Το Μπαλί, ο διάσημος τροπικός παράδεισος της Ινδονησίας, εξακολουθεί να προσελκύει εκατομμύρια ταξιδιώτες κάθε χρόνο. Όμως, πίσω από τα φίλτρα του Instagram και τις εικόνες πολυτελών βιλών και beach clubs, πολλοί επισκέπτες έρχονται αντιμέτωποι με μια λιγότερο ειδυλλιακή πραγματικότητα: συνωστισμό, κυκλοφοριακό χάος, σκουπίδια στις παραλίες και ανεξέλεγκτη δόμηση.
Η Zoe Rae, ταξιδιώτρια από τη Βρετανία, περιέγραψε σε βίντεό της στο YouTube την απογοήτευση που ένιωσε: «Ήρθαμε με μεγάλες προσδοκίες γιατί στα social media βλέπαμε όλους να περνούν υπέροχα. Όμως αν ζουμάρεις λίγο πιο έξω από την εικόνα, βλέπεις την πραγματικότητα». Τελικά, επέλεξε να φύγει πρόωρα για το Ντουμπάι, αφήνοντας πίσω της το νησί.
Το «παράδοξο» του Μπαλί
Η εικόνα των ρομαντικών ρυζοκαλλιεργειών και της πνευματικότητας που είχε καθιερώσει το Eat, Pray, Love συγκρούεται πλέον με το σημερινό τοπίο:
- παραλίες με σκουπίδια,
- καταρράκτες με ουρές τουριστών για μια φωτογραφία,
- καφέ με bamboo καλαμάκια δίπλα σε μποτιλιαρισμένα μηχανάκια.
Ο αριθμός των επισκεπτών έχει εκτοξευθεί: από 3,8 εκατ. το 2014 σε πάνω από 6,3 εκατ. το 2023, με το 2025 να αναμένεται ρεκόρ 7 εκατομμυρίων.
Η πίεση στην τοπική κοινωνία
Πρόσφατες πλημμύρες, που στοίχισαν τη ζωή σε περισσότερους από δώδεκα ανθρώπους, ανέδειξαν τις συνέπειες της ανεξέλεγκτης δόμησης και της κακής διαχείρισης απορριμμάτων. Παρά τις δεσμεύσεις των αρχών να περιορίσουν νέες κατασκευές, οι κάτοικοι εκφράζουν απαισιοδοξία.
Η 22χρονη Σίντια θυμάται τις βόλτες της με μηχανάκι ανάμεσα σε ήσυχα χωράφια ρυζιού στην περιοχή Τσανγκού. «Τώρα, εκεί που ξεκουραζόμουν, έχει γεμίσει βίλες, καφέ και κόρνες. Νιώθω ότι το Μπαλί χάνεται μέρα με τη μέρα», λέει χαρακτηριστικά.
Το Instagram και η «παραμορφωμένη» εικόνα
Οι ταξιδιωτικοί δημιουργοί περιεχομένου επισημαίνουν ότι οι τουρίστες μένουν κυρίως σε «Instagramικά» σημεία, χάνοντας τον πλούτο της τοπικής κουλτούρας και φύσης. «Το Μπαλί είναι πολύ περισσότερα από τα πάρτι και τα beach clubs», λέει η Κάνι Κλάουντια, κάτοικος από την Τζακάρτα.
Ωστόσο, όπως παραδέχονται και οι ίδιοι οι ντόπιοι, η σχέση τους με τον τουρισμό είναι αντιφατική. «Όταν οι τουρίστες παραπονιούνται για την πολυκοσμία, ξεχνούν ότι οι ίδιοι είναι μέρος αυτής», σημειώνει ο ερευνητής Ι Μαντέ Βικανάντα.
Μια «παγίδα» για το μέλλον
Οι νέες «μόδες» του τουρισμού (Τσανγκού, Περερέναν, Ουμπούντ) δημιουργούν συνεχώς νέες εστίες ανάπτυξης, με καφέ, γυμναστήρια και co-working spaces να ξεφυτρώνουν παντού. Όμως οι ίδιοι οι κάτοικοι προειδοποιούν: η ανεξέλεγκτη εξάπλωση μετατρέπει το νησί σε «παιδική χαρά» για τους ξένους.
Παράλληλα, η αυξημένη παρουσία ξένων μόνιμων κατοίκων –μεταξύ αυτών χιλιάδες Ρώσοι και Ουκρανοί που εγκατέλειψαν τον πόλεμο– δημιουργεί νέες κοινωνικές εντάσεις.
Ένα νησί σε σταυροδρόμι
Το Μπαλί εξακολουθεί να προσφέρει μοναδικές εμπειρίες σε όσους αναζητήσουν την αυθεντικότητα: βόλτες με δελφίνια, καταδύσεις, ηρεμία στον βορρά. Ωστόσο, οι κάτοικοι βλέπουν το νησί τους να αλλάζει ραγδαία. «Ζούμε από τον τουρισμό, αλλά μερικές φορές μοιάζει σαν παγίδα», λέει η Σίντια.
