H αντίδραση της Κυβέρνησης για τη στήριξη του τουριστικού τομέα μετά την έναρξη της πανδημίας ήταν, αρχικά, άμεση, καθώς ανακοινώθηκε βοήθεια συνολικού πακέτου 400 εκατ. ευρώ, μέσω εγγυήσεων.
Δεδομένης της έκτασης του προβλήματος, πολλές από τις βοήθειες συνεχίζουν να υφίστανται, με τη συμβολή να έχει αυξηθεί σημαντικά. Ωστόσο, οι επαγγελματίες του κλάδου καθώς και οι ενώσεις αυτών διαμαρτύρονται έντονα για την ανεπάρκεια των συγκεκριμένων βοηθειών, αφού οι απώλειες του τομέα ξεπερνούν κατά πολύ τις εν λόγω βοήθειες. Η Κυβέρνηση της Ισπανίας ενέκρινε το Σχέδιο Ενίσχυσης για τον Τουρισμό και την Εστίαση, στις 22 Δεκεμβρίου 2020 καθώς και το Σχέδιο Ώθησης του Τουριστικού Τομέα, συνολικού ύψους 4,2 δισ. ευρώ, στις 18 Ιουνίου 2020.
Οι κρατικές βοήθειες μπορούν να διαχωριστούν σε τέσσερις κατηγορίες:
-Ενίσχυση ρευστότητας και χρηματοδότησης
-Εργασιακές
- Φορολογικές διευκολύνσεις
- Ανάπτυξη και ενίσχυση ανταγωνιστικότητας του κλάδου
Ενίσχυση ρευστότητας και χρηματοδότησης
Μία από τις κυριότερες πολιτικές στήριξης ήταν οι εγγυήσεις του κράτους για τη σύναψη ευνοϊκών δανείων, μέσω του Εθνικού Ινστιτούτου Πιστώσεων (ICO).
Συνολικά στον τουριστικό τομέα και τον τομέα της εστίασης διατίθενται περισσότερα από 41,5 δισ. ευρώ σε 256.000 επιχειρήσεις. Οι εγγυήσεις μπορούν να καλύψουν έως και το 90% του συνόλου του δανείου.
Πέραν των ανωτέρω εγγυήσεων, άλλες πολιτικές περιλαμβάνουν την ενίσχυση της δημόσιας Ισπανικής Εταιρίας Επανεγγυήσεων (CERSA), βοήθεια σε καταβολή ενοικίων και τη δημιουργία του Κεφαλαίου Φερεγγυότητας Στρατηγικών Επιχειρήσεων της Ισπανίας. Από το τελευταίο κεφάλαιο ελήφθησαν τα κεφάλαια για τη διάσωση της ισπανικής αεροπορικής Air Europa, η οποία θα πωληθεί στη μεγαλύτερη ισπανική αεροπορική Iberia, μέλος του ομίλου IAG.
Οι διευκολύνσεις για την καταβολή του ενοικίου υπολογίζεται ότι ωφελούν περί τις 190.000 επιχειρήσεις, εκ των οποίων οι 33.000 είναι τουριστικές. Προκειμένου η επιχείρηση να είναι δικαιούχος της συγκεκριμένης βοήθειας, ο ιδιοκτήτης του ακινήτου θα πρέπει να έχει στην κατοχή του τουλάχιστον δέκα ακίνητα. Οι επιλογές των επαγγελματιών είναι είτε η καταβολή του ήμισυ του ποσού για όσο διάστημα διαρκεί η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης ή μορατόριουμ πληρωμής ενοικίου έως και τέσσερις μήνες μετά τη λήξη της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης.
Βοήθειες Εργασιακές και Κοινωνικής Ασφάλισης
Από την αρχή της κρίσης της πανδημίας, η μεγαλύτερη ανησυχία για την πορεία της Ισπανικής οικονομίας ήταν η σημαντική αύξηση της ανεργίας που αναμενόταν εξαιτίας της στασιμότητας της οικονομίας, επιδεινώνοντας το ήδη υπάρχον πρόβλημα της υψηλής ανεργίας, ιδιαίτερα για τους νέους. Προκειμένου να αποφευχθεί η μαζική απόλυση, εφαρμόστηκε η αναστολή σύμβασης εργασίας (ERTE), στην οποία οι εργαζόμενοι λάμβαναν επίδομα για τις ώρες που δεν εργάζονταν, απελευθερώνοντας το μεγαλύτερο βάρος από τις επιχειρήσεις, προκειμένου να μην προβούν σε απολύσεις,
Το μεγαλύτερο ποσοστό των ατόμων υπό το συγκεκριμένο καθεστώς αφορά τον τουριστικό τομέα. Το Φεβρουάριο του 2021, το 63% του ξενοδοχειακού κλάδου βρισκόταν υπό το συγκεκριμένο καθεστώς, το 57% των εργαζομένων σε τουριστικά πρακτορεία και το ήμισυ στον κλάδο των μεταφορών. Επιπλέον, βοήθειες έχουν δοθεί και στους ελεύθερους επαγγελματίες του τομέα καθώς και η παράταση της καταβολής των κοινωνικών εισφορών, ενώ, για τους εποχικούς εργαζομένους, η μείωση της καταβολής κοινωνικών εισφορών φτάνει το 50%.
Φορολογικές Διευκολύνσεις
Έχουν δοθεί παρατάσεις στην καταβολή φόρων και χρεών προς την εφορία, το οποίο επηρεάζει περί τις 92.000 επιχειρήσεις τουρισμού και εστίασης. Παράλληλα, μειώθηκε η καταβολή φόρων εισοδήματος που για τον τουρισμό, την εστίαση και το εμπόριο, φθάνει το 35%.
Ανάπτυξη και ενίσχυση ανταγωνιστικότητας του κλάδου
Ορισμένα κεφάλαια από την κρατική βοήθεια έχουν δοθεί για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της χώρας, της προώθησής της ως ασφαλούς τουριστικού προορισμού σε άλλα κράτη αλλά και την εκπαίδευση του εργατικού δυναμικού για την τήρηση των αναγκαίων μέτρων προστασίας στον τομέα της εστίασης και της φιλοξενίας.
Από το Σχέδιο Ώθησης Τουρισμού της Ισπανίας, δόθηκαν 900,4 εκατ. ευρώ για τους συγκεκριμένους σκοπούς και, αναλυτικότερα, 200.000 για τις οδηγίες προστασίας από τον κορωνοϊό και τα κατάλληλα μέτρα για την αποφυγή διάδοσής τους. Επιπλέον, 859 εκατ. ευρώ κατευθύνθηκαν σε προγράμματα ενίσχυσης ανταγωνιστικότητας των τουριστικών επιχειρήσεων και ψηφιοποίησης των υπηρεσιών τους. Για την ανάλυση των δεδομένων του τουριστικού τομέα και την ενίσχυση συλλογής αυτών δόθηκαν 3,1 εκατ. ευρώ και για τη διαφήμιση και προώθηση της Ισπανίας δόθηκαν 38,1 εκατ. ευρώ. Από αυτά, τα 33,3 εκατ. ευρώ αφορούν το Σχέδιο Μάρκετινγκ 2020-2024 της Ισπανίας.
Σημειώνεται ότι, η Κυβέρνηση έχει ανακοινώσει ότι σχεδιάζει πακέτο βοήθειας 11 δισ. ευρώ, το οποίο θα δοθεί, κυρίως, σε επιχειρήσεις τουρισμού και εστίασης το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα (άνοιξη 2021). Σύμφωνα με δημοσιεύματα του κλαδικού τύπου, η βοήθεια αυτή θα χωριστεί σε τρεις κατηγορίες: τις βοήθειες προς τις Κοινότητες της Ισπανίας, οι οποίες, στη συνέχεια, θα διαμοιράσουν τα ποσά σε απευθείας βοήθειες στις πληγείσες επιχειρήσεις, την ενίσχυση του Εθνικού Ινστιτούτου Πιστώσεων και τέλος της κρατικής Ισπανικής Εταιρίας Χρηματοδότησης Ανάπτυξης (COFIDES).
Κοινοτικές βοήθειες
Δεδομένου ότι η κάθε Κοινότητα της Ισπανίας επιλέγει και τα ενδεδειγμένα για εκείνη μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας, αυτές δίνουν και αντίστοιχες βοήθειες σε επιχειρήσεις όλων των τομέων. Υπενθυμίζεται ότι από τα 11 δισ. ευρώ που προορίζει η Κυβέρνηση για την ενίσχυση των επιχειρήσεων και της οικονομίας και ειδικότερα στον τουρισμό και την εστίαση, ένα μέρος αυτών θα δοθεί στις Κοινότητες προκειμένου να καταβληθεί ως απευθείας βοήθεια στις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν προβλήματα.
Κοινότητα της Μαδρίτης
Η Κοινότητα της Μαδρίτης έχει εφαρμόσει μία σειρά μέτρων για τη στήριξη του τουρισμού και της εστίασης της Κοινότητας. Τονίζεται ότι από την επιστροφή στη νέα κανονικότητα, έχει επιλεγεί η συνέχεια της λειτουργίας των χώρων εστίασης με ορισμένους περιορισμούς, που αλλάζουν ανάλογα με την πορεία της πανδημίας, χωρίς όμως να αναγκάζουν σε καθολικό κλείσιμο αυτών. Εντός των βοηθειών που έχουν δοθεί είναι και τα δάνεια μέσω της avalmadrid, της εταιρείας εγγυήσεων της Κοινότητας. Αφορά δάνεια έως και 50.000 ευρώ, με περίοδο αποπληρωμής έως και 60 μήνες και περίοδο χάριτος έως 12 μήνες. Παράλληλα, έχουν δοθεί φορολογικές μειώσεις και μορατόριουμ σε επιχειρήσεις. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του δήμου της Μαδρίτης που έχει μειώσει στο ήμισυ τον Φόρο Ακινήτων (IBI) και τον Φόρο επί Οικονομικών Δραστηριοτήτων (IAE) για τα ξενοδοχεία
Τέλος, σχεδιάστηκε το πρόγραμμα Juntos 2020, ύψους 2,8 εκατ. ευρώ, που στόχο είχε την ώθηση του τουρισμού της Κοινότητας. Η διάρκειά του ήταν μεταξύ Ιουλίου και Οκτωβρίου 2020 και αφορούσε δράσεις, όπως θεατρικές παραστάσεις, δημιουργία των λεγόμενων “tapas” (ισπανικοί μεζέδες) από διάσημους σεφ κοκε.
Καταλονία
Η Καταλονία διατήρησε για μεγάλο χρονικό διάστημα κλειστά τα εστιατόρια και μπαρ, επηρεάζοντας με αυτόν τον τρόπο και τον τουρισμό της Κοινότητας. Έχουν δοθεί απευθείας βοήθειες σε ανέργους και άτομα υπό καθεστώς αναστολής σύμβασης εργασίας (ERTE), επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες. Ορισμένες από τις βοήθειες είναι: 2.000 ευρώ σε ελεύθερους επαγγελματίες χαμηλού εισοδήματος, 1.500 ευρώ σε εστιατόρια και μπαρ προκειμένου να καλύψουν έξοδα, μείωση στο ήμισυ του ενοικίου σε επιχειρήσεις που αναγκάστηκαν να παραμείνουν κλειστές. Επιπλέον έχουν δοθεί ευνοϊκά δάνεια, μέσω εγγυήσεων της κοινοτικής εταιρίας εγγυήσεων (ICF).