Η στεγαστική κρίση στη Γαλλία αποτελεί φλέγον κοινωνικό και πολιτικό ζήτημα. Η συνεχιζόμενη αύξηση των ενοικίων και των επιτοκίων, καθώς και η μειωμένη πρόσβαση σε πιστώσεις, έχουν οδηγήσει την αγορά στέγης σε μία πρωτοφανή κρίση, η οποία επηρεάζει δραματικά τους ενοικιαστές αλλά και τους ιδιοκτήτες ακινήτων.
Πρόκειται για μία κοινωνική βόμβα, η οποία εντείνεται καθημερινώς και η λήψη δραστικών μέτρων από την κυβέρνηση κρίνεται απαραίτητη προκειμένου να μην εκραγεί.
Η Πρωθυπουργός της Γαλλικής Δημοκρατίας Ε. Μπορν ανακοίνωσε τα νέα μέτρα για την καταπολέμηση της εντεινόμενης στεγαστικής κρίσης, με σκοπό την διευκόλυνση της πρόσβασης των Γάλλων στην αγορά ή ενοικίαση κατοικίας, ιδίως σε πυκνοκατοικημένες περιοχές, όπως τα μεγάλα αστικά κέντρα και οι τουριστικές περιοχές. Υπάρχουν μακροπρόθεσμα έργα που πρόκειται να δρομολογηθούν, αλλά και μέτρα με άμεση ισχύ, όπως η δημιουργία πιο ευέλικτων όρων δανεισμού, η παράταση των δανείων με μηδενικό επιτόκιο, η αναθεώρηση του χωροταξικού σχεδιασμού και η αύξηση των πόρων για την ενεργειακή αναβάθμιση.
Ειδικότερα, όσον αφορά το ζήτημα των στεγαστικών δανείων, η εκτελεστική εξουσία υποσχέθηκε να παρατείνει μέχρι το τέλος του έτους την οροφή στο μέγιστο μηνιαίο επιτόκιο με το οποίο οι τράπεζες επιτρέπεται να δανείζουν. Επιπλέον, όρισε πιο ευέλικτους όρους δανεισμού για τους αγοραστές πρώτης κατοικίας. Η τελική απόφαση αναμένεται να ληφθεί από το Ανώτατο Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (HCFS).
Παράλληλα, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι το δάνειο μηδενικού επιτοκίου (PTZ), ένα πρόγραμμα που βοηθά τους πολίτες να αγοράσουν την πρώτη τους κατοικία, το οποίο επρόκειτο να λήξει στο τέλος του 2023, θα παραταθεί έως το 2027, αλλά με πιο περιορισμένο πεδίο εφαρμογής.
Το πρόγραμμα θα επικεντρωθεί εκ νέου σε νέα διαμερίσματα σε περιοχές όπου η ζήτηση είναι υψηλή και θα προορίζεται για την αγορά παλαιών κατοικιών σε περιοχές όπου η ζήτηση είναι χαμηλή, με την προϋπόθεση της ανακαίνισης. Ωστόσο, σύμφωνα με τα τωρινά δεδομένα, το καθεστώς ενοικίασης Pinel, το οποίο έδινε το δικαίωμα μείωσης φόρου επί της τιμής της αγοράς του ακινήτου, με σκοπό τη διευκόλυνση νοικοκυριών με χαμηλό εισόδημα, πρόκειται να καταργηθεί στο τέλος του 2024, καθώς είναι ιδιαίτερα δαπανηρό για τα δημόσια οικονομικά.
Επιπροσθέτως, όσον αφορά τους ενοικιαστές, η κυβέρνηση υπόσχεται να δρομολογήσει σε περισσότερους δήμους την ανάπτυξη μιας ενδιάμεσης κατηγορίας κατοικιών (LLI) που προβλέπεται με νόμο του 2014 και δεν υπάγονται καθεαυτές στις κοινωνικές κατοικίες, με ενοίκια υψηλότερα από εκείνα των κατοικιών χαμηλού κόστους αλλά χαμηλότερα από εκείνα της αγοράς ιδιωτικών κατοικιών.
Η κατασκευή και επέκταση των LLI αποτελεί προτεραιότητα της στεγαστικής πολιτκής, διαφοροποιώντας τις από τον παραδοσιακό τύπο κοινωνικών κατοικιών (HLM) που καταλήγουν σε ένα είδος γκετοποίησης, ιδιαίτερα σε υποβαθμισμένες συνοικίες και περιοχές. Στόχος είναι να δοθεί η δυνατότητα στις μεσαίες τάξεις και ιδίως στους νέους, που δεν έχουν πρόσβαση σε κοινωνική στέγαση να βρουν στέγη στις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές της χώρας, με ενοίκια που είναι κατά 10% έως 15% χαμηλότερα από εκείνα της ελεύθερης αγοράς.
Ανακοίνωσε επίσης την παράταση της εγγύησης Visale - μια δωρεάν εγγύηση για τους ενοικιαστές που δεν διαθέτουν εγγυητή, η οποία εκδίδεται από την Action Logement. Πιο συγκεκριμένα, βοηθά να καθησυχαστούν οι ιδιοκτήτες που μπορεί να διστάζουν να νοικιάσουν από φόβο μη αποπληρωμής ενοικίων από τον ενοικιαστή.
Στόχος είναι να επωφεληθούν 2 εκατομμύρια νέοι και εργαζόμενοι μεταξύ 2023 και 2027 , σε σύγκριση με 1 εκατομμύριο συμβάσεις που έχουν υπογραφεί από την ίδρυση της Visale το 2016. Γίνεται ακόμη έκκληση προς την Action Logement να στηρίξει τους κατασκευαστές ακινήτων που αντιμετωπίζουν μια πρωτοφανή πτώση των πωλήσεων, αναμένοντάς την να αγοράσει περίπου 30.000 κατοικίες.
Η ανακοίνωση των νέων μέτρων προκάλεσε την έντονη αντίδραση των φορέων των ομοσπονδιών ακινήτων. Σύμφωνα και με δηλώσεις εκπροσώπων τους, τα νέα μέτρα κρίνονται ανεπαρκή στο σύνολό τους, αφού όπως ισχυρίζονται, πρόκειται περισσότερο για μία δημοσιονομική προσέγγιση, παρά για ένα στρατηγικό πλάνο αντιμετώπισης της κρίσης.
Αναλυτικότερα, σχετικά με το δάνειο μηδενικού επιτοκίου, υποστηρίζουν ότι παρόλο που αποφασίστηκε η παράτασή του, δεν ωφελεί πλέον τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα που θέλουν να αγοράσουν νέα κατοικία, καθώς αναπρονατολίστηκε σε περιοχές όπου η αγορά ακινήτων είναι σε υπερθέρμανση, με αποτέλεσμα τη συνεχή αύξηση των τιμών των ενοικίων.
Επομένως, πιστεύουν ότι πρόκειται για ένα προσχηματικό εφεύρημα, καθώς πριν την ανακατεύθυνση σε συγκεκριμένες περιοχές, το συγκεκριμένο δάνειο ήταν ο μόνος τρόπος ώστε να καταστεί βιώσιμη η ιδιοκατοίκηση.
Λαμβάνοντας υπόψιν όλα τα δεδομένα, η μοναδική λύση για την αντιμετώπιση της κρίσης φαίνεται να είναι η πτώση τιμών. Φυσικά, αυτό θα είχε αρνητικό αντίκτυπο στην περιουσία ενός μεγάλου ποσοστού Γάλλων ιδιοκτητών ακινήτων. Όμως, η μείωση της πιθανής υπεραξίας είναι το μικρότερο αντίκτυπο αν, ταυτόχρονα, ένα άλλο σημαντικό ποσοστό του γαλλικού πληθυσμού, που είναι ενοικιαστές, είναι τελικά σε θέση να αποκτήσει πρόσβαση σε κατοικία εξαιτίας της σημαντικής μείωσης της τιμής αγοράς και ενοικίασης.