Μια απόφαση με ιδιαίτερη περιβαλλοντική και πολιτιστική σημασία δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως με την οποία ο περιβάλλων χώρος της Μονής Αγίου Αντωνίου Απεζανών χαρακτηρίζεται προστατευόμενο τοπίο. Η περιοχή εντάσσεται έτσι επισήμως στο πλαίσιο προστασίας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με στόχο τη διαφύλαξη της φυσικής και ιστορικής της ταυτότητας.
Η απόφαση αποσκοπεί στη διατήρηση και προστασία των στοιχείων της φύσης που διαθέτουν ιδιαίτερη οικολογική, γεωμορφολογική, αισθητική και πολιτισμική αξία, συμβάλλοντας παράλληλα στη διατήρηση των φυσικών διεργασιών και των πόρων του τοπίου. Ο χώρος γύρω από τη μονή αναγνωρίζεται ως ένα μοναδικό περιβαλλοντικό και πνευματικό σύνολο, όπου η φύση και η ανθρώπινη παρουσία συνυπάρχουν σε ισορροπία αιώνων.
Η περιοχή βρίσκεται εντός της Τοπικής Κοινότητας Αντισκαρίου του δήμου Φαιστού, στα Αστερούσια Όρη, και καθορίζεται γεωγραφικά με χάρτη και πίνακα συντεταγμένων που συνοδεύουν την απόφαση. Σκοπός είναι η προστασία του αγροτικού και ορεινού χαρακτήρα του τοπίου, η διαφύλαξη της χλωρίδας και της πανίδας, καθώς και η αποτροπή δραστηριοτήτων που θα μπορούσαν να αλλοιώσουν το φυσικό και πολιτιστικό του αποτύπωμα.
Η θεσμική αυτή κατοχύρωση εναρμονίζεται με την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα 2030 και τους στόχους της εθνικής πολιτικής για τη διατήρηση της φύσης και των πολιτιστικών τοπίων. Σε τούτο το σημείο να τονιστεί ότι η απόφαση αποτελεί παράδειγμα ενσωμάτωσης της περιβαλλοντικής πολιτικής στην τοπική ανάπτυξη, συνδέοντας την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος με τη βιώσιμη προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κρήτης.
Οι ειδικοί όροι και περιορισμοί για τη χρήση γης και τις δραστηριότητες που θα επιτρέπονται εντός της προστατευόμενης ζώνης θα καθοριστούν σε επόμενη υπουργική απόφαση, ώστε να διασφαλιστεί η ορθολογική διαχείριση της περιοχής.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η απόφαση δεν επιφέρει δαπάνη για τον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά προσφέρει θεσμική ασπίδα για τη διατήρηση ενός ιστορικού τοπίου των Αστερουσίων, το οποίο συνδυάζει τη φυσική ομορφιά, την πνευματικότητα και την πολιτιστική συνέχεια του τόπου.
