χρονικό διάστημα, δομώντας τις παραδοχές του γύρω από:
-3 διαφορετικά σενάρια που αφορούν την υποχώρηση της εγχώριας παραγωγής, δηλαδή χαμηλή, υψηλή και βάσει απαντήσεων σε ερωτηματολόγιο IfO,
-3 σενάρια διάρκειας της κρίσης, ήτοι 1, 2 ή 3 μήνες και
-4 σενάρια διάρκειας της φάσης ανάκαμψης της οικονομίας, ήτοι 1, 2, 3 ή 4 μήνες, δημιουργώντας στην ουσία 18 διαφορετικούς «συνδυασμούς» απομείωσης της παραγωγής, διάρκειας της πρωτογενούς κρίσης και εξέλιξης της διαδικασίας επανόδου της οικονομίας στα προ-κρίσης επίπεδα παραγωγής.
Η συνοπτική εικόνα των συνδυασμών αυτών έχει ως εξής:
Αναλυτικότερα:
1. Διάρκεια της κρίσης: ένας μήνας
Στην περίπτωση διάρκειας της κρίσης ένα μήνα και μόλις 1 μήνα διάρκεια ανάταξης της οικονομίας στα προ-κρίσης επίπεδα (σενάριο 1), η απώλεια για τη γερμανική οικονομία υπολογίζεται σε 180 δισ. ευρώ ή 5,1 ποσοστιαίες μονάδες για το ΑΕΠ, με σχετικά μικρή υποχώρηση του μηνιαίου “output” (συνολικού παραγόμενου προϊόντος) της οικονομίας. Η εκτίμηση εκτινάσσεται στα 265 δισ. ευρώ ή 7,5% του ΑΕΠ, εάν η ανάκαμψη της οικονομίας διαρκέσει 2 μήνες και η απώλεια παραγωγής ανέλθει στο μισό περίπου της παραγωγικής δυνατότητας της χώρας (48,7%), στο πιο δυσοίωνο σενάριο (σενάριο 5) αυτής της «σειράς» προβλέψεων του IfO. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, οι πιθανότητες που συγκεντρώνει το σενάριο 1 θεωρούνται ήδη μηδαμινές.
2. Διάρκεια της κρίσης: δύο μήνες
Η παράταση κατά ένα μήνα της οικονομικής ύφεσης, λόγω της πανδημίας, προσθέτει σχεδόν 120 δισ. ευρώ απωλειών σε παραγόμενη αξία για τη γερμανική οικονομία, σε σχέση με το σενάριο 1 με τον απαιτούμενο χρόνο ανάκαμψης να παραμείνει στον 1 μήνα. Η υποχώρηση του ΑΕΠ βαθαίνει, φτάνοντας στις 8,4 ποσοστιαίες μονάδες, ακόμη και στο «βασικό» σενάριο μηνιαίας υποχώρησης της παραγωγής στο 40,4%. Αντιθέτως, η επιμήκυνση του χρόνου ανάταξης της οικονομίας κατά 2 μήνες, σε συνθήκες μέγιστης εκτιμώμενης υποχώρηση του “output” (48,7%) (σενάριο 11), εκτοξεύει την απώλεια παραγόμενης αξίας σε σχεδόν 500 δισ. ευρώ και την ύφεση σε 14,0%.
3. Διάρκεια της κρίσης: τρεις μήνες
Εφιαλτικές καθίστανται οι εκτιμήσεις, κατά τις οποίες η κρίση παρατείνεται έως και 3 μήνες, με αντίστοιχη παράταση της περιόδου ανάκαμψης της οικονομικής δραστηριότητας στα προ-κρίσης επίπεδα: η εκτιμώμενη οικονομική ζημία υπερακοντίζεται στα 619 δισ. ευρώ, με περιορισμό της μηνιαίας παραγωγικής ικανότητας κατά 40,4%, ενώ φτάνει το ιλιγγιώδες ύψος των 729 δισ. ευρώ σε περίπτωση ακόμη βαθύτερης πτώσης του μηνιαίου “output” κατά 48,7%.
Τέλος, το IfO υπολόγισε το εκτιμώμενο κόστος παράτασης του “shutdown”ανά εβδομάδα, επιπλέον του «βασικού» σεναρίου 1 μήνα: με μερική υποχώρηση του παραγωγικού δυναμικού της χώρας (40,4%), το εβδομαδιαίο κόστος για την οικονομία ανέρχεται σε 25 δισ. ευρώ ή απώλεια 0,7 ποσοστιαίων μονάδων αναπτυξιακής δυναμικής του ΑΕΠ, ενώ σε μία βαθύτερη μείωση της παραγωγής το κόστος εκτοξεύεται στα €57 δις/εβδομάδα ή 1,6% του ΑΕΠ.
Εξίσου υψηλό βαθμό αβεβαιότητας παρουσιάζουν οι εκτιμήσεις γύρω από τις συνέπειες του “shutdown” λόγω της πανδημίας Covid-19 στα δημόσια οικονομικά, σύμφωνα με τη μελέτη του Ινστιτούτου IfOΜονάχου.
Η υποχώρηση της ιδιωτικής κατανάλωσης και η συρρίκνωση των επενδύσεων, η μείωση του κύκλου εργασιών και η πτώση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων, αλλά και η συμπίεση του εργατικού δυναμικού λόγω απωλειών στην παραγωγή, θα έχουν άμεσο και ισχυρό αντίκτυπο στα κρατικά έσοδα από άμεσους και έμμεσους φόρους, ενώ τα κρατικώς χρηματοδοτούμενα προγράμματα ενίσχυσης των επιχειρήσεων και στήριξης της αγοράς εργασίας, όσο και των ανέργων, τα οποία ήδη έχουν ανακοινωθεί από την Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση, θα επιτείνουν την πίεση στα δημόσια οικονομικά.
Το IfO εκτιμά το κόστος για τα δημόσια ταμεία μεταξύ 50 δισ. ευρώ, στα ευνοϊκότερα σενάρια διάρκειας και αντιμετώπισης της κρίσης, ενώ ο λογαριασμός μπορεί να εκτιναχθεί έως τα 200 δισ. ευρώ, στα δυσοίωνα σενάρια 16 και 17. Σε κάθε περίπτωση, το IfO εκτιμά ότι η περίοδος των υψηλών πλεονασμάτων για τα κρατικά ταμεία έχει παρέλθει, χωρίς να είναι χρονικά ορατή, ούτε βέβαιη, η επιστροφή σε μια τέτοια «πλεονασματική» κανονικότητα όπως αυτή που βίωνε η Γερμανία ειδικώς την τελευταία 5ετία.
Τέλος, το IfO υπολόγισε τον αντίκτυπο της πανδημίας Covid-19 και της συνακόλουθης οικονομικής κρίσης στην απασχόληση: σε ένα “shutdown” διάρκειας 1 μήνα, οι απώλειες στην απασχόληση υπολογίζεται ότι θα ανέλθουν σε 160 χιλ. και 340 χιλ. θέσεις εργασίας πλήρους ασφάλισης και 180 χιλ. έως 390 χιλ. mini-jobs2, ανάλογα με το «βάθος» του πλήγματος στην παραγωγική ικανότητα της χώρας. Αντίστοιχα, μια κρίση διάρκειας 2 μηνών θα κόστιζε μεταξύ 470 χιλ.- 920 χιλ. θέσεις εργασίας πλήρους ασφάλισης και 300 χιλ. 610 χιλ. θέσεις μερικής απασχόλησης, ενώ η παράταση της κρίσης κατά έναν ακόμη μήνα θα ανέβαζε το «λογαριασμό» σε 780 χιλ. έως 1,8 εκατ. θέσεις εργασίας πλήρους ασφάλισης, καθώς και 420 χιλ. έως 780 χιλ. mini-jobs.
Πρόκειται, ασφαλώς, για ένα βαρύτατο πλήγμα στο γερμανικό «εργασιακό θαύμα», καθώς η εγχώρια αγορά εργασίας οποία καταγράφει ανοδικές τάσεις αδιάλειπτα επί 14ετίας. Είναι προφανές ότι η εργασιακή κρίση θα «βαθαίνει», όσο περισσότερο διαρκεί η οικονομική επιβράδυνση λόγω της πανδημίας, ενώ σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του IfO θα υπερκεράσει σημαντικά την αντίστοιχη κατάρρευση της εγχώριας αγοράς εργασίας κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης πριν από περίπου 10 χρόνια, σε αριθμό τόσο πλήρων θέσεων εργασίας, ως και σε θέσεις μερικής απασχόλησης.