Η λειψυδρία στα ελληνικά νησιά έχει πάψει να αποτελεί μια εποχική ανησυχία και εξελίσσεται σε δομικό πρόβλημα που απειλεί τη βιωσιμότητα των τοπικών κοινωνιών και την τουριστική ανάπτυξη. Η Ελισσάβετ Φελώνη, Υδρολόγος, Δρ. ΕΜΠ και Διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, δηλώνει στο Tornos News ότι «η υδατική κρίση στα ελληνικά νησιά αποτελεί πλέον καθημερινή πρόκληση, όχι μελλοντικό σενάριο».
Το καλοκαίρι του 2025 ανέδειξε την οξεία πίεση που δέχονται τα νησιωτικά συστήματα ύδρευσης. Τριάντα εννέα Δήμοι, ανάμεσά τους της Χίου, της Μυτιλήνης, της Άνδρου, της Κεντρικής Κέρκυρας και της Σάμης, κηρύχθηκαν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, καθώς η ζήτηση νερού υπερέβη κατά πολύ την υδατική φέρουσα ικανότητα των περιοχών. Διακοπές στην υδροδότηση σημειώθηκαν ακόμη και εκτός της αιχμής του καλοκαιριού, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τη Βόνιτσα και οικισμούς των Κυκλάδων, όπου οι δεξαμενές εξαντλήθηκαν μέσα σε λίγες ώρες. Στη Σαντορίνη, τον Ιούνιο, επεισόδιο αφρικανικής σκόνης προκάλεσε ραγδαία αύξηση της κατανάλωσης και προσωρινή εξάντληση των αποθεμάτων.
Η αδυναμία των υφιστάμενων δικτύων αποτελεί βασικό πυρήνα του προβλήματος. Οι απώλειες νερού υπολογίζονται στο 25%–30%, ενώ σε ορισμένες ΔΕΥΑ αγγίζουν ακόμη και το 50%. Η κα Φελώνη επισημαίνει πως «δομικό πρόβλημα παραμένει η αποδοτικότητα των δικτύων, όπου λόγω διαρροών στα πεπαλαιωμένα δίκτυα, οι απώλειες ξεπερνούν το 25%».
Παράλληλα, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει δρομολογήσει 150 έργα ύδρευσης και αποχέτευσης σε περισσότερα από 40 νησιά, με προϋπολογισμό 320 εκατ. ευρώ, ενώ υλοποιούνται πάνω από 100 στοχευμένες δράσεις για την ενίσχυση της επάρκειας νερού στα απομονωμένα νησιά, κυρίως μέσω μονάδων αφαλάτωσης.
Η αφαλάτωση λειτουργεί ως προσωρινή ανάσα, χωρίς να επιλύει τη ρίζα του προβλήματος. Η Ελισσάβετ Φελώνη εξηγεί ότι «η αφαλάτωση προσφέρει βραχυπρόθεσμη ανακούφιση, αλλά μια βιώσιμη προσέγγιση απαιτεί ολιστικό σχεδιασμό: ταχεία αναβάθμιση των υποδομών για μείωση των απωλειών, θέσπιση ενιαίου πλαισίου εξοικονόμησης για τους μεγάλους χρήστες του τουριστικού τομέα και ενίσχυση της αξιοποίησης εναλλακτικών πηγών, όπως το ανακυκλωμένο και το βρόχινο νερό».
Η πραγματική ανθεκτικότητα, προσθέτει, μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και ουσιαστική ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνείδησης. «Θα ήταν χρήσιμο να υλοποιηθούν χρηματοδοτικά προγράμματα που θα υποστηρίξουν τις μικρές τουριστικές επιχειρήσεις στην υιοθέτηση τεχνολογιών εξοικονόμησης. Η αλλαγή συμπεριφοράς και η ευαισθητοποίηση όλων των εμπλεκομένων είναι απαραίτητες για τη διασφάλιση της υδατικής επάρκειας του νησιωτικού μας χώρου».
Το φετινό καλοκαίρι απέδειξε ότι η λειψυδρία δεν είναι απλώς περιβαλλοντική πρόκληση, αλλά ζήτημα τουριστικής βιωσιμότητας και κοινωνικής ισορροπίας. Η ανάγκη για ολοκληρωμένη πολιτική νερού, που θα ενσωματώνει την εξοικονόμηση, τη διαχείριση της ζήτησης και τη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών, είναι πιο επιτακτική από ποτέ.
Η Ελισσάβετ Φελώνη καταλήγει στο Tornos News ότι «η αντιμετώπιση της λειψυδρίας απαιτεί στρατηγική πρόληψης και όχι απλώς διαχείριση κρίσεων. Το νερό είναι ζήτημα εθνικής ασφάλειας και συλλογικής ευθύνης».
Η προστασία των υδάτινων πόρων, όπως σημειώνουν οι ειδικοί, δεν αφορά μόνο την επιβίωση των νησιωτικών κοινοτήτων, αλλά και το ίδιο το μέλλον του ελληνικού τουριστικού μοντέλου, που στηρίζεται στην ισορροπία μεταξύ ανάπτυξης και φυσικών ορίων.
