Γιορτές χωρίς... μουσεία

Γράφει ο Θερσίτης

Το παράδοξο γεγονός ότι οι γιορτές πέρασαν με τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους να παραμένουν κλειστά, καυτηριάζει με σχόλιό του ο αναγνώστης του tornosnews.gr, και ξεναγός, Θερσίτης.

Διαβάστε τι μας γράφει:

"Είναι Χριστούγεννα. Τα σχολεία έχουν κλείσει. Οι γονείς έχουν αργίες. Γιατί να μην πάνε με τα παιδιά τους σ’ ένα μουσείο; Απλό: γιατί τα μουσεία είναι κλειστά.

Είναι Χριστούγεννα. Οι άνθρωποι στις χώρες της Βόρειας Ευρώπης ψάχνουν κάπου να περάσουν ευχάριστα τις διακοπές τους. Γιατί να μην πάνε στην Αθήνα; Απλό: γιατί δε θα έχει σχεδόν τίποτα να κάνουν εκεί.

Ο Ναός του Ολυμπίου Διός, ανήμερα των Χριστουγέννων, άδειος από κόσμο, παρά την υπέροχη λιακάδα.

Το σημερινό μου σχόλιο αφορά στην απαράδεκτη κατάσταση του να είναι τα μουσεία και οι αρχαιολογικοί χώροι κλειστοί ακριβώς την εποχή που οι περισσότεροι πολίτες είναι σε θέση να τους απολαύσουν. Αφορά επίσης την ακόμη πιο απαράδεκτη κατάσταση μια χώρα -η οποία προσπαθεί να αυξήσει την τουριστική της κίνηση προσελκύοντας επισκέπτες εκτός εποχής- να κλείνει, εκείνη ακριβώς την εποχή, τους βασικούς πόλους έλξης αυτών των επισκεπτών. Κι αυτό σε μια περίοδο που η οικονομία της χώρας χρειάζεται ενίσχυση με κάθε τρόπο.

Παραδοσιακά, η Ελλάδα στηρίζει το τουριστικό της προϊόν το καλοκαίρι, πράγμα που γίνεται φανερό από τις προσλήψεις έκτακτου προσωπικούγια τη φύλαξη των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων από την άνοιξη ως το φθινόπωρο.

Όμως, μια χώρα η οποία θέλει να απολαμβάνει συνεχή ροή επισκεπτών, και, λόγω κλίματος, είναι σε θέση να το κάνει, θα έπρεπε να επενδύει στο να διατηρεί ανοιχτά τα αξιοθέατά της και τους χειμερινούς μήνες. Είναι απαράδεκτο σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι να κλείνουν μόλις στις τρεις, ενώ υπάρχει ακόμη άπλετο φως. Είναι ακόμη πιο απαράδεκτο τα μουσεία να κλείνουν την ίδα περίπου ώρα, ενώ θα μπορούσαν κάλλιστα να λειτουργούν ως αργά. Αυτή τη στιγμή, ο επισκέπτης, ιδίως εκείνος που έχει περιορισμένο χρόνο στη διάθεσή του, είναι αναγκασμένος να επιλέξει αν θα περάσει το πρωινό του σε ένα χώρο ή ένα μουσείο, ενώ αν τα μουσεία ήταν ανοιχτά το απόγευμα θα μπορούσε κάλλιστα να δει και τα δυο. Αντί γι αυτό είναι αναγκασμένος να περάσει το απόγευμά του σε μια ταβέρνα ή καφετέρια. Και δε θ’ αναφερθώ καν στο ανήκουστο να είναι τα μουσεία ανοιχτά αλλά με τις αίθουσες σπουδαιότατων συλλογών κλειστές, λόγω έλλειψης προσωπικού. Λυπάμαι, αλλά αυτό κατά την άποψή μου αποτελεί κακώς εννοούμενη οικονομία.

Βέβαια, θα μου πείτε, το να μένουν ανοιχτοί οι χώροι και οι συλλογές περισσότερη ώρα δε θα φέρει τα απαιτούμενα έσοδα στον κρατικό κορβανά. Σίγουρα, αν κανείς μετρά μόνο τα έσοδα από τα εισιτήρια. Όμως, δημιουργεί την εικόνα μιας πόλης με μια πληθώρα επισκέψιμων χώρων, μιας πόλης με κουλτούρα, μιας πόλης που αξίζει κανείς να την επισκεφθεί και έχει τόσα πολλά να κάνεις που δε θα τα προλάβεις όλα και θα πρέπει να ξανάρθεις. Και τα έμμεσα έσοδα από την αύξηση των επισκεπτών (ξενοδοχεία, εστιατόρια κτλ.) θα ήταν υπερπολλαπλάσια αυτών που οι κοντόφθαλμοι γραφειοκράτες μετρούν υπολογίζοντας τον πιθανό αριθμό εισιτηρίων. Πολύ περισσότερα ασφαλώς από τα έξοδα που οι ίδιοι γραφειοκράτες προσπαθούν να μειώσουν κάνοντας κακώς εννοούμενη οικονομία με απολύσεις προσωπικού.

Θα μοιραστώ μαζί σας μια προσωπική εμπειρία: αυτά τα Χριστούγεννα εργαζόμουν με ένα γκρουπ που είχε έλθει για ένα οχταήμερο πρόγραμμα με τίτλο «Χριστούγεννα στην Αθήνα». Ξέραμε ήδη βέβαια ότι οι χώροι θα ήταν κλειστοί τις μέρες των αργιών (25 και 26 Δεκέμβρη) κι έτσι το πρόγραμμα γι αυτές τις μέρες είχε διαμορφωθεί ανάλογα, με βόλτες στην Πλάκα και μια ημερήσια εκδρομή στην Αττική, όπου, όπως γίνεται αυτές τις μέρες, βρεθήκαμε μπροστά σε κλειδωμένες πόρτες και είδαμε το Μαραθώνα, τη Βραυρώνα και το Σούνιο από το φράχτη (η καφετέρια όμως του Σουνίου ήταν ανοιχτή!).

Τουρίστες, θαυμάζουν τον αρχαιολογικό χώρο της Βραυρώνας από το φράχτη!

Βλέπετε, οι επισκέπτες μου ήταν από εκείνους που προσπαθεί να προσελκύσει το Υπουργείο Τουρισμού, που ενδιαφέρονται για το πολιτιστικό προϊόν της χώρας, όχι από εκείνους που τα σπάνε στα νησιά. Ξαφνικά όμως, ανακοινώθηκε η απεργία των αρχαιοφυλάκων και μας μας περιόρισε το πρόγραμμα ακόμη περισσότερο. Το αποτέλεσμα ήταν πως αναγκαστήκαμε να καταφύγουμε σε ιδιωτικά μουσεία, τα οποία, σοφά σκεπτόμενα, είχαν τις πόρτες τους ανοιχτές.

Το μουσείο Μπενάκη, γεμάτο κόσμο, την Κυριακή, 27 Δεκεμβρίου.

Σχόλιο πρώτο: Αποτελεί διεθνή πρακτική τα μουσεία και οι αρχαιολογικοί χώροι να κλείνουν τις επίσημες αργίες. Για μια χώρα όμως που ουσιαστικά ζει από τον τουρισμό, μια τέτοια πρακτική είναι αδιανόητη. Αντίθετα, θα έπρεπε να δίνονται κίνητρα στο προσωπικό (και να προσλαμβάνονται έκτακτοι, αν χρειάζεται) με στόχο να μένουν οι χώροι και τα μουσεία ανοιχτά στις γιορτές. Και φυσικά θα πρέπει να δίνονται τα κατάλληλα κίνητρα (αποζημιώσεις, μειωμένο ωράριο, επιπλέον μέρες άδειας το καλοκαίρι κτλ) στους ανθρώπους που θ’ αναγκαστούν να αποχωριστούν τις οικογένειές τους τέτοιες μέρες. Κάθε τι άλλο θα ήταν βάναυση παραβίαση των δικαιωμάτων τους και θα οδηγούσε σε φαινόμενα όπως η απεργία που μας ταλαιπώρησε τις γιορτές.

Σχόλιο δεύτερο: Πώς είναι δυνατό, μια κρατική υπηρεσία να αφήνει απλήρωτα τα δεδουλευμένα των υπαλλήλων της. Το υπουργείο θα έπρεπε να είχε φροντίσει νωρίτερα για τη μισθοδοσία έτσι ώστε να μην αναγκαστούν να καταφύγουν σε ακραία μέσα. Και πάλι μιλάμε για κακή διαχείριση και λανθασμένη εξοικονόμηση χρημάτων. Θα μου πείτε, πού θα βρεθούν τα χρήματα από μια χώρα χρεωμένη; Η απάντηση είναι απλή:

1. Από τον κρατικό προϋπολογισμό. Υπάρχει ένας βασικός κανόνας που λέει ότι αν θέλεις να βγάλεις χρήματα, πρέπει να επενδύσεις χρήματα. Αν υπήρχε το όραμα, θα μπορούσε να προγραμματιστεί ορθολογική χρήση εκεί που πρέπει.

2. Μέσω συλλόγων φίλων του κάθε μουσείου. 

3. Από χορηγίες. Ξέρω ότι η εισβολή του ιδιωτικού τομέα στα κρατικά μουσεία είναι στο ανάθεμα από πολλούς αρχαιολόγους, αλλά μιλάμε για ενίσχυση, όχι για επιβολή πολιτικής. Πολλές επιχειρήσεις θα έσπευδαν να συνδέσουν το όνομά τους με το χώρο του πολιτισμού με αντάλλαγμα μια διακριτική παρουσία, όπως το λογότυπό τους στο εισιτήριο.

Σχόλιο τρίτο: Σε καμία περίπτωση δεν ισχυρίζομαι πως τα κρατικά μουσεία πρέπει να γίνουν ιδιωτικά. Τα μουσεία μας αυτή τη στιγμή είναι στελεχωμένα με εξαιρετικούς επιστήμονες που θα μπορούσαν να κάνουν θαύματα, αν είχαν το ελεύθερο να πάρουν πρωτοβουλίες. Όμως σήμερα είναι δεμένοι χειροπόδαρα από την ελληνική γραφειοκρατία και την υποχρηματοδότηση".