Ανάδειξη των οχυρωματικών μνημείων της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας

Στην αναβάθμιση του πολιτιστικού περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής των κατοίκων της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας, στοχεύει το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού με το συνολικό στρατηγικό σχέδιο, στο πλαίσιο διετούς ερευνητικού προγράμματος το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το ΥΠΠΟΑ, και εκπονήθηκε από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Το πρόγραμμα αποβλέπει όχι μόνο στην προστασία και ανάδειξη του Παλαιού και του Νέου Φρουρίου, αλλά και στη βελτίωση της προσβασιμότητας σε αυτά. Συστηματοποιούνται και ιεραρχούνται στόχοι και δράσεις, ενώ τίθενται τα χρονοδιαγράμματα για τη συντήρηση, την αποκατάσταση και την ανάδειξη των δύο φρουρίων της Παλαιάς Πόλης της Κέρκυρας.

Όπως δήλωσε ο Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη «Η Παλιά Πόλη της Κέρκυρας, μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, διαθέτει ένα από τα τελειότερα αμυντικά συστήματα της Ανατολικής Μεσογείου. Το στρατηγικό σχέδιο για την ανάδειξη του οχυρωματικού μνημειακού συγκροτήματος διαμορφώνει ένα σαφές και συγκροτημένο πλαίσιο για την ολοκληρωμένη διαχείρισή του. Καταγράφονται οι ανάγκες, αλλά και οι δυνατότητες απόδοσης στους πολίτες και τους επισκέπτες των δύο μνημειακών συνόλων, του Παλαιού και του Νέου Φρουρίου. Συστηματοποιούνται και ιεραρχώνται τα έργα και οι δράσεις για την ολοκληρωμένη προστασία, συντήρηση, αποκατάσταση και ανάδειξή τους.

Τα Φρούρια της Κέρκυρας, εκτός από την μνημειακή τους φυσιογνωμία, αποτελούν σημαντικούς ελεύθερους χώρους της Παλιάς Πόλης, με την οποία συνθέτουν ενιαίο προστατευόμενο σύνολο. Το φρουριακό συγκρότημα οφείλει να έχει υψηλής ποιότητας χρήσεις –μόνιμες ή περιοδικές- συμβατές με την ιστορικότητά του. Το πρώτο έργο, το οποίο ήδη δρομολογήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού είναι η αποκατάσταση του Προμαχώνα των “Επτά Ανέμων”. Το έργο είναι σε φάση δημοπράτησης –αφού ολοκληρώθηκαν και αδειοδοτήθηκαν οι αναγκαίες μελέτες- με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης. Ακολουθεί η στερέωση των βραχωδών πρανών στο Παλαιό Φρούριο, επίσης, με χρηματοδότηση από το ΤΑΑ».

Στο Παλαιό Φρούριο της πόλης της Κέρκυρας, χαρακτηριστικό στοιχείο της τοπογραφίας της, που ολοκληρώθηκε στα τέλη του 16ου αιώνα από τους Ενετούς, προβλέπονται, μεταξύ άλλων, επεμβάσεις ανάδειξης, αναγνωσιμότητας και προστασίας των μνημείων, σήμανσης των διαδρομών και των επιμέρους εγκαταστάσεων, βελτίωσης της ασφάλειας των επισκεπτών.

Το Νέο Φρούριο ολοκληρώθηκε το 1645 και αναπτύχθηκε σε δύο επίπεδα: Στη δυτική πλευρά του κατασκευάστηκαν ο βόρειος και ο νότιος προμαχώνας των «Επτά Ανέμων» και σε χαμηλότερο επίπεδο, το οχυρό του Σκάρπωνα. Μετά την αναλυτική τεκμηρίωση των δύο Φρουρίων και της παθολογίας τους, οι κατευθύνσεις αντιμετώπισης, ως προς τις απαιτούμενες επεμβάσεις, αφορούν στη βελτίωση των εγκαταστάσεων, των δικτύων υποδομής, της προσβασιμότητας και της κίνησης των οχημάτων, εντός των φρουρίων, στην ασφάλεια εργαζομένων και επισκεπτών, στην απόσυρση κατασκευών και χρήσεων που υποβαθμίζουν την αισθητική αξία των μνημείων.

Μέσα από το ερευνητικό πρόγραμμα αναδείχθηκε η μεθοδολογία της διαχείρισης των μνημείων, τα οποία είναι ενταγμένα σε ένα ευρύτερο οικιστικό περιβάλλον. Δεδομένης της αλληλένδετης σχέσης των δυο φρουρίων με την πόλη, τα προβλήματα που απειλούν τόσο τα Φρούρια όσο και την Πόλη είναι σε μεγάλο βαθμό συνδεδεμένα και πρέπει να αντιμετωπιστούν συνδυασμένα.

Προβλήματα που προέρχονται από τις κλιματικές συνθήκες (πλημμύρες, πυρκαγιά, τυφώνες, άνοδος της θάλασσας) αλλά και προβλήματα που προέρχονται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες (υπερτουρισμός, κυκλοφορία και στάθμευση, δίκτυα υποδομών, δόμηση) θα πρέπει να αντιμετωπιστούν στο πλαίσιο ενός κοινού σχεδίου διαχείρισης που να εισάγει κανόνες δόμησης και λειτουργίας στο περιβάλλον των φρουρίων.