Gerd Pontius: Αποφασιστική χρονιά για την ευρωπαϊκή αεροπορία το 2019

Επείγουσες αποφάσεις θα πρέπει να πάρουν την επόμενη χρονιά οι αεροπορικές εταιρείες, τα αεροδρόμια, οι δημόσιες αρχές και άλλοι παράγοντες, λόγω Brexit, European Single Sky και άλλων σημαντικών ζητημάτων, σύμφωνα με τον σύμβουλο αεροπλοϊας Gerd Pontius. 

Ο έμπειρος Γερμανός σύμβουλος και Διευθύνων Σύμβουλος της Prologis Strategy επεσήμανε τα διάφορα ζητήματα και τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει ο κλάδος, σε άρθρο του που δημοσίευσε με αφορμή το Συμπόσιο Ευρωπαϊκή Αεροπορία που θα πραγματοποιηθεί στο Μόναχο στις 29-30 Ιανουαρίου. 

Όπως αναφέρει, η εποχή των χαμηλών τιμών καυσίμων, των χαμηλών επιτοκίων δανεισμού και των συνεχόμενων αυξήσεων στους αριθμούς επιβατών οδεύει προς το τέλος της. Αυτές οι συνθήκες επέτρεψαν σε πολλές αεροπορικές εταιρείες, κυρίως όσες δραστηριοποιούνται εντός Ευρώπης, να επιβιώσουν παρά τις αδύναμες επενδύσεις κεφαλαίου και τα χαμηλά περιθώρια κερδών. Και αυτός είναι ο λόγος που η πολυαναμενόμενη ενοποίηση του κλάδου δεν έχει πραγματοποιηθεί ακόμα. 

Αυτή η ενοποίηση της αγοράς θα αυξήσει ταχύτητα μέσα στο επερχόμενο δύσκολο περιβάλλον. Ακόμα και οι μεγάλοι και ισχυροί παίκτες βρίσκονται επίσης υπό πίεση. Ωστόσο, αρχικά αναμένεται να «πέσουν» οι μικροί ανεξάρτητοι παίκτες, χωρίς να σημαίνει ότι θα δούμε χρεωκοπίες ή εξαγορές. Ο πιο ομαλός δρόμος των κοινοπραξιών οδηγεί επίσης στη μείωση του ανταγωνισμού. 

Χαρακτηριστικό παράδειγμα –ή απειλητικό σενάριο- αποτελεί η αγορά των ΗΠΑ. Πέντε αεροπορικές εταιρείες κυριαρχούν στο 80% της αγοράς. Το μειονέκτημα, ωστόσο, είναι ότι οι ηγέτες της αγοράς εστιάζουν στα ακριβά δρομολόγια, σε συνδυασμό με τη μεγάλη αύξηση των τιμών κατά περισσότερο από 50% κατά μέσο όρο τα τελευταία πέντε χρόνια. Ο αριθμός των επιβατών αυξάνεται σημαντικά στους μεγάλους κόμβους, ενώ μικρότεροι αερολιμένες μένουν όλο και πιο πίσω.

Κάποιες ομοιότητες παρατηρούνται και στην Ευρώπη:

- Μεγάλη αύξηση επιβατών στους κόμβους και ταυτόχρονα μειωμένη χρήση των περιφερειακών αεροδρομίων

- Αύξηση της συμπίεσης μικρών και εξειδικευμένων αερομεταφορέων, οι οποίοι δεν διαθέτουν επαρκή περιθώρια ανταπόκρισης στις επιθετικές τιμές από μεγάλους αερομεταφορείς χαμηλού κόστους και αεροπορικές συμμαχίες

- Σημαντικές αυξήσεις των τιμών από τη στιγμή που ένας φορέας εκμετάλλευσης κυριαρχήσει σε μια αγορά.

Οι υποδομές φτάνουν στα όριά τους

Οι πιέσεις στις υποδομές γίνονται όλο και πιο εμφανείς. Είναι πιθανό ότι οι περιορισμοί χωρητικότητας που σημειώθηκαν το καλοκαίρι του 2018, όταν μια στις τρεις πτήσεις είχε καθυστέρηση, θα επαναληφθούν στο εγγύς μέλλον. Τόσο η αεροπορική βιομηχανία όσο και οι πολιτικοί μεταφορών αναγνωρίζουν όλο και περισσότερο την επείγουσα ανάγκη ανάληψης δράσης. Ωστόσο, πολύ συχνά οι προτάσεις για την επίλυση αυτών των προβλημάτων αποτυγχάνουν λόγω των αντικρουόμενων συμφερόντων των εμπλεκόμενων μερών.

Τα μέτρα των αεροπορικών εταιρειών και των αερολιμένων για διαχείριση της χωρητικότητας, όπως η πρόταση της Lufthansa να τεθεί ένα ανώτατο όριο στα slots που είναι κρίσιμης σημασίας, μπορεί σίγουρα να μετριάσει την πίεση βραχυπρόθεσμα. Αλλά ακόμα και αν η πίεση στη χωρητικότητα μπορεί να μειωθεί, αυτό θα ανακουφίσει μόνο την υπερβολική επιβάρυνση των συστημάτων. Σημαντικές επενδύσεις σε ανθρώπους, τεχνολογία και υλικοτεχνική υποστήριξη είναι απαραίτητες για μακροπρόθεσμες αποτελεσματικές λύσεις. Το 2019 θα είναι απαραίτητο να ασχοληθούμε με αυτές τις λύσεις και να διαθέσουμε τους απαιτούμενους προϋπολογισμούς, ώστε να υπάρξει μια σημαντική ανακούφιση κάποια στιγμή μέσα στα επόμενα χρόνια.

Ωστόσο, η έλλειψη χρημάτων είναι συνήθως το μικρότερο πρόβλημα. Πολλά από τα μέτρα υποδομών που επιδιώκει η αεροπορική βιομηχανία έχουν συναντήσει μαζική δημόσια αντίδραση, ιδίως στις βασικές αγορές της Δυτικής Ευρώπης. Και πάντως ξεκινούν να εφαρμόζονται μόνο μετά από πολυετείς συζητήσεις. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι ο τρίτος διάδρομος στο Μόναχο.

Πότε θα εφαρμοστεί το European Single Sky;

Όλοι συμφωνούν ότι η Ευρώπη χρειάζεται επειγόντως έναν ουρανό χωρίς σύνορα. Αυτό θα μειώσει τις ώρες πτήσεων και τις καθυστερήσεις, θα μειώσει το κόστος και, τουλάχιστον, θα μειώσει σημαντικά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τις εκπομπές αερίων. Με το SESAR η ανάπτυξη των απαραίτητων συστημάτων συνεχίζεται εδώ και χρόνια και υποστηρίζεται από δισεκατομμύρια ευρώ από κονδύλια της ΕΕ. Αυτά θα είναι σύντομα έτοιμα για επιχειρησιακή χρήση.

Και όμως, το αν και το πότε τα συστήματα αυτά θα τεθούν σε λειτουργία παραμένει στον αέρα. Η αντίσταση των κυβερνήσεων στην ΕΕ να εγκαταλείψουν την εθνική κυριαρχία υπέρ της κεντρικής διοίκησης είναι πολύ ισχυρή. Και ούτε καν να αναφέρω το φόβο της αναμενόμενης σύγκρουσης με τους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας, μεταξύ άλλων, και όχι μόνο στη Γαλλία. Το έτος 2019 θα δείξει εάν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι εθνικές κυβερνήσεις καθώς και οι υπεύθυνοι για τη διαχείριση της εναέριας κυκλοφορίας έχουν αρκετή αποφασιστικότητα και θάρρος να εφαρμόσουν το European Single Sky, συμπεριλαμβανομένης της αναμενόμενης αντίστασης.

* Ο Gerd Pontius είναι ιδρυτής και ιδιοκτήτης της ομάδας συμβούλων Prologis και δραστηριοποιείται ως σύμβουλος στον κλάδο της αεροπορίας για περισσότερα από 25 χρόνια. Η Prologis βοηθά τις αεροπορικές εταιρείες και τα αεροδρόμια παγκοσμίως να αναλύουν και να σχεδιάζουν στρατηγικές αγοράς καθώς και να αναπτύσσουν και να εφαρμόζουν νέες διαδικασίες και συστήματα. Περισσότεροι από 60 διεθνείς εταιρείες από περισσότερες από 30 χώρες συγκαταλέγονται στους πελάτες του.