Η Smartlynx Airlines, ένας από τους πιο «σιωπηλούς» παίκτες στο ευρωπαϊκό μοντέλο μίσθωσης αεροσκαφών με πλήρωμα, οδηγήθηκε σε αιφνίδια πτώχευση, αφήνοντας καθηλωμένο τον στόλο της και εκατοντάδες εργαζόμενους χωρίς εργασία.
Η κατάρρευση μιας εταιρείας που συνεργαζόταν με μεγάλους ευρωπαϊκούς αερομεταφορείς –μεταξύ των οποίων και η Eurowings– πυροδοτεί ερωτήματα για το τι πραγματικά οδήγησε στο απότομο τέλος.
Η Smartlynx, η οποία επιχειρούσε με δώδεκα Airbus της οικογένειας A320, λειτουργούσε σε ένα μοντέλο «υπηρεσιών προς τρίτους», δηλαδή παραχώρησης αεροσκαφών και πληρωμάτων σε άλλες εταιρείες αντί να εκτελεί δικά της δρομολόγια. Ένα μοντέλο που έχει γνωρίσει σημαντική αύξηση τα τελευταία χρόνια, αλλά ταυτόχρονα χαρακτηρίζεται από έντονο ανταγωνισμό, υψηλό λειτουργικό κόστος και αστάθεια στη ζήτηση – παράγοντες που το 2025 οδήγησαν ήδη αρκετές αεροπορικές σε οικονομικό αδιέξοδο.
Παρότι η οικονομική κατάσταση της εταιρείας ήταν επιβαρυμένη, η ταχύτητα της πτώχευσης ξάφνιασε την αγορά. Στις 28 Οκτωβρίου η Smartlynx είχε καταθέσει αίτηση προστασίας στο Περιφερειακό Δικαστήριο της Ρίγας, με στόχο να κερδίσει χρόνο για αναδιάρθρωση και οικονομική σταθεροποίηση. Ωστόσο, λίγες μόλις εβδομάδες μετά, η λειτουργία της διεκόπη πλήρως.
Την ίδια περίοδο καταγράφηκε και μια αιφνιδιαστική αλλαγή ιδιοκτησίας. Η Avia Solutions Group μεταβίβασε το 90% των ευρωπαϊκών εταιρειών της Smartlynx στο ολλανδικό fund Stichting Break Point Distressed Assets Management, ενώ το υπόλοιπο 10% δόθηκε στη διοίκηση της εταιρείας.
Επισήμως, αυτή η κίνηση παρουσιάστηκε ως προσπάθεια εξυγίανσης, ωστόσο πολλοί αναλυτές την ερμηνεύουν ως προσπάθεια μετακύλισης ευθυνών και κινδύνων. Σύμφωνα με το Blacklist.aero, η Smartlynx είχε συσσωρεύσει χρέη ύψους 238 εκατ. ευρώ.
Η ίδια η Smartlynx μίλησε για μια «δύσκολη αλλά αναπόφευκτη απόφαση». Η αεροπορική εταιρεία τόνισε ότι η συνέχιση της λειτουργίας της δεν ήταν δυνατή υπό τις τρέχουσες συνθήκες. Οι ειδικοί του κλάδου επισημαίνουν την τεταμένη κατάσταση στην ευρωπαϊκή αγορά αερομεταφορών το 2025, όπου αρκετές αεροπορικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των Play, Braathens International, Eastern Airlines -και πιο πρόσφατα η Blue Wings- αναγκάστηκαν να υποβάλουν αίτηση πτώχευσης.
Ωστόσο, σύμφωνα με το fvw, παραμένουν ορισμένα ερωτήματα σχετικά με την Smartlynx. Γιατί ο στόλος καθηλώθηκε τόσο απότομα ενώ οι διαδικασίες πτώχευσης βρίσκονταν ακόμη σε εξέλιξη; Γιατί η αλλαγή ιδιοκτησίας έγινε αμέσως πριν από την πτώχευση; Και ποιος ήταν στην πραγματικότητα ο ρόλος του νέου fund; Αυτά τα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα – τροφοδοτώντας εικασίες σχετικά με στρατηγικούς ελιγμούς στο παρασκήνιο.
Η εταιρεία είχε δεχθεί επανειλημμένα κριτική σε διάφορα ζητήματα, όπως, για παράδειγμα, για τις συνθήκες εργασίας των πιλότων της. Σε έρευνα της European Cockpit Association, η Smartlynx κατέλαβε την τελευταία θέση στην Ευρώπη, συγκεντρώνοντας μόλις 15 βαθμούς σε σύνολο 100 – αρκετά χαμηλότερα από εταιρείες όπως η Wizz Air και η Ryanair.
Οι χαμηλές αμοιβές, η απασχόληση των πιλότων μέσω γραφείου στο Ντουμπάι για παράκαμψη της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για εργασιακά ζητήματα και η αστάθεια στον προγραμματισμό των πτήσεων βρίσκονταν μεταξύ των σοβαρών παραπόνων. Επιπλέον, η εταιρεία κατηγορούνταν συχνά για σημαντικές καθυστερήσεις, χαμένες αποσκευές και ακυρώσεις πτήσεων. Δεν είναι τυχαίο ότι η Condor διέκοψε τη συνεργασία μαζί της το 2023, ενώ φέτος βρέθηκε σε δικαστική διαμάχη με την TUI.
