Πώς θα επηρεάσει και τον τουρισμό η εξαφάνιση των παγετώνων

Από τα νότια σύνορα της Γερμανίας μέχρι τις ψηλότερες κορυφές της Αφρικής, οι παγετώνες σε όλο τον κόσμο αποτελούν τουριστικά αξιοθέατα που αποφέρουν σημαντικά χρήματα για τις τοπικές κοινωνίες, αλλά και κλιματικό «αρχείο» για τους επιστήμονες.

Όμως, με αρκετούς από τους παγετώνες να λιώνουν γρήγορα λόγω της μακρόχρονης, πλέον, κλιματικής αλλαγής, η εξαφάνισή τους είναι βέβαιο ότι θα επιφέρει πλήγμα σε χώρες και κοινότητες που βασίζονται σε αυτούς για γενιές ολόκληρες - για να παράγουν ηλεκτρισμό, να προσελκύουν επισκέπτες και να υποστηρίζουν αρχαίες πνευματικές παραδόσεις.

Οι μάζες πάγου που σχηματίστηκαν επί χιλιετίες από το συμπιεσμένο χιόνι, λιώνουν από την εποχή της Βιομηχανικής Επανάστασης, μια διαδικασία που τα τελευταία χρόνια έχει επιταχυνθεί.

Στην Αφρική,  στα σύνορα μεταξύ Ουγκάντας και Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό, παρατηρούνται οι οδοντωτές κορυφές των βουνών Rwenzori που ξεπροβάλλουν στον ουρανό, πάνω από μια καταπράσινη ζούγκλα. Οι κορυφές αυτές, κάποτε είχαν περισσότερους από 40 παγετώνες, αλλά μέχρι το 2005 έμειναν λιγότεροι από τους μισούς, με τους ειδικούς να πιθανολογούν ότι ο τελευταίος από τους παγετώνες των βουνών θα εξαφανιστεί μέσα σε 20 χρόνια.

Η εξαφάνιση των παγετώνων σημαίνει προβλήματα για την Ουγκάντα, η οποία μην έχοντας άλλη επιλογή, παίρνει σχεδόν το ήμισυ της ενέργειας της από υδροηλεκτρικό ρεύμα, συμπεριλαμβανομένων των σταθμών παραγωγής ενέργειας που βασίζονται στη σταθερή ροή νερού από τους παγετώνες του Rwenzori.

Σε μία άλλη ήπειρο, στο νότιο άκρο των συνόρων της Γερμανίας με την Αυστρία, σε σύνολο πέντε παγετώνων έχουν μείνει μόνο 124 στρέμματα πάγου. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι είναι 88% λιγότερο από την ποσότητα πάγου που υπήρχε γύρω στο 1850 και ότι οι εναπομείναντες παγετώνες θα λιώσουν σε 10 έως 15 χρόνια. 

Αυτά είναι άσχημα νέα για την περιφερειακή τουριστική βιομηχανία που βασίζεται στους παγετώνες, σύμφωνα με τους ειδικούς. Γιατί αυτή τη στιγμή, τα τουριστικά γραφεία στη Γερμανία, προωθούν τους παγετώνες και τις σχετικές εκδρομές. Οι άνθρωποι στις γύρω περιοχές, ζουν από τους παγετώνες και θα υπάρξει αντίκτυπος εάν τους χάσουν.

Το ίδιο θέμα αντιμετωπίζει και η Τανζανία, όπου οι ειδικοί εκτιμούν ότι το όρος Κιλιμάντζαρο, το ψηλότερο βουνό στην Αφρική και ένα από τα κύρια τουριστικά αξιοθέατα της χώρας, έχει χάσει περίπου το 90% των παγετώνων του λόγω τήξης και εξάχνωσης, μια διαδικασία κατά την οποία ο στερεός πάγος μεταβάλλεται απευθείας σε ατμό χωρίς να γίνει πρώτα υγρό. Σημειώνεται ότι τα ταξίδια και ο τουρισμός αντιπροσώπευαν το 10,7% του ΑΕΠ της χώρας το 2019.

Υπάρχουν όμως και άυλες απώλειες για πολλές αυτόχθονες κοινότητες. Στην ιστορία των τοπικών πληθυσμών, ο πάγος στα βουνά είναι η έδρα του θεού, συνεπώς για εκείνους έχει πολύ σημαντικό πνευματικό νόημα.

Τα στρώματα πάγου που συνθέτουν έναν παγετώνα μπορεί να είναι δεκάδων χιλιάδων ετών και περιέχουν πληροφορίες από έτος σε έτος σχετικά με παλαιότερες κλιματικές συνθήκες, συμπεριλαμβανομένης της ατμοσφαιρικής σύνθεσης, των διακυμάνσεων της θερμοκρασίας και των τύπων βλάστησης που υπήρχαν. Οι ερευνητές παίρνουν μεγάλους πυρήνες πάγου σαν σωλήνες από παγετώνες για να «διαβάσουν» αυτά τα στρώματα.

Καθώς οι παγετώνες εξαφανίζονται, επισημαίνουν οι ειδικοί, τα τοπικά οικοσυστήματα θα αρχίσουν να αλλάζουν επίσης και προειδοποιούν ότι η μοίρα των μικρότερων παγετώνων αποτελεί προειδοποίηση για τους μεγαλύτερους παγετώνες.

Για παράδειγμα, ενώ πολλοί από τους μικρότερους παγετώνες του κόσμου δεν χρησιμεύουν πλέον ως η κύρια πηγή γλυκού νερού για τις χώρες, ορισμένοι μεγαλύτεροι παγετώνες εξακολουθούν να το πράττουν , συμπεριλαμβανομένου του Περού, το οποίο έχασε σχεδόν το 30% της μάζας του παγετώνα μεταξύ 2000 και 2016. Αυτές οι κοινότητες εξαρτώνται πολύ περισσότερο από τους παγετώνες για να έχουν νερό. Ο ρυθμός με τον οποίο λιώνουν οι παγετώνες, θα οδηγήσει επίσης σε άνοδο των θαλασσών και αλλαγές στα καιρικά μοτίβα - κάτι που είναι βέβαιο ότι θα επηρεάσει την κοινωνία σε παγκόσμιο επίπεδο, εκτιμούν οι ειδικοί και καταλήγουν στο ότι η εξαφάνιση αυτών των μικρών παγετώνων είναι πραγματικά ένα προειδοποιητικό σημάδι για το τι έρχεται στο μέλλον.