Για δεκαετίες, η Ισπανία απολάμβανε τον φθόνο της Ευρώπης χάρη στις ηλιόλουστες παραλίες, τις ζωντανές πόλεις και έναν τουριστικό κλάδο που υπήρξε βασικός μοχλός της οικονομίας της. Όμως, καθώς σβήνουν τα καλοκαιρινά φώτα, μια πιο ανησυχητική πραγματικότητα αναδύεται: η ισπανική τουριστική μηχανή φαίνεται να χάνει στροφές.
Σύμφωνα με νέα ανάλυση της Exceltur, της Συμμαχίας για τη Βιώσιμη Τουριστική Ανάπτυξη, το ΑΕΠ του τουρισμού αυξήθηκε μόλις κατά 2,8% στην περίοδο αιχμής του καλοκαιριού – χαμηλότερα από την πρόβλεψη του 3,3%. Η εξέλιξη αυτή, σύμφωνα με την Exceltur, μπορεί να σηματοδοτεί το τέλος της «ανεξέλεγκτης κυριαρχίας» του τουρισμού ως κινητήριας δύναμης της ισπανικής οικονομίας.
«Ελπίζαμε ότι η ανοδική πορεία θα συνεχιζόταν», δήλωσε ο Όσκαρ Περέλι, εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Exceltur, σχολιάζοντας πως «ο τουρισμός δεν θα παραμείνει ο βασικός κινητήρας της ανάπτυξης».
Απόδοση κάτω των προσδοκιών
Παρά το θετικό ισοζύγιο στα έσοδα, που στηρίχθηκε κυρίως σε αυξήσεις τιμών, η φετινή σεζόν δεν πλησίασε την αισιοδοξία των προηγούμενων ετών. Ξενοδόχοι, εστιάτορες και τουριστικοί πράκτορες κατέγραψαν πιο «χλιαρές» επιδόσεις σε σχέση με τα δυναμικά καλοκαίρια του 2022 και 2023.
Ένας ξενοδόχος στη Μαδρίτη μίλησε για «θετικό αλλά αβέβαιο» αποτέλεσμα, σημειώνοντας πως τα περιθώρια κέρδους γίνονται ολοένα και πιο ευάλωτα απέναντι στις παγκόσμιες οικονομικές πιέσεις.
Αδύναμα πορτοφόλια, στάσιμη εγχώρια ζήτηση
Η Exceltur αποδίδει την επιβράδυνση κυρίως στην οικονομική κόπωση των βασικών αγορών προέλευσης τουριστών. Ο πληθωρισμός, οι αυξημένες ενεργειακές τιμές και η πτώση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης έχουν μειώσει τη διαθέσιμη δαπάνη των Ευρωπαίων για ταξίδια.
Οι ξένοι επισκέπτες διατήρησαν σχετικά τα έσοδα, ωστόσο η εγχώρια τουριστική ζήτηση παρέμεινε στάσιμη. Οι Ισπανοί, πιεσμένοι από το αυξανόμενο κόστος ζωής, προτίμησαν σύντομες ή τοπικές διακοπές – με αποτέλεσμα καμία αύξηση στις εγχώριες διανυκτερεύσεις.
Οι αγορές που υποχώρησαν – και εκείνες που άντεξαν
Οι βασικές ευρωπαϊκές αγορές έδωσαν μεικτή εικόνα.
- Οι Γερμανοί επισκέπτες μειώθηκαν κατά 4,4%,
- οι Γάλλοι κατά 0,8%,
- ενώ οι Βρετανοί σημείωσαν αύξηση 3,3%, χάρη σε πιο προσιτά πακέτα στην Ανδαλουσία.
- Η Ιρλανδία κατέγραψε άνοδο σχεδόν 6%,
- και η Πορτογαλία εντυπωσιακή αύξηση 7%, με έμφαση σε περιοχές όπως η Εξτρεμαδούρα.
Η εικόνα αυτή δείχνει την αυξανόμενη ευπάθεια ενός κλάδου που εξαρτάται από λίγες, παραδοσιακές αγορές.
Θολό τοπίο, με φωτεινές εξαιρέσεις
Η Exceltur προβλέπει μόλις 2% ανάπτυξη στο τέταρτο τρίμηνο, επικαλούμενη το «περίπλοκο διεθνές γεωοικονομικό περιβάλλον».
Η ένταση στη Μέση Ανατολή, οι αβεβαιότητες γύρω από τις αμερικανικές εκλογές και τα περιοριστικά μέτρα στις μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες επιβαρύνουν τις κρατήσεις και τις επιχειρηματικές μετακινήσεις.
Ωστόσο, ορισμένες περιοχές δείχνουν αντοχές:
Η Κανταβρία, η Καστίλλη-Λα Μάντσα, η Χώρα των Βάσκων και η Μαδρίτη παρουσιάζουν καλύτερες επιδόσεις, προσελκύοντας ταξιδιώτες που αναζητούν αυθεντικές εμπειρίες και βιώσιμο τουρισμό – μακριά από τα παραδοσιακά “sun & sand” πρότυπα.
Στροφή στη διαφοροποίηση
Η επιβράδυνση αυτή λειτουργεί ως προειδοποιητικό καμπανάκι για μια οικονομία όπου ο τουρισμός αντιπροσωπεύει πάνω από 12% του ΑΕΠ και απασχολεί εκατοντάδες χιλιάδες εργαζομένους. Μια παρατεταμένη κάμψη θα μπορούσε να έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις σε τοπικές οικονομίες και συναφείς κλάδους, όπως η αγροδιατροφή και το λιανεμπόριο.
Η Exceltur ζητά επείγουσα διαφοροποίηση: επενδύσεις σε πολιτιστικό, θεματικό και οικολογικό τουρισμό, επιμόρφωση προσωπικού και ενιαίες ευρωπαϊκές πολιτικές που θα ενισχύσουν την ανθεκτικότητα του τομέα.
Από τους ύμνους στις σιωπές – μια νέα εποχή
Η Ισπανία δεν χάνει τον τουρισμό της· τον μετασχηματίζει. Από την εποχή της μαζικής ροής και του όγκου, φαίνεται να περνά σε μια φάση όπου η ποιότητα, η βιωσιμότητα και η προστιθέμενη αξία θα είναι τα νέα κριτήρια επιτυχίας.
Όπως συνοψίζει ο Περέλι, «ο τουρισμός δεν τελειώνει – αλλάζει ρυθμό». Και ίσως αυτό το πιο ήρεμο τέμπο να οδηγήσει τελικά σε μια πιο σταθερή και ισορροπημένη ανάπτυξη.
