Διευθυντές ελληνικής καταγωγής σε εταιρείες στο Ηνωμένο Βασίλειο- οι βρετανικές επενδύσεις στην Ελλάδα

Την περίοδο 2009-17, οι ιδρυθείσες εταιρείες (ενεργές και μη) που είχαν/έχουν διευθυντή ελληνικής υπηκοότητας ή ελληνικής καταγωγής στο Ηνωμένο Βασίλειο ανέρχονταν σε περίπου 38.000.

Αυτό αναφέρει στην τελευταία έκθεση του για την ανάπτυξη των οικονομικών και εμπορικών σχέσεων Ελλάδας -Ηνωμένου Βασιλείου το γραφείο οικονομικών και εμπορικών υποθέσεων της ελληνικής Πρεσβείας στο Λονδίνο.

Αναλυτικά, περίπου 23.000 εταιρείες και 22.500 διευθυντές είναι ενεργοί και εξ αυτών, περίπου 8.200 είναι ελληνικής υπηκοότητας, ενώ οι υπόλοιποι εμφανίζονται ως Βρετανοί, Κύπριοι και άλλων υπηκοοτήτων. Από το 2009 μέχρι το 2016, παρατηρείται μια σταθερή αύξηση της σύστασης εταιρειών με διευθυντές ελληνικής καταγωγής. Η τάση αυτή ακολουθεί τη γενικότερη τάση αύξησης της ίδρυσης εταιρειών στο ΗΒ, με ρυθμό, όμως, υψηλότερο από το μέσο όρο, ιδίως για διευθυντές ελληνικής υπηκοότητας. Επίσης, ακολουθεί το ρυθμό αύξησης της έλευσης και εγκατάστασης στο ΗΒ, Ελλήνων εργαζομένων, όπως αυτός αποτυπώνεται από τα επίσημα στοιχεία έκδοσης Αριθμού Κοινωνικής Ασφάλισης σε Έλληνες πολίτες.  Ενδεικτικά, ο αριθμός των εταιρειών με διευθυντές ελληνικής υπηκοότητας που συστάθηκαν το 2016 ήταν σχεδόν τετραπλάσιος του αντίστοιχου του 2009.

Τουρισμός και Ναυτιλία

Στον τομέα του τουρισμού η χώρα μας είναι από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς αναψυχής των βρετανών. Το Η.Β. κατατάσσεται στη δεύτερη θέση, τόσο σε όρους τουριστικών αφίξεων όσο και εισπράξεων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, το 2017 αποτέλεσε ορόσημο, καθώς έσπασε το φράγμα των 3 εκατ. τουριστών από το ΗΒ. Οι βασικοί δίαυλοι μέσω των οποίων είναι δυνατό να επηρεαστεί ο ελληνικός τουριστικός κλάδος από το Brexit, περιλαμβάνουν τη μείωση του πραγματικού εισοδήματος των νοικοκυριών στο Η.Β. ως αποτέλεσμα π.χ. μόνιμης απώλειας προϊόντος-εισοδήματος, σε συνδυασμό με άνοδο του πληθωρισμού και υποτίμηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας της στερλίνας έναντι του ευρώ.

Στον τομέα της ναυτιλίας, παραδοσιακά, η ελληνική ναυτιλία είχε ισχυρή παρουσία στο Η.Β. Περίπου 60 ελληνικές εταιρίες διαθέτουν γραφεία αντιπροσώπευσης στο Λονδίνο τα οποία δραστηριοποιούνται τόσο προς την βρετανική όσο και την διεθνή αγορά. Τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα είχε επιτύχει μερικό επαναπατρισμό ναυτιλιακών εταιρειών μέσω κινήτρων, αλλά και δυσμενών αλλαγών στο βρετανικό φορολογικό καθεστώς (non-doms). 

Στο πλαίσιο των μετά την Έξοδο σχέσεων, ο τομέας βρίσκεται στην κορυφή του ενδιαφέροντος, από βρετανικής πλευράς, καθώς το City προσφέρει ένα μεγάλο πλέγμα χρηματοδοτικών, ασφαλιστικών και νομικών υπηρεσιών προς τη ναυτιλία, τις οποίες επιθυμεί να συνεχίσει να παράσχει όσο το δυνατόν απρόσκοπτα.  Αντίθετα, ευκαιρίες θα μπορούσαν να παρουσιαστούν στο ενδεχόμενο ενός «σκληρού» Brexit, ιδίως στον κλάδο υπηρεσιών, καθώς, σε μια τέτοια περίπτωση, πολλές εταιρείες με έδρα το ΗΒ θα πρέπει να ιδρύσουν θυγατρικές σε χώρες της ΕΕ και να μετακινήσουν προσωπικό σε αυτές τις χώρες για να είναι σε θέση να συνεχίσουν να παρέχουν τις υπηρεσίες αυτές σε πελάτες εντός ΕΕ. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι ο κλάδος χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, ο ασφαλιστικός κλάδος και ο κλάδος υποστηρικτικών υπηρεσιών προς τις επιχειρήσεις.

Διμερές εμπόριο

Το διμερές εμπόριο Ελλάδας – Ηνωμένου Βασιλείου χαρακτηρίζεται από μια αντιστροφή ρόλων, σε σχέση με τις εμπορικές σχέσεις του ΗΒ εν γένει. Ενώ το ΗΒ υστερεί στο εμπόριο αγαθών και υπερτερεί στο εμπόριο υπηρεσιών, στην περίπτωση της Ελλάδας συμβαίνει το αντίστροφο. Η Ελλάδα απολαμβάνει ένα υψηλό πλεόνασμα στο εμπόριο υπηρεσιών και ένα συρρικνούμενο έλλειμμα στο εμπόριο αγαθών.

Το ανωτέρω αποτέλεσμα προκύπτει κυρίως χάρις στον τουρισμό και τη ναυτιλία, οι οποίοι συνεισφέρουν σημαντικά στο διμερές εμπόριο. Επίσης, δυνητικά, ως θετικός παράγοντας αύξησης των διμερών εμπορικών δεσμών μπορεί να αποτελέσει η αυξημένη μετά το 2009 παρουσία Ελλήνων στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αντίθετα, παράγων αβεβαιότητας είναι η επικείμενη Έξοδος του ΗΒ από την Ε.Ε., καθώς δύναται να αποτελέσει απειλή για πολλούς κλάδους του εμπορίου, εάν η συμφωνία μεταξύ Ε.Ε.-Η.Β. κινηθεί προς την κατεύθυνση της διάρρηξης των υφιστάμενων δεσμών.

Επενδύσεις της Ελλάδας στο Ηνωμένο Βασίλειο

Όσον αφορά στις ελληνικές επενδύσεις στο ΗΒ, σύμφωνα με στοιχεία του Enterprise Greece το απόθεμα αυτών, το 2015, ανερχόταν σε 623 εκατ. ευρώ. Σημαντικότερες αυτών οι επενδύσεις του ομίλου ΒΙΟΧΑΛΚΟ (Bridgewater Aluminium) και των Πλαστικών Θράκης (Don & Low). Ισχυρή ελληνική παρουσία υπάρχει, επίσης, στον κλάδο λιανικής, τάση που συνδέεται με τον αυξημένο αριθμό Ελλήνων. Σύμφωνα με το βρετανικό Υπουργείο Διεθνούς Εμπορίου (DIT), στη πενταετία 2011 -16 καταγράφεται χαμηλή, όσον αφορά τον αριθμό σχεδίων, εισροή επενδύσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο από την Ελλάδα.

Επενδύσεις του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ελλάδα

Στον τομέα των επενδύσεων ένας σημαντικός αριθμός βρετανικών εταιριών έχουν επενδύσει στη χώρα μας σε τομείς όπως οι τηλεπικοινωνίες (Vodafone),  το λιανικό εμπόριο (Dixon’s –Κωτσόβολος), η υγεία (BC Partners και CVC Capital) ο τουρισμός, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες κλπ. Πέραν των επενδύσεων των βρετανικών εταιρειών, ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης και ο τομέας των επενδύσεων ιδιωτών στον κλάδο των ακινήτων και δη της θερινής κατοικίας.

Σημειώνεται, εξάλλου, ότι το Λονδίνο αποτελεί βασική πηγή κεφαλαίων για ομολογιακές εταιρικές εκδόσεις, καθώς και αναζήτησης επενδυτών, χρηματοοικονομικών ή μη. Σημειώνεται ότι ποσοστό 44% περίπου των ελληνικών ομολόγων διακινείται μέσω Λονδίνου.

Προοπτική ανάπτυξης διμερούς εμπορίου αγαθών και υπηρεσιών

Η βρετανική αγορά είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη και ανταγωνιστική και η προσέγγισή της απαιτεί μεθοδικότητα. Παρότι τα παραδοσιακά ελληνικά προϊόντα είναι γνωστά, υπολείπονται από τα ομοειδή των βασικών ανταγωνιστών στις τεχνικές προώθησης και πώλησης. Η στήριξη των προϊόντων που έχουν παρουσία στην αγορά είναι επιβεβλημένη προκειμένου να αντιμετωπισθεί η υποχώρηση των μεριδίων αγοράς. Πέραν των παραδοσιακών μεθόδων προβολής, σημαντικό ρόλο μπορεί να διαδραματίσει η χρησιμοποίηση νέων πρωτοποριακών-καινοτόμων συσκευασιών στα παραδοσιακά προϊόντα και η εισαγωγή νέων προϊόντων, τα οποία θα διευρύνουν τα μερίδια αγοράς. Σημαντικό ρόλο στην αύξηση των ελληνικών εξαγωγών μπορεί να διαδραματίσει επίσης η ποιοτική διαφοροποίηση των εξαγώγιμων προϊόντων και η προβολή αυτής.

Ο ανταγωνισμός των ελληνικών προϊόντων στα τρόφιμα και ποτά (τα οποία καλύπτουν ποσοστό 30% περίπου των εξαγωγών μας στο Η.Β.) προέρχεται,

-Για τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, κυρίως από Ισπανία και δευτερευόντως από Ιταλία και Γαλλία

-Γαλακτοκομικά από Γερμανία, Γαλλία, Δανία και από την εγχώρια παραγωγή

-Αλιεύματα και προϊόντα ιχθυοκαλλιέργειας από Γαλλία και Τουρκία

-Ελαιόλαδο και ελιές από Ισπανία και Ιταλία

-Κρασί από Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Χιλή, Αυστραλία, Ν. Ζηλανδία και ΗΠΑ

Τομείς που παρουσιάζουν ενδιαφέρον και μπορούν να αποτελέσουν στόχους για τις ελληνικές εξαγωγές περιλαμβάνουν:

-Τρόφιμα και ποτά

-Φάρμακα

-Καλλυντικά και Προϊόντα προσωπικής υγιεινής

-Οικοδομικά υλικά

-Προϊόντα αλουμινίου, χαλκού και σιδήρου

-Πλαστικά

-Εφαρμογές λογισμικού

Η εκπόνηση ενός συνολικού εθνικού σχεδίου προβολής και προώθησης των προϊόντων στην αγορά του Η.Β. μπορεί να επιφέρει πολλαπλασιαστικά θετικά αποτελέσματα στο διμερές ισοζύγιο.

Λαμβάνοντας υπόψη τις τρέχουσες οικονομικές εξελίξεις της χώρας και της ρευστότητας του οικονομικού περιβάλλοντος για το 2018 λόγω της πορείας του ΗΒ προς την Έξοδο από την ΕΕ, κρίνεται σκόπιμο ότι πιθανές ειδικές εκδηλώσεις για την προβολή της οικονομίας γενικά είτε κάποιων κλάδων ειδικότερα, θα πρέπει να είναι κατά το δυνατόν στοχευμένες ως προς το θέμα και το κοινό στο οποίο απευθύνονται.

Η αποχώρηση του Η.Β. από την Ε.Ε. θα μπορούσε ενδεχομένως να έχει αρνητικό αντίκτυπο στο διμερές εμπόριο αγαθών. Μια ισχυρή μείωση των ελληνικών εξαγωγών θα επέφερε αισθητή μείωση του ονομαστικού ΑΕΠ της Ελλάδας. Στο εμπόριο αγαθών, ισχυρές επιπτώσεις θα αναμένονταν μόνο στην περίπτωση εισαγωγής δασμών και τελωνειακών ελέγχων (επαναφορά σε καθεστώς ΠΟΕ). Στον τομέα υπηρεσιών, ο τουρισμός και η ναυτιλία αποτελούν τους δύο βασικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας που ενδεχομένως επηρεαστούν αρνητικά από το Brexit.