Σχέδιο ολιστικής διαχείρισης και ανάπτυξης της Αρχαίας Κορίνθου

Την ολιστική και ενιαία ανάδειξη και διαχείριση της Αρχαίας Κορίνθου δρομολογεί το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, με στόχο την ενίσχυση της αναγνωσιμότητας του οργανωμένου αρχαιολογικού χώρου, τη βελτίωση της επισκεψιμότητάς του, αλλά και τη λειτουργική σύνδεση του με το τουριστικό προϊόν της περιοχής και την τοπική οικονομία.

Το επικαιροποιημένο στρατηγικό σχέδιο για την αποκατάσταση και ανάδειξη του πολιτιστικού αποθέματος, του φυσικού και του δομημένου περιβάλλοντος στον ευρύτερο αρχαιολογικό χώρο και στον οικισμό της Αρχαίας Κορίνθου, παρουσιάστηκε σε ευρεία σύσκεψη υπό την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, με τη συμμετοχή της Διευθύντριας της Αμερικανής Σχολής Κλασικών Σπουδών Αθηνών (ASCS) Δρ Bonna Wescoat, του Διοικητικού Διευθυντή της ASCS Παντελή Πάνου και του Δημάρχου Κορινθίων Βασίλη Νανόπουλου.

Όπως δήλωσε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, «Η προστασία και η ολιστική ανάδειξη της Αρχαίας Κορίνθου, σημαντικής πόλης και κρίσιμου εμπορικού κόμβου του αρχαίου κόσμου, μέσα από  την σύγχρονη, συνεκτική θεώρηση των μνημείων, σε σύνδεση με το παρελθόν και το παρόν της πόλης, βρίσκεται στο επίκεντρο του στρατηγικού σχεδίου διαχείρισης που έχουν εκπονήσει το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και η Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών, η οποία δραστηριοποιείται στον αρχαιολογικό χώρο από τον 19ο αιώνα. Στόχος μας είναι μέσα από την ιεράρχηση των μνημειακών συνόλων, την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων, τη σύνδεση των διάσπαρτων μνημείων και τη βελτίωση της προσβασιμότητάς τους, να ενισχυθεί η επισκεψιμότητα στον πυρήνα του αρχαιολογικού χώρου, να δημιουργηθούν νέοι πόλοι πολιτιστικού ενδιαφέροντας εντός αυτού, συμβάλλοντας συνολικά στην αναβάθμιση της εμπειρίας του επισκέπτη, αλλά και της σύνδεσης του αρχαιολογικού χώρου με την τοπική κοινωνία και οικονομία. Με την τοπική Έφορο, τον Δήμαρχο και τη Διεύθυνση της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών, καθορίσαμε τα επόμενα βήματα, τα χρονοδιαγράμματα των ενεργειών μας, ώστε στις αρχές Φεβρουαρίου 2023, το masterplan μαζί με τις μελέτες για το πωλητήριο του Οργανισμού Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (ΟΔΑΠ) και το Αγωνοθετείο της Νότιας Στοάς, να εισαχθούν στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, για την κατά νόμο, γνωμοδότηση. Αξιοποιώντας τη διαχρονικά εξαιρετική συνεργασία του ΥΠΠΟΑ με την Αμερικανική Σχολή, αλλά και με τον Δήμο Κορινθίων, δημιουργούμε το πλαίσιο αρχών και δράσεων για την Αρχαία Κόρινθο στη βάση μιας βιώσιμης αναπτυξιακής προσέγγισης της πολιτιστικής της παρακαταθήκης».

Στρατηγικό Σχέδιο Διαχείρισης Αρχαίας Κορίνθου

Βασικοί άξονες του Διαχειριστικού Σχεδίου είναι η σύνδεση των διάσπαρτων μνημείων με στόχο την ανάδειξη της ταυτότητας και της πολιτισμικής συνέχειας του τόπου, η ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων μέσω της διασφάλισης της προσβασιμότητας, η οργάνωση αναγκαίων χώρων στάθμευσης, ο επανακαθορισμός των εισόδων του πυρήνα του αρχαιολογικού χώρου και η αναδιοργάνωση του δημόσιου χώρου στο κέντρο του οικισμού. Ανάμεσα στις προτάσεις παρέμβασης είναι η ενοποίηση του αρχαιολογικού χώρου του Ωδείου και του Θεάτρου με κατάργηση της ενδιάμεσης οδού, η απελευθέρωση του σημερινού χώρου στάθμευσης και η διαμόρφωση, στο λόφο Ξενία, υπαίθριου χώρου συνάθροισης κοινού, η δημιουργία «Βόρειου Αρχαιολογικού Πάρκου» με το Ασκληπιείο, το Γυμνάσιο και την Αυλή της Λέρνας και σύνδεση με τα Λουτρά Αφροδίτης και του χαμάμ του Κιαμήλ Μπέη. Προτείνονται μέτρα λειτουργικής και αισθητικής αναβάθμισης της πλατείας και των οδών σε επαφή με τον αρχαιολογικό χώρο.

Οι προτεινόμενες πορείες εντός του αρχαιολογικού χώρου, οι οποίες διαμορφώθηκαν σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κορινθίας και την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών, έχουν ως στόχο την ανάδειξη των μνημείων και των συνόλων και μέσω του φωτισμού, αλλά και τη βελτίωση της επισκεψιμότητας. Προτείνεται η ανάπλαση της εξόδου από την οδό Λεχαίου με ανάδειξη της μνημειακής της διάστασης, η δημιουργία αναβατορίου για πρόσβαση ΑμεΑ και η δημιουργία στάσης και πλατώματος σύνδεσης με την είσοδο στο Παλιό Μουσείο.

Κτηριακό συγκρότημα Παλαιού Μουσείου

Το κτηριακό συγκρότημα του Παλαιού Μουσείου, το οποίο λειτουργεί ως αποθηκευτικός χώρος της ASCS, προβλέπεται να αποκατασταθεί –η μελέτη έχει δρομολογηθεί από το ΥΠΠΟΑ για τις αρχές του 2023- και να μετατραπεί σε προσωρινό εκθεσιακό χώρο για τις εκατοντάδες ρωμαϊκές τοιχογραφίες, που έχουν βρεθεί στις ανασκαφές. Το κτήριο του συγκροτήματος που περιγράφεται ως «Επιγραφικόν» προβλέπεται να αποκατασταθεί και να διαμορφωθεί σε πωλητήριο και αναψυκτήριο του ΟΔΑΠ.

Νότια Στοά

Για τη Νότια Στοά, ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της Αγοράς, είναι σε εξέλιξη αρχιτεκτονική μελέτη για την προστασία, αποκατάσταση και ανάδειξη του οικοδομικού συγκροτήματος, που θα επιτρέψει τη διαχείριση του μνημείου ως συνόλου και σε εναρμόνιση με τις προτάσεις διαχείρισης του κεντρικού αρχαιολογικού χώρου. Στο Αγωνοθετείο, ένα από τα δωμάτια της Νότιας, προβλέπεται η κατασκευή στεγάστρου για την προστασία του ψηφιδωτού του και την πρόσβαση σε αυτό. Η μελέτη, που έχει εκπονηθεί από την ΑΣΚΣ, αναμένεται να υποβληθεί στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.

Λόφος Ξενία

Ενας νέος εκθεσιακός-μουσειακός χώρος για να στεγάσει τις εκατοντάδες ρωμαϊκές τοιχογραφίες, πιθανότατα θα δημιουργηθεί στο Λόφο, σύμφωνα με την εξαγγελία της Υπουργού Πολιτισμού τον Απρίλιο του 2021, κατά την επίσκεψή της στις αρχαιολογικές αποθήκες της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Κόρινθο.

Σήμερα, στις σύγχρονες αρχαιολογικές αποθήκες της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Κόρινθο, συντελείται το ιδιαίτερα απαιτητικό έργο της αποκατάστασης των ρωμαϊκών τοιχογραφιών, οι οποίες εντοπίστηκαν στις ανασκαφές που άρχισε το 1982 ο ιστορικός διευθυντής των ανασκαφών της Κορίνθου Δρ Charles Williams, στην ανατολική περιοχή του θεάτρου της Αρχαίας Κορίνθου. Οι ανασκαφές, που διήρκεσαν μέχρι το 2011, παρήγαγαν, μεταξύ άλλων ευρημάτων, περίπου 120.000 θραύσματα τοιχογραφιών προερχόμενα από διάφορα κτήρια της ρωμαϊκής περιόδου.

Η συγκεκριμένη χωροθέτηση του εκθεσιακού χώρου στον Λόφο κρίνεται ως η πλέον κατάλληλη, καθώς βρίσκεται σε άμεση σύνδεση με τον πυρήνα του αρχαιολογικού χώρου, εντάσσεται στο δίκτυο περιπατητικών διαδρομών και έχει κομβική θέση για τη δημιουργία χώρων αναψυχής και πολιτισμού. Ομάδα εργασίας έχει αναλάβει, μέχρι τέλος Ιανουαρίου, να καταθέσει την τελική πρόταση προκειμένου να εισαχθεί προς συζήτηση στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, μαζί με το συνολικό διαχειριστικό σχέδιο.

Η Διευθύντρια της Αμερικανής Σχολής Κλασικών Σπουδών Αθηνών Bonna Wescoat, ανέπτυξε στη συζήτηση το όραμα της Σχολής για την Αρχαία Κόρινθο στη βάση των αρχών του στρατηγικού σχεδίου, για τη δημιουργία ενός αρχαιολογικού χώρου πρότυπου βιώσιμης ανάπτυξης,  με επίκεντρο την τέχνη. Μετά τη σύσκεψη ο Γενικός Διευθυντής της Σχολής Παντελής Πάνος, δήλωσε: «Η συνεργασία μας  ήταν πάρα πολύ σημαντική για τον συντονισμό των ενεργειών μας, γιατί ο αρχαιολογικός χώρος χρήζει μιας ουσιαστικής βελτίωσης. Συζητήσαμε το masterplan, που αφορά στην ανάδειξη και περαιτέρω βελτίωση της εμπειρίας του επισκέπτη, στον αρχαιολογικό χώρο της Κορίνθου, αλλά και την κατασκευή ενός νέου Μουσείου που θα στεγάσει τις τοιχογραφίες που συντηρούνται αυτή τη στιγμή στη νέα αποθήκη που κατασκευάστηκε από την Αμερικανική Σχολή».

Ο Δήμαρχος Κορινθίων Βασίλης Νανόπουλος, δήλωσε: «Στη συνάντηση με την Υπουργό κ. Μενδώνη, την τοπική Εφορεία Αρχαιοτήτων και την Αμερικανική Σχολή, είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε διεξοδικά το στρατηγικό σχέδιο για την ανάπτυξη και την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων στην Αρχαία Κόρινθο. Δρομολογήθηκαν τα επόμενα βήματα, με σφιχτό χρονοδιάγραμμα, για να μπορέσουμε να ολοκληρώσουμε τις μελέτες σε επίπεδο αρμοδιότητας. Ο Δήμος έχει αναλάβει τη διαδικασία παραχώρησης χώρου, προκειμένου να μπορέσουν να υλοποιηθούν αυτά τα οποία προβλέπονται στο ενιαίο σχέδιο επί του οποίου έχουν συμφωνήσει το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και η Αμερικανική Σχολή».

Στη σύσκεψη συμμετείχαν επίσης, ο ΓΓ Πολιτισμού Γιώργος Διδασκάλου, ο Γενικός Διευθυντής της Αμερικανής Σχολής Κλασικών Σπουδών Αθηνών Παντελής Πάνος, η Πρόεδρος του Οργανισμού Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων Νικολέττα Βαλάκου, και υπηρεσιακά στελέχη του ΥΠΠΟΑ, η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Έλενα Κουντούρη, ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων Θέμης Βλαχούλης, ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Μελετών και Εκτέλεσης Έργων Μουσείων και Πολιτιστικών Κτηρίων Κωνσταντίνος Φρισήρας, η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κορίνθου Παναγιώτα Κασίμη.