- Η ιστορία ενός ζευγαριού στη Μαλαισία που ξεκίνησε για μια βόλτα με τελεφερίκ που… δεν υπήρξε ποτέ
Στον σημερινό ψηφιακό κόσμο, ένα viral βίντεο αρκεί για να ανάψει τη φλόγα της περιπέτειας. Η τεχνητή νοημοσύνη, όμως, αλλάζει αθόρυβα τον τρόπο που «ονειρευόμαστε» ταξίδια — και μερικές φορές, δημιουργεί προορισμούς που υπάρχουν μόνο στην οθόνη.
Μια απίστευτη ιστορία από τη Μαλαισία αποκαλύπτει τις σκοτεινές πλευρές αυτής της νέας πραγματικότητας. Ένα ηλικιωμένο ζευγάρι από την Κουάλα Λουμπούρ οδήγησε για τρεις ώρες μέχρι το Πέρακ, για να ζήσει τη «μαγευτική εμπειρία» του Kuak Skyride — ενός υποτιθέμενου τελεφερίκ που παρουσίαζε εντυπωσιακό βίντεο στο TikTok.
Το πρόβλημα; Το τελεφερίκ δεν υπήρξε ποτέ.
«Ένα τελεφερίκ στο πουθενά»
Το βίντεο που παρέσυρε το ζευγάρι ήταν υπόδειγμα πειστικής παραγωγής: δημοσιογράφος επί τόπου, χαρούμενοι τουρίστες, φυσικοί ήχοι, λήψεις υψηλής ανάλυσης. Όλα έδειχναν αληθινά.
Όταν όμως οι δύο ταξιδιώτες έφτασαν στον προορισμό τους, οι ντόπιοι τους κοίταζαν απορημένοι. Το «Kuak Skyride» δεν υπήρχε. Ούτε στα βουνά, ούτε στα φυλλάδια, ούτε στη μνήμη κανενός. Το βίντεο — όπως εξήγησαν τελικά οι υπάλληλοι του ξενοδοχείου — ήταν προϊόν τεχνητής νοημοσύνης: ένας ψεύτικος ρεπόρτερ, φωνή συνθετική, εικόνες και τοπία φτιαγμένα εξ ολοκλήρου από αλγόριθμους.
Η απογοήτευση μετατράπηκε σε οργή. Η γυναίκα φέρεται να απείλησε με μήνυση τον «δημοσιογράφο», προτού καταλάβει ότι… δεν υπήρχε καν άνθρωπος πίσω από το πρόσωπο που είδε στην οθόνη.
Το περιστατικό δεν είναι μοναδικό. Σύμφωνα με έκθεση της εταιρείας Signicat, οι απόπειρες απάτης μέσω deepfake αυξήθηκαν από 0,1% το 2022 σε 6,5% στα τέλη του 2024 — δηλαδή περίπου μία στις 15 περιπτώσεις απάτης περιλαμβάνει ψεύτικο περιεχόμενο που παράχθηκε από ΑΙ.
Στον χώρο του τουρισμού, αυτό σημαίνει φανταστικούς προορισμούς, ψεύτικες εκδρομές και ανύπαρκτα ξενοδοχεία, που εκμεταλλεύονται τη δίψα των ανθρώπων για απόδραση. Και όσο η τεχνολογία εξελίσσεται — με προγράμματα όπως το Midjourney και το Sora — τόσο πιο δύσκολο γίνεται να ξεχωρίσει κανείς την αλήθεια από την απάτη.
Από τα selfies στους συνθετικούς influencers
Η ρίζα του προβλήματος βρίσκεται στα social media. Οι ταξιδιωτικές αποφάσεις πλέον δεν καθοδηγούνται από οδηγούς ή χάρτες, αλλά από αλγορίθμους. Ο «τουρισμός των selfies» έχει μετατρέψει ολόκληρες πόλεις σε σκηνικά.
Στο αυστριακό Hallstatt, το χωριό που ενέπνευσε τη Frozen, οι κάτοικοι διαμαρτύρονται για τον «υπερτουρισμό» που προκάλεσαν τα social media. Στην Ιταλία, το Portofino επιβάλλει πρόστιμα έως 300 ευρώ σε όσους μπλοκάρουν τα σημεία φωτογράφησης.
Και τώρα, η νέα γενιά των «ταξιδιωτικών influencers» ίσως να μην είναι καν άνθρωποι: ψηφιακές περσόνες με τεχνητά πρόσωπα, ταξιδιωτικά βίντεο και σπόνσορες, που προωθούν εμπειρίες σε μέρη… που δεν υπάρχουν.
Ακόμη και θεσμικοί φορείς δοκιμάζουν τα όρια: το Γερμανικό Εθνικό Οργανισμό Τουρισμού λάνσαρε το 2024 καμπάνια με AI influencers, για την προώθηση λιγότερο γνωστών περιοχών. Και παρότι κέρδισε επαίνους για την καινοτομία, γεννήθηκαν ερωτήματα:
Αν οι καμπάνιες αναμειγνύουν την πραγματικότητα με το ψηφιακό ψέμα, πώς θα ξεχωρίζουμε το αληθινό;
Η ανάγκη για επαγρύπνηση και επαλήθευση
Η υπόθεση της Μαλαισίας είναι τελικά κάτι περισσότερο από ένα περιστατικό εξαπάτησης. Είναι προειδοποίηση για το πού κατευθύνεται ο τουρισμός στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης.
Η απάντηση βρίσκεται στην εκπαίδευση και την επαγρύπνηση. Οι μεγάλες πλατφόρμες όπως το TikTok και το Instagram ενισχύουν τα φίλτρα εντοπισμού AI, ενώ ταξιδιωτικοί οργανισμοί αναπτύσσουν προγράμματα επαλήθευσης περιεχομένου.
Οι ταξιδιώτες, από την πλευρά τους, χρειάζεται να μάθουν να αναγνωρίζουν τα σημάδια: ασυνήθιστες σκιές, επαναλαμβανόμενα πρόσωπα, αφύσικες κινήσεις. Και κυρίως, να επαληθεύουν κάθε νέα «ανακάλυψη» πριν φτιάξουν βαλίτσες.
Η πραγματική μαγεία των ταξιδιών δεν χρειάζεται φίλτρα
Στον κόσμο των deepfakes, η αλήθεια μοιάζει όλο και πιο εύπλαστη. Όμως η ουσία του ταξιδιού παραμένει ίδια: βρίσκεται στις στιγμές που δεν μπορεί να αναπαράγει κανένας αλγόριθμος.
Η θέα που σε συγκινεί, η γεύση ενός τοπικού φαγητού, μια αυθόρμητη συζήτηση με έναν άγνωστο — αυτά είναι τα θαύματα που δεν χωρούν σε pixels.
Κι όσο η τεχνητή νοημοσύνη μάς δελεάζει με τέλεια ψεύδη, ας θυμόμαστε: τα πιο όμορφα ταξίδια είναι αυτά που επιβεβαιώνουμε με τα ίδια μας τα μάτια.
