Η έναρξη της τουριστικής δραστηριότητας στον κόσμο, συνδέεται με την εμφάνιση του πρώτου οργανωμένου ταξιδιού. Τα ταξίδια αυτά, αφορούσαν κυρίως την οργάνωση επισκέψεων προσκυνητών από διάφορες χώρες, που τότε σχετίζονταν με τον Χριστιανισμό. Αν και ακόμη προβληματίζει τους ειδικούς αναλυτές, εάν οι προσκυνητές ήταν ταυτόχρονα και τουρίστες, το βέβαιο είναι ότι απαραίτητο εργαλείο για τις μετακινήσεις τους, ήταν οι έντυποι χάρτες.
Ο πρώτος χάρτης που ακολούθησε το ταξίδι των προσκυνητών στη Ρώμη και κατασκευάστηκε για να σηματοδοτήσει την 1500η επέτειο από τη γέννηση του Ιησού, θεωρείται ότι κατασκευάστηκε από τον Γερμανό Erhard Ertzlaub, ο οποίος μεταξύ άλλων υπήρξε αστρονόμος, χαρτογράφος και γιατρός. Από το περιεχόμενο και την καλλιτεχνική του έκφραση, την αισθητική και την εικονογραφία, μπορεί να συμπεράνει κανείς ότι οι πρώτοι τουριστικοί χάρτες του κόσμου προορίζονται για επιβάτες «διαβάτες». Οι πρώτοι τουρίστες, επισκέπτονταν ορισμένα μέρη, τα οποία επισημαίνονται με κατανοητά και αναγνωρίσιμα χαρτογραφικά σύμβολα. Στον ίδιο χάρτη υπάρχουν πινακίδες για τον υπολογισμό των αποστάσεων μεταξύ των οικισμών-όσες χρειάζεται ένας τουρίστας.
Από την άλλη πλευρά, ο παγκόσμιος χάρτης του 1448 ο οποίος συντάχθηκε σε περγαμηνή από τον Βενετό χαρτογράφο Giovanni Leardo, είναι ταυτόχρονα όμορφος και συναρπαστικός. Συνδυάζοντας το γεωκεντρικό μοντέλο του Πτολεμαίου, δηλαδή την ιδέα ότι η Γη βρίσκεται στο κέντρο του Ηλιακού Συστήματος, τις χριστιανικές πεποιθήσεις, τα παγανιστικά σύμβολα, τις αραβικές γεωγραφικές θεωρίες και τους επιστημονικούς τύπους, αντιπροσωπεύει τις ηπείρους όπως ήταν τότε γνωστές από τους Ευρωπαίους. Ο χάρτης αυτός, βρίσκεται σήμερα στη Biblioteca Comunale στη Βερόνα, ο νεότερος του 1452 φυλάσσεται από τη Βιβλιοθήκη της Αμερικανικής Γεωγραφικής Εταιρείας, ενώ ο χάρτης του 1448 εκτίθεται στη Biblioteca Civica Bertoliana στη Βιτσέντζα, μια μικρότερη ιταλική πόλη που βρίσκεται ανάμεσα στη Βενετία και τη Βερόνα.
Διαβαίνοντας τους αιώνες, οι χάρτες εξελίχθηκαν πολλαπλά και ποικιλοτρόπως. ‘Έγιναν εξαιρετικά λεπτομερείς, ακριβείς και ζωτικά απαραίτητοι στους ταξιδιώτες του κόσμου. Από το πιο μικρό χωριό μέχρι τη μεγαλύτερη πόλη, οι χάρτες δεν έλειπαν από κανένα σακίδιο, μέσο μεταφοράς ή τσέπη.
Σιγά-σιγά, με την επέλαση της τεχνολογίας, οι χάρτες έγιναν ψηφιακοί, οι υπηρεσίες τους διευρύνθηκαν σημαντικά και οι τουρίστες καθοδηγούνται πλέον από εξελιγμένα οπτικοακουστικά μέσα.
Οι τουρίστες θέλουν πάλι τον χάρτη στα χέρια τους
Σήμερα, το τοπίο αλλάζει και πάλι. ‘Όπως διαπιστώνεται από τις τελευταίες αναφορές των εταιρειών χαρτογράφησης και εμπορίας χαρτών, οι τουρίστες θέλουν και πάλι τον χάρτη στα χέρια τους. Θέλουν να τον ξεδιπλώνουν στο κομμάτι που τους ενδιαφέρει, να τον μελετούν και να σημειώνουν τους τόπους ενδιαφέροντος, τις ημερομηνίες των περιηγήσεών τους ή άλλες χρήσιμες ή προσωπικές πληροφορίες. Ιδιαίτερα δημοφιλείς, αναδεικνύονται οι έντυποι χάρτες στους ταξιδιώτες που αναζητούν την περιπέτεια που θέλουν να ξεφύγουν από την πεπατημένη.
Σύμφωνα με τις ταξιδιωτικές εταιρείες, η αξιοσημείωτη αύξηση στις πωλήσεις των έντυπων χαρτών, έχει να κάνει και με την διάθεση των ταξιδιωτών για πιο εξεζητημένες ταξιδιωτικές περιπέτειες.
Αναλυτικά, το 2020, η εταιρεία χαρτογράφησης Ordnance Survey ανέφερε αύξηση 144% από έτος σε έτος στις πωλήσεις των προσωποποιημένων χαρτών της, ποσοστό που αυξήθηκε κατά 28% περαιτέρω το 2021. Εν τω μεταξύ, η American Automobile Association παρήγαγε 123% περισσότερους χάρτες το 2022 σε σχέση με το 2021.
Οι ειδικοί αναλυτές συμπεραίνουν ότι η αυξημένη ζήτηση για έντυπους χάρτες αντανακλά μια τάση συμπεριφοράς από ταξιδιώτες millennial και Gen Z που αναζητούν νέους τρόπους για να αισθάνονται ότι τα ταξίδια τους είναι πιο εξερευνητικά και λιγότερο αυτοματοποιημένα.
Δίνοντας προτεραιότητα στην αναλογική πλοήγηση σε σχέση με τους ψηφιακούς χάρτες, οι ταξιδιώτες παραιτούνται από την άνεση και υιοθετούν έναν πιο αργό, πιο προσεκτικό τρόπο εξερεύνησης. Με την τεχνολογία να διεισδύει συνεχώς στην καθημερινότητά τους, η στροφή σε έναν έντυπο χάρτη, προσφέρει στους ταξιδιώτες ένα διάλειμμα από τις οθόνες τους και τη συνοδευτική ψηφιακή κούραση που μπορεί να βιώνουν.
Αν και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το GPS μπορεί να κάνει τα ταξίδια πιο διαχειρίσιμα και προσιτά, σύμφωνα με την booking.com, το 62% των ταξιδιωτών επισημαίνει ότι η τεχνολογία βοηθά στην ανακούφιση των ταξιδιωτικών τους ανησυχιών, ενώ η αύξηση των πωλήσεων έντυπων χαρτών υποστηρίζει την τάση για ταξίδια εκτός ραντάρ, με λιγότερο άμεσες διαδρομές και απολαυστικά, λιγότερο διαδεδομένα αξιοθέατα κατά μήκος των διαδρομών.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι, το 78% των Αμερικανών δηλώνει ότι στους έντυπους χάρτες, έχει ανακαλύψει κρυμμένους ταξιδιωτικούς «θησαυρούς» που σε άλλη περίπτωση δεν θα είχε την τύχη να συναντήσει, υποδεικνύοντας πώς οι απρογραμμάτιστες ανακαλύψεις μπορούν να βελτιώσουν τις ταξιδιωτικές εμπειρίες. Σε σύγκριση με τη χρήση ψηφιακών χαρτών για τον υπολογισμό της πιο αποτελεσματικής διαδρομής για ένα ταξίδι, οι χάρτες σε χαρτί παρουσιάζουν περισσότερες πιθανότητες να οδηγήσουν σε απροσδόκητες, ευχάριστες αλλαγές πορείας ή σε μια πιο γραφική διαδρομή.
Συνεπώς, η επιθυμία των ταξιδιωτών για αυθόρμητες πλοηγήσεις μέσω απτών χαρτών, προσφέρει στις ταξιδιωτικές εταιρείες τη μεγάλη ευκαιρία να αξιοποιήσουν τη διάθεση αυτή, ενσωματώνοντας στην εμπειρία την πλοήγηση σε χαρτί, ώστε να δημιουργήσουν προϊόντα και δρομολόγια στα οποία το ταξίδι είναι εξίσου σημαντικό με τον προορισμό.
Ταυτόχρονα, ο τομέας της ψηφιακής πλοήγησης πρόκειται να συνεχίσει να αναπτύσσεται ραγδαία την επόμενη δεκαετία. Σύμφωνα με την Straits Research, το 2022 η παγκόσμια αγορά ψηφιακών χαρτών είχε αξία 19 δις. δολαρίων. Αυτό προβλέπεται να αυξάνεται κατά 12,5% ετησίως μέχρι το 2031, φτάνοντας τα 55,2 δις. δολάρια. Αυτό σημαίνει ότι το «πάντρεμα» του έντυπου χάρτη με τον ψηφιακό και η συνύπαρξή τους στα ταξίδια των τουριστών του μέλλοντος, θα είναι μία σοφή κίνηση από πλευράς τουριστικών επιχειρήσεων.