Σαράντα πέντε χιλιόμετρα μακριά από τη Γρεβενά, εκεί όπου τα βουνά Σπήλαιο και Λυκότρυπα συναντιούνται σε μια αιώνια αγκαλιά, υπάρχει ένα αρχιτεκτονικό θαύμα που αψηφά το χρόνο. Στο χωριό Σπήλαιο, ένα μνημείο πέτρινης τέχνης γέφυρωσε για αιώνες όχι μόνο τις όχθες ενός ποταμού, αλλά και τη ζωή ολόκληρων κοινοτήτων.
Ο Βενέτικος ποταμός, ένας από τους παραπόταμους του μακρύτερου ελληνικού ποταμού, του Αλιάκμονα που εκτείνεται για 297 χιλιόμετρα, σκάβει εδώ την πορεία του μέσα από ένα εντυπωσιακό φαράγγι. Το τοπίο διαμορφώνεται σε ένα φυσικό θέατρο όπου η κοιλάδα του Κανάβη, με τα νερά της που ακολουθούν έναν παιχνιδιάρικο ρυθμό ανάμεσα σε στρογγυλεμένες πέτρες και πλατάνια, μαλακώνει την αυστηρότητα του βουνίσιου τοπίου.
Καθώς προχωρεί κανείς προς το βάθος, η κοιλάδα μεταμορφώνεται. Το φαράγγι της Πορτίτσας ανοίγει μπροστά σαν μια μυστική πύλη στην καρδιά της φύσης, με την έξοδό του, γνωστή ως Καρούτες, να οδηγεί σε έναν άλλο κόσμο. Δύο επιβλητικοί κάθετοι βράχοι στέκονται αντικριστοί, σχηματίζοντας ένα φυσικό τείχος που διακόπτει απότομα το μικρό οροπέδιο. Είναι σαν δύο τιτάνες που φυλάνε την είσοδο σε έναν ιερό χώρο.
Εκεί, στο στόμιο αυτού του βαθιού χάσματος που μοιάζει με μια πόρτα αφημένη μισάνοιχτη από κάποιον παλιό θεό, το γεφύρι της Πορτίτσας υψώνεται με αξιοπρέπεια. Από το 1743, όταν οι γενναιόδωροι μοναχοί του τοπικού Μοναστηριού του Σπηλαίου χρηματοδότησαν την ανέγερσή του, η κατασκευή αυτή εξυπηρετεί ως ζωτική αρτηρία επικοινωνίας μεταξύ Σπηλαίου και Τρικώμου.
Η αρχιτεκτονική του είναι εξαιρετική: δύο καμάρες, η μεγαλύτερη απλώνεται σε διάστημα 13,80 μέτρων, ενώ η μικρότερη καλύπτει πέντε μέτρα, στηρίζουν μια διαδρομή 34 μέτρων. Με πλάτος που αγγίζει τα 2,70 μέτρα και ύψος που φτάνει τα 7,80 μέτρα, το γεφύρι είναι αριστούργημα λιθοτεχνίας. Η εξαιρετική του κατάσταση διατήρησης μαρτυρεί τη δεξιοτεχνία των κατασκευαστών του, καθιστώντας το πιο επισκέψιμο και εντυπωσιακό τέχνημα του νομού.
Η πρόσβαση είναι απλή, γεγονός που προσθέτει στη γοητεία του. Από την άλλη πλευρά, ένα λιθόστρωτο μονοπάτι, επίσης κατασκευασμένο από πέτρα, ανηφορίζει προς το χωριό, προσκαλώντας τους επισκέπτες να περπατήσουν στα χνάρια αναρίθμητων ταξιδιωτών που πέρασαν πριν από αυτούς.
Να στέκεσαι πάνω στο γεφύρι της Πορτίτσας είναι να αγγίζεις το ίδιο το ύφασμα της ιστορίας. Τρεις αιώνες ανθρώπινων ιστοριών έχουν περάσει από αυτές τις πέτρες, εμπόρων, ποιμένων, ερωτευμένων, προσκυνητών. Το νερό του Βενέτικου κυλά ακόμα από κάτω, ψιθυρίζοντας τα ίδια τραγούδια, ενώ η πέτρα συνεχίζει να τηρεί τη σιωπηλή της φρουρά. Είναι μια υπενθύμιση ότι η αληθινή ομορφιά δεν βρίσκεται μόνο σε αυτό που κατασκευάζουμε, αλλά στον τρόπο που αυτό συνυφαίνεται με τον κόσμο γύρω του, αρμονικά, διακριτικά, αιώνια.
Φωτό: Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας
