Ισραήλ: Διεθνής διαγωνισμός για την ιδιωτικοποίηση του λιμανιού της Χάϊφα

Το Ισραήλ θα προχωρήσει σε διεξαγωγή διεθνούς διαγωνισμού για τον κρατικό λιμένα της Χάιφα.

Σκοπός είναι η προσέλκυση στρατηγικού επενδυτή για την αναβάθμιση της υποδομής του λιμανιού, την ανάπτυξη των εμπορικών του εγκαταστάσεων και την προετοιμασία του προκειμένου να ανταγωνιστεί το νέο λιμάνι που κατασκευάζεται από κινεζική εταιρεία.

Ο κόλπος της Χάιφα μεταμορφώνεται ραγδαία καθώς η κατασκευή του νέου Bay Port από την κινεζική εταιρεία SIPG προχωρά με ταχύτατους ρυθμούς. Πριν από λίγες ημέρες, αφίχθηκαν οι νέοι γερανοί, 30 ορόφους ύψος έκαστος, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για την εκφόρτωση των γιγαντιαίων πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που θα αρχίσουν να επισκέπτονται το λιμάνι περίπου ένα χρόνο από σήμερα, σύμφωνα με τους ιθύνοντες του κινέζου αναδόχου του έργου. Σύμφωνα με την εταιρεία, πρόκειται για τους μεγαλύτερους γερανούς γεφυρών στον κόσμο: κάθε γερανός μπορεί να ανυψώσει ταυτόχρονα δύο εμπορευματοκιβώτια είκοσι ποδιών, συνολικό βάρος 60 τόνων.

Όπως αναφέρουν αναλυτές η παρούσα δυσμενής οικονομική συγκυρία, με την πανδημία του κορονωϊού να μαίνεται, καθιστά δυσχερές την εξεύρεση επενδυτή που θα εξαγόραζε από το κράτος του Ισραήλ ένα λιμάνι με απαξιωμένες υποδομές, με εργαζόμενους που είναι από τους υψηλότερους αμειβόμενους στη χώρα, μαζί με τους οποίους θα πρέπει να ανταγωνιστεί τον καινούργιο πλήρως αυτοματοποιημένο κινεζικής διαχείρισης λιμένα και καταβάλλοντας άμεσα ρευστό ύψους 249,7 εκατ. ευρώ όπως απαιτεί η προκήρυξη.

Οι Asi Shmeltzer και Shlomi Fogel, οι οποίοι συγκαταλέγονται στους ιδιοκτήτες της Israel Shipyards Ltd., θεωρούνται οι επικρατέστεροι υποψήφιοι για να ανακηρυχθούν ανάδοχοι μέσω του διαγωνισμού για ανάληψη από το κράτος της ιδιοκτησίας του λιμένα της Χαϊφα.

Το επιχειρηματικό δίδυμο έχει εμπειρία στην επιχειρησιακή λειτουργία του λιμένα καθώς η Israel Shipyards λειτουργεί ένα ιδιωτικό λιμάνι πίσω από το λιμάνι της Χάιφα. Τις τελευταίες ημέρες, ένας νέος διεκδικητής εμφανίστηκε, ένα οικείο πρόσωπο σε όσους γνωρίζουν τον κλάδο, ο Eli Tilles, ο οποίος καθοδήγησε τους αδελφούς Nakash στην επικράτηση στο διαγωνισμό για την ιδιωτικοποίηση του λιμένα του Eilat. Ο Tilles επιβεβαίωσε ότι σκοπεύει να συμμετάσχει στον προσεχή διαγωνισμό επικεφαλής μιας διεθνούς κοινοπραξίας που έχει συνάψει. Ο Tilles ασχολείται με τη λιμενική βιομηχανία για πάνω από τέσσερις δεκαετίες, κατά τη διάρκεια της οποίας κατείχε πολλές θέσεις στην Αρχή Λιμένων και Σιδηροδρόμων και σε ναυτιλιακές επιχειρήσεις στο Ισραήλ και σε όλο τον κόσμο. Αναφορικά με τους εταίρους του σε αυτή την προσπάθεια, ανέφερε ότι πρόκειται για δύο κορυφαίες δυτικές εταιρείες που διαχειρίζονται 50 λιμάνια και ασχολούνται με τη διαχείριση εμπορευματοκιβωτίων και επιβατών. Καθώς επιφυλάχθηκε να αποκαλύψει περισσότερες λεπτομέρειες, ανέφερε ότι και οι δύο τέτοιες εταιρείες, που δεν έχουν επενδύσει ποτέ στο Ισραήλ, είναι έτοιμες να αναλάβουν αυτή την επιχειρηματική δράση στο Ισραήλ και μάλιστα εν μέσω της σοβαρής οικονομικής κρίσης, ενώ προσέθεσε ότι είναι και ο ίδιος εταίρος στην κοινοπραξία και σκοπεύει να παραμείνει σε αυτήν μέχρι να κερδίσει το διαγωνισμό και να υλοποιήσει το πρόγραμμα δημιουργίας ανταγωνιστικού λιμένα.

Η πώληση του λιμένα της Χάιφα είναι μια από τις μεγαλύτερες ιδιωτικοποιήσεις που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα στο Ισραήλ. Έχει κεντρικό ρόλο στα αναπτυξιακά σχέδια της πόλης της Χάιφα και διατηρεί πλεονέκτημα στρατηγικής σημασίας για την ισραηλινή οικονομία.

Στην ισραηλινή κυβέρνηση υπάρχουν μέλη της που, σύμφωνα με αναλυτές, εκτιμούν ότι το λιμάνι μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην προώθηση εμπορικών σχέσεων με την Παλαιστινιακή Αρχή, με την Ιορδανία, ακόμη και με πιο απομακρυσμένες χώρες. Το σχέδιο αποτελεί μέρος του προγράμματος «Tracks for Regional Peace» που διακηρύχθηκε αρχικά το 2017 από τον πρώην Υπ. Εξωτερικών και νυν Υπ. Οικονομίας κ. Yisrael Katz που τότε ήταν Υπ. Μεταφορών. Η ιδέα είναι να δημιουργηθεί μια εμπορική οδός που θα παρακάμπτει την Ερυθρά Θάλασσα συνδέοντας πρώτα το λιμάνι της Χάιφα με το Ιρμπίντ στην Ιορδανία και από εκεί με τα Εμιράτα, το Ομάν, τη Σαουδική Αραβία και στο μέλλον με τη Συρία και το Ιράκ.

Η διαδικασία ιδιωτικοποίησης του λιμένα της Χάιφα, η οποία μέχρι τώρα έχει εξελιχθεί δίχως μεγάλη προβολή, αναμένεται να επιταχυνθεί τις προσεχείς εβδομάδες.

Ανάμεσα στα προβλήματα του λιμένα της Χάιφα η παρούσα πανδημία εκτιμάται ως η υποδεέστερη, καθώς κατά το μεγαλύτερο μέρος της περιόδου της πανδημίας, το λιμάνι λειτούργησε στο 100% της κανονικής παραγωγής και μερικές φορές ακόμη περισσότερο. Τα λιμάνια υπήρξαν μια από τις πιο ισχυρές βιομηχανίες κατά τη διάρκεια της κρίσης, σε πλήρη αντίθεση με την δυσμενέστατη κρίση που έπληξε τις αεροπορικές εταιρείες. Αυτό είναι πιθανό να αυξήσει την ελκυστικότητα του λιμανιού της Χάιφα για επενδυτές που έχουν εγκαταλείψει την ενασχόληση με αερομεταφορές.

Η κύρια απειλή για το λιμάνι της Χάιφα είναι, όπως αναφέρθηκε, το λιμάνι Bay που κατασκευάζεται βορειοανατολικά του. Τα σχέδια της κινεζικής SIPG, η οποία θα λειτουργεί το λιμάνι από τα μέσα του 2021 και για τα επόμενα 25 χρόνια, δεν έχουν ακόμη αποκαλυφθεί, αλλά πιστεύεται ότι στο νέο λιμάνι δεν θα απασχολούνται περισσότεροι από 300 εργαζόμενοι. Το λιμάνι της Χάιφα απασχολεί επί του παρόντος 1.070 εργαζόμενους.

Ο νέος κινεζικός λιμένας θα ασχολείται αποκλειστικά με τη φόρτωση και εκφόρτωση εμπορευματοκιβωτίων. Σε αντίθεση με το σχετικά ρηχό λιμάνι της Χάιφα, το Bay Port θα είναι σε θέση να χειριστεί πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων τελευταίας γενιάς, τα οποία είναι πολύ μεγάλα για να εισέλθουν στο λιμάνι της Χάιφα. Αυτό το κρίσιμο πλεονέκτημα, παράλληλα με το χαμηλό κόστος του ανθρώπινου δυναμικού, την εκτεταμένη εμπειρία στη λειτουργία του λιμένα και τον νέο εξοπλισμό, θα οδηγήσει σε σαφές ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για το χειρισμό εμπορευματοκιβωτίων υπέρ του νέου λιμανιού, προκαλώντας ένα σοβαρό πλήγμα στα έσοδα από τα εμπορευματοκιβώτια παλαιού λιμένα της Χάιφα.

Το λιμάνι της Χάιφα θα είναι σε θέση να ανταγωνιστεί με το κινεζικό Bay Port σε εμπορευματοκιβώτια μόνο σε διάστημα δέκα ετών, όταν ολοκληρωθεί το έργο για την κατασκευή αποβάθρας βαθέων υδάτων που επιτρέπει στο λιμάνι της Χάιφα να δέχεται και γιγαντιαία πλοία.

Μέχρι να είναι σε θέση να ανταγωνιστεί με το λιμένα Bay στη διαχείριση εμπορευματοκιβωτίων, το λιμάνι της Χάιφα θα προσπαθήσει να αναπτύξει άλλες λιμενικές δραστηριότητες που δεν μπορούν να αναληφθούν από τον λιμένα Bay υπό τους τρέχοντες όρους παραχώρησης χρήσης. Μεταξύ άλλων, αυτό σημαίνει επιβατηγά πλοία και αποστολή οχημάτων. Σε γενικές γραμμές, επίσης, το χύδην φορτίο (δηλαδή αυτό που δεν περιέχεται σε εμπορευματοκιβώτια) μπορεί να εξυπηρετηθεί από τον παλαιό λιμένα Χάιφα και μάλιστα έχει περιθώρια ανάπτυξης και αποκατάστασης των ρυθμών εξυπηρέτησης που τα τελευταία χρόνια απωλέσθηκε υπέρ ιδιωτικών λιμένων.

Ένας άλλος τομέας που αναμένεται να αποφέρει έσοδα στο λιμάνι της Χάιφα είναι η ακίνητη περιουσία. Το έργο Waterfront, που προωθείται από την κυβέρνηση σε συνεργασία με την Αρχή Γης του Ισραήλ και τον Δήμο της Χάιφα, είναι ένα από τα μεγαλύτερα αστικά έργα που σχεδιάζονται στο Ισραήλ για τα επόμενα χρόνια και η λιμενική εταιρεία της Χάιφα είναι ανάδοχος υλοποίησής του. Το έργο είναι ένα μείγμα οικιστικών και εμπορικών περιοχών, παρόμοιο με αυτό που βρίσκεται στη Βαρκελώνη και σε άλλες παράκτιες πόλεις.

Πίσω από τα παρασκήνια, διεξάγονται συζητήσεις μεταξύ των εμπλεκομένων μερών σχετικά με την ουσιαστική επέκταση του έργου. Στο σχεδιασμό έχει ενταχθεί η κατασκευή 2.000 κατοικιών πέραν των 500 που έχουν ήδη προγραμματιστεί, μια προσθήκη που θα διευκολύνει τη χρηματοδότηση του σχεδίου για την μεταφορά κάτω από την επιφάνεια του σιδηροδρόμου που επί του παρόντος διασχίζει το λιμάνι και το διαχωρίζει από την υπόλοιπη ακτή και την πόλη. Η προοπτική υλοποίησης του εν λόγω  σχεδιασμού θα επιφέρει σημαντική αναβάθμιση των υπεραξιών στην ακίνητη περιουσία της περιοχής.