Η κακή ποιότητα ύπνου σε ένα επαγγελματικό ταξίδι, μπορεί να φαίνεται ως κάτι ασήμαντο, αλλά οι συνέπειες του jet lag είναι αρκετές και κοστίζουν.
Κάποιες από τις συνέπειες αυτές, είναι το να υποπίπτουμε σε λάθη, να χάνουμε σημαντικές ευκαιρίες και να έχουμε χαμηλή παραγωγικότητα, διαταραχή του ανοσοποιητικού μας συστήματος, υποβάθμιση της ασφάλειάς μας εν γένει και μείωση του προσωπικού μας χρόνου.
Το jet lag προκαλείται όταν το βιολογικό μας ρολόι διαταράσσεται — οι κύκλοι ύπνου/αφύπνισης και φωτός/σκότους αλλάζουν πολύ γρήγορα ώστε να συμβαδίσουν με το βιολογικό μας ρολόι. Πριν εφευρεθούν τα ταξίδια με αεροπλάνο, οι άνθρωποι δεν είχαν τη δυνατότητα να κινηθούν σε πολλές ζώνες ώρας σε μικρό χρονικό διάστημα. Πλέον κάτι τέτοιο δεν ισχύει, ωστόσο το ανθρώπινο σώμα δεν έχει εξελιχθεί αρκετά ώστε να μπορεί να ανταπεξέλθει στις αλλαγές αυτές.
Ο μόνος τρόπος για να επιταχυνθεί η προσαρμογή σε νέες ζώνες ώρας, είναι η διαχείριση του χρόνου, όταν ο επιβάτης έχει τα μάτια του ανοιχτά και η αποφυγή του φωτός. Η σωστή έκθεση στο φως τη σωστή στιγμή μπορεί να επιταχύνει σημαντικά την προσαρμογή. Αν εκτεθείτε σε φως τη λάθος στιγμή, το jet lag σας θα επιδεινωθεί. Τα συμπληρώματα μελατονίνης μπορούν να επιταχύνουν την προσαρμογή, αλλά μόνο εάν λάβετε τον σωστό τύπο και δόση, τη σωστή στιγμή, μαζί με σωστά προγραμματισμένη έκθεση στο φως.
Οι μύθοι του jet lag
Έχοντας τα ανωτέρω στο μυαλό του, ο κ. Mickey Beyer-Clausen του Timeshifter εξετάζει μερικές από τις πολλές παρανοήσεις που κυκλοφορούν σε περιοδικά και ιστολόγια, σχετικά με το πώς να περιορίσουμε το jet lag, πολλές από αυτές μάλιστα αναπαράγονται συνεχώς και από την ταξιδιωτική βιομηχανία.
Μύθος 1: «Κοιμηθείτε όσο το δυνατόν περισσότερο στο αεροπλάνο»
Εάν κοιμηθείτε την ώρα που πρέπει να εκτεθείτε σε φως, θα προκαλέσετε αλλαγή στο βιολογικό σας ρολόι, με αποτέλεσμα την επιδείνωση του jet lag.
Μύθος 2: «Χρησιμοποιήστε φάρμακα για τον ύπνο»
Χάπια όπως το Valium ή το Ambien φαίνονται ως η εύκολη λύση και η χρήση τους είναι πράγματι δελεαστική όταν βρίσκεστε σε ένα θορυβώδες αεροπλάνο ή ένα ξενοδοχείο, αλλά δεν χρησιμεύουν στην αλλαγή του βιολογικού ρολογιού και μπορούν να επιφέρουν μη επιθυμητά αποτελέσματα, καθώς είναι αρκετά πιθανό να χαθεί πολύτιμος χρόνος έκθεσης στο φως .
Μύθος 3: «Χρησιμοποιήστε μασάζ ή βελονισμό»
Όσο ευχάριστα κι αν σας κάνουν να αισθάνεστε, ούτε το μασάζ, ούτε ο βελονισμός έχει αποδειχθεί από κάποια μελέτη ότι επηρεάζουν το βιολογικό σας ρολόι.
Μύθος 4: «Δοκιμάστε ειδικές δίαιτες»
Αμέτρητοι ανειδίκευτοι «γκουρού ευεξίας» θα ισχυριστούν ότι η νηστεία ή οι φανταχτερές δίαιτες μπορούν να σε ανακουφίσουν από το jet lag, κάτι το οποίο είναι απλούστατα αναληθές. Οι λίγες μελέτες που υποτίθεται ότι δείχνουν ότι η νηστεία μπορεί να επηρεάσει το βιολογικό ρολόι έχουν γίνει σε τρωκτικά - τα οποία είναι νυκτόβια ζώα και ακατάλληλα για τη μελέτη ανθρώπων, που είναι ενεργοί κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Μύθος 5: «Πηαίνετε για ένα πρωινό τρέξιμο»
Ενώ η τακτική άσκηση μπορεί να βοηθήσει στην καλή ρύθμιση του ύπνου στην καθημερινή ζωή, η άσκηση είναι ένας πολύ αδύναμος συγχρονιστής του βιολογικού ρολογιού, επομένως δεν βοηθά στην επαναφορά του βιολογικού σας ρολογιού. Επίσης, στη νέα ζώνη ώρας που βρίσκεστε το επτά η ώρα το απόγευμα θα μπορούσε να μεταφράζεται σε δύο το ξημέρωμα στο βιολογικό σας ρολόι, καθιστώντας αυτήν την ώρα αρκετά ακατάλληλη για άσκηση.
Μύθος 6: «Εμπιστευτείτε τον φωτισμό του αεροπλάνου»
Οι νέες μορφές φωτισμού LED μπορεί να είναι πολύ πιο εξελιγμένες και οι κατασκευαστές αεροσκαφών και πολλές αεροπορικές εταιρείες επιμένουν ότι θα σας βοηθήσουν με το jet lag. Ωστόσο, οποιαδήποτε φώτα σε ένα αεροσκάφος μπορεί να σας εκθέσουν σε φως τη λάθος στιγμή και αυτό θα επιδεινώσει το jet lag σας.
Μύθος 7: «Ταξίδεψε business class»
Το να ξοδέψετε αυτά τα επιπλέον χρήματα για ένα άνετο κάθισμα (ή ακόμα και ένα κρεβάτι) που θα σας βοηθήσει να κοιμηθείτε κατά τη διάρκεια μιας πτήσης, μπορεί να είναι εξαιρετικά ελκυστικό ,ειδικά αν σημαίνει ότι θα είστε έτοιμοι να πάτε φρέσκοι στη δουλειά σας ή σε μια σημαντική συνάντηση. Εφόσον επιθυμείτε την περαιτέρω άνεση μπορείτε να δώσετε τα επιπλέον χρήματα για την παροχή αυτή, ωστόσο φροντίστε να κοιμάστε τις σωστές ώρες για να αποτρέψετε το jet lag.
Μύθος 8: «Μείνετε σε ξενοδοχεία πέντε αστέρων»
Η επένδυση σε ένα πολυτελές δωμάτιο ξενοδοχείου με ακριβά στρώματα, μαξιλάρια και κλινοσκεπάσματα μπορεί όντως να είναι δελεαστική, αλλά όπως και με την business class, κάτι τέτοιο δεν θα βοηθήσει στο jet lag, εκτός εάν υπάρχει σωστή έκθεση στο φως και ύπνος τις κατάλληλες ώρες.
Μύθος 9: «Μείνετε ενυδατωμένοι»
Αν και η ενυδάτωση είναι πολύ σημαντικός παράγοντας και η κατανάλωση αρκετού νερού γενικά, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορεί να έχει οποιαδήποτε επίδραση στο βιολογικό σας ρολόι.
Μύθος 10: «Καταναλώστε καφεΐνη»
Πολλοί έχουν εγκαταλείψει το jet lag και απλώς χρησιμοποιούν πολλή καφεΐνη για να επιβιώσουν. Αν και η καφεΐνη δεν μεταβάλλει το βιολογικό ρολόι, μπορεί να βοηθήσει στη συγκάλυψη των συμπτωμάτων. Προσέξτε μόνο να μην καταναλώσετε καφεΐνη οκτώ ώρες πριν τον ύπνο, καθώς μπορεί να δυσκολέψει και να διαταράξει την ποιότητα του ύπνου σας.
Ο συγχρονισμός είναι το παν
Η πρόκληση είναι να βρείτε τον σωστό χρόνο για το πότε θα εκτεθείτε και πότε θα αποφύγετε το φως, πότε να πάρετε μελατονίνη, να κοιμηθείτε λίγο ή περισσότερο και να χρησιμοποιήσετε αποτελεσματικά την καφεΐνη. Η επίλυση αυτής της πρόκλησης είναι απατηλά πολύπλοκη και μπορεί να προσδιοριστεί μόνο με βάση το μοτίβο ύπνου, τον χρονότυπο και τη διαδρομή σας.