Η αναβίωση του Κολοσσού της Ρόδου εγχείρημα με όραμα ειρήνης στη Μεσόγειο | Γιώργος Μπαρμπούτης

• Γράφει ο Γιώργος Μπαρμπούτης (*)

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού με το τόσο επίκαιρο θέμα "Τουρισμός και Ειρήνη", βρισκόμαστε μπροστά σε μια μοναδική ευκαιρία να εξετάσουμε πώς ο τουρισμός μπορεί να λειτουργήσει ως δύναμη ειρήνης και αλληλεγγύης, ιδιαίτερα στην ευαίσθητη περιοχή της Μεσογείου. Η Μεσόγειος υπήρξε ανέκαθεν ένας τόπος συνάντησης πολιτισμών, θρησκειών και λαών.

Ωστόσο, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα - όπως οι γεωπολιτικές εντάσεις, οι μεταναστευτικές ροές και η κλιματική αλλαγή απαιτούν νέες προσεγγίσεις και λύσεις που θα προάγουν την ειρήνη και τη συνεργασία. Ο τουρισμός, ως μια δραστηριότητα που φέρνει σε επαφή ανθρώπους από διαφορετικά μέρη του κόσμου, έχει τη δύναμη να γεφυρώσει τις διαφορές, να ενισχύσει την κατανόηση και να προωθήσει τη διεθνή φιλία.

Η Αναβίωση του Κολοσσού:  Όραμα για τον 21ο Αιώνα  

Ο αρχαίος Κολοσσός, ένα από τα Επτά Θαύματα του αρχαίου κόσμου, ήταν αφιερωμένος στον θεό Ήλιο και αντιπροσώπευε την ελευθερία και την ειρήνη που ακολούθησαν την επιτυχημένη άμυνα της Ρόδου ενάντια στον Δημήτριο τον Πολιορκητή την Ελληνιστική εποχή. Το άγαλμα αυτό, με το γιγάντιο μέγεθός του, στεκόταν περήφανα στην είσοδο της πόλης της Ρόδου, καλωσορίζοντας τους επισκέπτες από όλο τον τότε γνωστό κόσμο.

Σήμερα, το όραμα της αναβίωσης του Κολοσσού οφείλει να πάρει μια νέα διάσταση, αντανακλώντας τις αξίες που χρειάζεται περισσότερο από ποτέ η εποχή μας: την ειρήνη, τη φιλία και τη συνεργασία μεταξύ των λαών. Ο νέος Κολοσσός, αντί να αποτελεί απλώς μια στείρα αναπαράσταση του αρχαίου θαύματος, θα μπορούσε να είναι ένα σύγχρονο σύμβολο ειρήνης, ένα παγκόσμιο σημείο αναφοράς που θα υπενθυμίζει την ανάγκη για διάλογο και συνύπαρξη.

Αυτό το εγχείρημα οφείλει να αποτελέσει ένα σημαντικό τουριστικό αξιοθέατο, προσελκύοντας επισκέπτες από όλο τον κόσμο, αλλά και να λειτουργήσει ως ένας χώρος συνάντησης πολιτισμών, ένας χώρος όπου θα διεξάγονται διεθνή συνέδρια και εκδηλώσεις με επίκεντρο την ειρήνη και την αειφόρο ανάπτυξη. Ο νέος Κολοσσός της Ρόδου θα πρέπει  να φιλοξενήσει ένα Θεματικό Μουσείο, αφιερωμένο στην ιστορία του αρχαίου Κολοσσού και στις αξίες του, καθώς και ένα Διεθνές Κέντρο Ειρήνης, όπου θα προάγεται ο διάλογος και η συνεργασία σε παγκόσμιο επίπεδο.

ΟΔΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑΤΟΣ

1. Ιδέα – Όραμα 

Ο Κολοσσός είναι ο αιώνιος μύθος που «φέρει» η Ρόδος, στον οποίο επιχειρείται να επαναπροσδωθεί υπόσταση, χωρίς όμως να αλλοιωθεί με τη δημιουργία ενός στείρου και αναχρονιστικού αντιγράφου (Replica του αγάλματος) με αρχαιολογικές προεκτάσεις.

Φιλοσοφία και φιλοδοξία του εγχειρήματος είναι να αποτελέσει εξελικτική ιδεολογική συνέχεια του αρχαίου, το οποίο ήταν αφιερωμένο στο θεό Ήλιο, την ειρήνη και την ελευθερία, επίσης να προσλάβει πανεθνικό χαρακτήρα και να υποβληθεί, ως ελληνικό επισφράγισμα των πανανθρώπινων και διαχρονικών ιδεών της οικουμενικής ειρήνης, της φιλίας και της συναδέλφωσης των λαών, με προοπτική να εξελιχθεί σε παγκόσμιο ορόσημο και σημείο αναφοράς.

2. Υλοποίηση  (Παγκόσμιος Διαγωνισμός )

Η σύλληψη του εγχειρήματος επιβάλλεται να στηριχθεί στην κατασκευή ενός σύγχρονου αρχιτεκτονικού δημιουργήματος, με καλλιτεχνική έκφραση και διαστάσεις καινοτόμου και βιώσιμου τεχνικού επιτεύγματος, οπτικής και εκδοχής 21ου αιώνα, που θα σέβεται άρρηκτα το μέτρο, την αρμονία, το ιστορικό και πλούσιο πολιτιστικά αρχιτεκτονικό περιβάλλον του τόπου. 

Το έργο αυτό ενδείκνυται να προκύψει από το αποτέλεσμα ενός ανοιχτού παγκόσμιου διαγωνισμού, προκειμένου να δημιουργηθεί μία πλούσια δεξαμενή και να εισρεύσει το μέγιστο των αρχιτεκτονικών ιδεών για την κατασκευή του. 

Διεθνής Επιτροπή Αξιολόγησης 

Οι καλύτερες των προτάσεων προτείνεται να αξιολογηθούν και να προκριθούν από μία τοπική και διεθνή Επιτροπή Επιλογής (Αξιολόγησης), που θα συγκροτηθεί από εξέχουσες προσωπικότητες, προερχόμενες από τους χώρους του πολιτισμού, των γραμμάτων, των τεχνών, των επιστημών, της τεχνολογίας και της πολιτικής. Η Επιτροπή επιλογής προτείνεται να τεθεί υπό την αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας, για την εξασφάλιση της παγκόσμιας αναγνωρισιμότητας, του διεθνούς κύρους και της απόλυτης διαφάνειας των διαδικασιών. Με αυτόν τον τρόπο, το έργο θα έχει τη δυνατότητα να τεθεί υπό τη σκέπη της UNESCO και άλλων πολιτιστικών φορέων, ακολουθώντας τα υπάρχοντα ανεκτίμητης αξίας μνημεία μας και να προσελκύσει κεφάλαια από ιδρύματα, χορηγούς, Έλληνες και φιλέλληνες πολίτες.  

3. Προτεινόμενα  Έργα - Αποφυγή  Εμπορευματοποίησης

Προκειμένου να εκλείψει η οποιαδήποτε πιθανότητα εμπορευματοποίησης του έργου, προτείνεται τα χρήματα από τα μελλοντικά έσοδα να επανεπενδύονται προς την κατεύθυνση της διάδοσης της ειρήνης και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, με τη δημιουργία:

Α) ενός διαδραστικού Θεματικού Μουσείου για τον αρχαίο Κολοσσό και την ιστορία του

Β) ενός Αρχαιολογικού Ερευνητικού Κέντρου, αλλά και μίας Ακαδημαϊκής Έδρας Κολοσσού, που θα υποβοηθά την έρευνα και τη μελέτη των μελλοντικών γενεών των νέων επιστημόνων αρχαιολόγων - ερευνητών σε θέματα, που αφορούν στην τοποθεσία ή στα πιθανά μελλοντικά ευρήματα του αρχαίου θαύματος, σύμφωνα με τα εκάστοτε νέα επιστημονικά δεδομένα και

Γ) την ίδρυση ενός Διεθνούς Κέντρου Έδρας Μεσογειακής Ειρήνης, που θα στεγάζει έναν εξαιρετικό πολιτιστικό πολυχώρο, τεχνολογικά προηγμένο, ο οποίος θα περιέχει συνεδριακό και εκθεσιακό κέντρο, αμφιθέατρο, αίθουσα συναυλιών και θα φιλοξενεί διεθνούς εμβέλειας διοργανώσεις και εκδηλώσεις. 

Εξεύρεση Πόρων –Χρηματοδότηση

Προς την κατεύθυνση της συλλογής οικονομικών πόρων, προτείνεται το έργο να αυτοχρηματοδοτηθεί μέσω της κινητοποιήσεως διακεκριμένων προσωπικοτήτων (Πρεσβευτών της Ιδέας), που θα ηγηθούν της διενέργειας μιας Διεθνούς Εκστρατείας Εξεύρεσης Πόρων η οποία θα συγκεντρώσει χρήματα από πηγές όπως:

• χορηγίες από Ιδρύματα της Ελλάδος και του εξωτερικού,
• επιδοτήσεις από επίσημους φορείς και Διεθνείς Οργανισμούς, όπως την UNESCO, την Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλους
• υποστηρίξεις τοπικών Αρχών
• δωρεές από εύπορους Έλληνες, ομογενείς της διασποράς, αλλά και φιλέλληνες πολίτες απανταχού της γης, που θα επιθυμούσαν να συνδράμουν προς όφελος της υλοποίησης της ιδέας.
  
  

5. Επικοινωνιακή  Στρατηγική

Η επικοινωνιακή στρατηγική θα  πρέπει  να χαραχθεί με βασικό στόχο, αφενός μεν τη μεγιστοποίηση της δημοσιότητας του εγχειρήματος και αφετέρου την εξεύρεση των πόρων, μέσω:

• Της δημιουργίας Διεθνούς εκστρατείας Δημοσίων Σχέσεων, με σκοπό την παγκόσμια πρόκληση ενδιαφέροντος, την ενημέρωση και τη διατήρηση επαφών με τα διεθνή Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας.  
• Της κινητοποίησης διαπρεπών Ελλήνων και διεθνών προσωπικοτήτων, καλλιτεχνών και διασημοτήτων, που θα υποστηρίξουν το έργο διεθνώς ως πρεσβευτές του.

6. Παραδείγματα – Βέλτιστες Πρακτικές

Προς αποφυγή ασαφειών αξίζει να αναφερθούν μερικά μόνο παραδείγματα από έργα ορόσημα που προσέδωσαν αίγλη και θαυμασμό στις πόλεις - χώρες που τα επεχείρησαν:

• Η νέα Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας (www.bibalex.org)  
• Η Όπερα του Sydney (www.sydneyoperahouse.com)
• Το Μουσείο Guggenheim στο Μπιλμπάο (www.guggenheim.org)
• Το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης ( www.theacropolismuseum.gr)
• αλλά και άλλα πολλά  έργα-θαύματα, όπου έχουν κατασκευασθεί δημιούργησαν σημαντικές πολιτιστικές υπεραξίες. 

7. Μεσογειακή Έδρα Ειρήνης 

Υπέρτατη πρόκληση αποτελεί η εδραίωση της πεποίθησης, ότι μπορεί μακροπρόθεσμα η Ρόδος, να διεκδικήσει, διεθνώς, τη φήμη του «Ουδέτερου Νησιού της Ειρήνης», ενός συμβολικού «Νταβός», ειρηνικής επίλυσης διαφορών στη Μεσόγειο και όχι μόνο. Μέσω δε της σημειολογικής δημιουργίας του εγχειρήματος της Αναβίωσης του Κολοσσού, να μεγιστοποιήσει εξόχως σημαντικά οφέλη. 

Η Ρόδος, με την πολυπολιτισμική της ταυτότητα και την εξέχουσα στρατηγική της θέση, στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων, καθίσταται ιδανική έδρα γεφύρωσης ιδεών και πολιτισμών, εδραίωσης ελεύθερου διαλόγου, καθώς και προώθησης του οικουμενικού και διαχρονικού ιδανικού της ειρήνης και της συναδέλφωσης των λαών.

ΠΟΛΥΔΙΑΣΤΑΤΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ EΓΧΕΙΡΗΜΑΤΟΣ ΚΟΛΟΣΣΟΥ

Όπως διαπιστώνεται, το εγχείρημα αναπτύσσεται προοδευτικά σε τρεις σημαντικούς πυλώνες με γνώμονα την αειφορία:

1. Ο πρώτος, με την έννοια ενός αξιοθαύμαστου Αρχιτεκτονικού Οροσήμου (Architectural Landmark) του νησιού, προσφερόμενου για υγιή και βιώσιμη τουριστική αξιοποίηση.
2. Ο δεύτερος, με την έννοια ενός πρωτοποριακού Πολιτιστικού Επιτεύγματος (Cultural Achievement) του 21ου Αιώνα με τη δημιουργία ενός τεχνολογικά προηγμένου μουσειακού συγκροτήματος, που θα ενσωματώνει Αρχαιολογικούς Ερευνητικούς χώρους, Συνεδριακό Κέντρο, Αίθουσες Συναυλιών για  διεθνούς εμβέλειας  πολιτιστικές εκδηλώσεις και δρώμενα.
3. Ο τρίτος, Διπλωματικός, που σε μακροπρόθεσμο χρονικό επίπεδο θα στοχεύει στη δημιουργία μίας Μεσογειακής Έδρας Ειρήνης (Mediterranean Venue of Peace) στο νησί προσφέροντας έτσι σημαντικά οφέλη στις διεθνείς μας σχέσεις.

Οφέλη και Πλεονεκτήματα

Ένα τέτοιο εγχείρημα θα έχει την δυνατότητα να προσφέρει σημαντικότατα ευεργετήματα στην Ελλάδα σε πολλαπλά επίπεδα, αποστέλλοντας στην παγκόσμια κοινότητα ένα μήνυμα δυναμικής παρουσίας της χώρας στις διεθνείς εξελίξεις και επιβεβαιώνοντας τη σύγχρονη εξελικτική προοπτική του ελληνικού πολιτισμού. 

• Ως έργο τουρισμού, εξασφαλίζει δημοσιότητα και απήχηση, επανατοποθετεί τη Ρόδο και την Ελλάδα δυναμικά στον παγκόσμιο χάρτη, δημιουργεί διαφοροποιημένη ζήτηση για τον προορισμό, προωθεί την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, υποβοηθά την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και αποφέρει σημαντικότατες προσόδους.
• Ως επίτευγμα πολιτισμού, προκαλεί το ενδιαφέρον της παγκόσμιας  κοινότητας, συμβάλλει στην αξιοποίηση των Εθνικών μας Θησαυρών και συνεισφέρει στην ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. 
• Ως έργο διπλωματίας, αναμένεται να αποτελέσει ηχηρή απάντηση, σε όσους αμφισβητούν τα σύνορα της Ελλάδας και της Ενωμένης Ευρώπης, ενισχύοντας το αίσθημα της εθνικής μας υπερηφάνειας και καθιστώντας τη Ρόδο οικουμενικό πομπό μηνυμάτων παγκόσμιας ειρήνης σε διεθνές επίπεδο.

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΕΙΦΟΡΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑΤΟΣ 

H στρατηγική τοποθέτηση του εγχειρήματος της Αναβίωσης του Κολοσσού στον πυρήνα της αειφορικής προσέγγισης καθίσταται επιβεβλημένη. Δημιουργεί τις κατάλληλες προϋποθέσεις, ώστε η χώρα μας να εναρμονιστεί και να συμβάλει καθοριστικά στους αναπτυξιακούς στόχους βιωσιμότητας και αειφορίας της Ατζέντας 2030, που θεσπίσθηκαν από τα Ηνωμένα Έθνη και υιοθετήθηκαν από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού, την UNESCO και την Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Ο μετασχηματισμός του κόσμου ξεκινά από τον δικό μας μετασχηματισμό, την αλλαγή που επιθυμούμε να φέρουμε στον τόπο μας, μέσα από έργα, όπως το προτεινόμενο. Όπως αναφέρθηκε είναι ένα σχέδιο δράσης, που επιθυμεί κι επιδιώκει την ευημερία, την ειρήνη, τη συναδέλφωση και την ελεύθερη έκφραση και ροή των ιδεών, διαθέτοντας συγκεκριμένη στοχοθεσία:

• τη δημιουργία ενός αρχιτεκτονικού έργου, που εναρμονίζεται με τις αρχές της αειφορικής φιλοσοφίας και σέβεται το φυσικό, οικιστικό και πολιτιστικό περιβάλλον,
• την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη του τόπου και τη βελτίωση του βιοτικού του επιπέδου, καθώς θα προσφέρει αμέτρητες θέσεις εργασίας,
• την προώθηση της «δόμησης» μιας νέας, οικουμενικής και συλλογικής νοημοσύνης, μέσα από συνεργασίες Πανεπιστημίων και ιδρυμάτων πολλών χωρών,
• τη διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης σε εκπαιδευτικές δράσεις, που συνδέονται με τον πολιτισμό μας, τους μύθους και την ιστορία μας, την παράδοση και τις αξίες μας,
• τη δημιουργία μιας πρωτοπόρας υποδομής, ανοιχτής σε όλο τον κόσμο, μέσα από τη φιλοσοφία της συμπερίληψης όλων των ανθρώπων χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις,
• τη βελτίωση της κατάταξης της χώρας μας, ως προς τις επιδόσεις της στις καινοτόμες πρακτικές, σε σχέση με τις άλλες χώρες, 
  την προώθηση ειρηνικών και συνεργειακών δράσεων προκειμένου να αναδειχθεί η Ρόδος, σταυροδρόμι πολιτισμού και ειρήνης
• των λαών, μέσα από τη δημιουργία μίας Μεσογειακής Έδρας Ειρήνης.
• το μετασχηματισμό της πόλης της Ρόδου, ως δημιουργικής πόλης (creative city), που σύμφωνα με την Δημιουργική Έκθεση Οικονομίας 2030 (Creative Economy Report 2030), δύναται να αποτελέσει το έναυσμα της αντιευθραυστότητας, της αειφορικής ανάπτυξης και της αποκατάστασης του οικονομικού και πολιτιστικού ιστού της περιοχής και της Ελλάδας.   

ΟΡΑΜΑ ΕΙΡΗΝΗΣ ΓΙΑ ΕΝΑ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΚΟΣΜΟ 

Ενώνουμε το όραμα μας με αυτό του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, του  ΟΗΕ, της UNESCO, και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειμένου να είμαστε σε θέση να συγκλίνουμε στην οικουμενικότητα της συνολικής επίλυσης των παγκόσμιων προκλήσεων (5Ps) του 21ου Αιώνα: της Ειρήνης (Peace), των Ανθρώπων (People), της Ευημερίας (Prosperity), της Συνεργασίας (Partnership) και του Πλανήτη (Planet) για τη δημιουργία ενός καλύτερου μέλλοντος για όλους.

Το συγκεκριμένο εγχείρημα με όραμα την ειρήνη στη Μεσόγειο μπορεί να αποτελέσει πρότυπο παγκοσμίως, για την εδραίωση μίας κουλτούρας της ειρήνης, μέσω διεθνούς συνεργασίας, ενεργώντας για την επίτευξη ιδιαίτερα των στόχων 16 “Ειρήνη και Δικαιοσύνη” και 17 “Συνεργασία για τους στόχους” της Ατζέντας 2030. 

Σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ κ. Antonio Guterrez «Οι στόχοι για την Βιώσιμη Ανάπτυξη είναι το μονοπάτι που μας οδηγεί σε ένα κόσμο δικαιότερο, πιο ειρηνικό και ευημερούντα και σε έναν υγιή πλανήτη και αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση για αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών». 

(https://unric.org) 

Ο κ. Zurab Pololikashvili, ο Γ.Γ. του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού στο Παγκόσμιο Οικονομικό Forum του Davoς δήλωσε: «Η επιστροφή του τουρισμού προσφέρει την ευκαιρία να επανεπιβεβαιωθούν οι αξίες που αντιπροσωπεύουν τον τομέα δηλαδή η ειρήνη, η αλληλεγγύη και η διεθνής συνεργασία».  https://www.weforum.org/agenda/2022/05/tourism-not-just-about-travel-also-peace/

To 2024 το μήνυμα «Τουρισμός και Ειρήνη» βρίσκεται στο επίκεντρο ως θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Τουρισμού και είναι σαφές. https://www.unwto.org/events/world-tourism-day-2024.  Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο. Οφείλουμε να  επανεξετάσουμε το τουριστικό μας προϊόν και να γίνουμε ως τόπος καταλύτης αλλαγής, ώστε να μεταβούμε σε μια νέα εποχή για το νησί μας. Το συγκεκριμένο εγχείρημα με όραμα την ειρήνη στη Μεσόγειο μπορεί να καταστήσει τη Ρόδο παγκόσμιο πρότυπο για την εδραίωση μίας κουλτούρας πολιτισμού της ειρήνης, μέσω διεθνούς συνεργασίας. Μία Ρόδο «πόλη-φάρο» που θα εκπέμπει στο διηνεκές μηνύματα ελπίδας και αισιοδοξίας για την δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου στις επερχόμενες γενιές.

(*) Ο Γιώργος Μπαρμπούτης είναι στρατηγικός εμπειρογνώμων σε θέματα Marketing & Management με πολυετή προϋπηρεσία στον τουριστικό, ξενοδοχειακό  και πολιτιστικό τομέα.

Μετά από 25 χρόνια επισταμένης ενασχόλησης με την Αναβίωση του Κολοσσού, το έργο έχει προσαρμοσθεί στις σύγχρονες προκλήσεις https://colossusproject.org. 

Ως ιδρυτικό μέλος & Project Leader της Επιστημονικής Ομάδας Τουρισμού ΕΠΟΤ (Tourism Think Tank) https://epot.gr ενσωματώνουμε μία στρατηγική που συνδυάζει την πολιτιστική κληρονομιά με την αειφόρο ανάπτυξη, ενισχύοντας τον ρόλο της Ρόδου ως παγκόσμιο σύμβολο ειρήνης.